Italië beschuldigt Artsen zonder Grenzen van illegaal afval dumpen en neemt hun reddingsboot in beslag
De Italiaanse justitie heeft dinsdag opdracht gegeven de Aquarius, het reddingsschip waarmee Artsen Zonder Grenzen (AzG) jarenlang bootmigranten redde op de Middellandse Zee, in beslag te nemen. Volgens de openbaar aanklager heeft de Aquarius in totaal 24 duizend kilo illegaal afval gedumpt in elf verschillende Italiaanse havens. AzG spreekt schande van de beschuldigingen en noemt het ‘de zoveelste aanval bedoeld om onze reddingsactiviteiten op zee te blokkeren’.
Bij in totaal 44 verschillende missies verspreid over tweeënhalf jaar zouden de boten van AzG afval hebben weggegooid dat eigenlijk op speciale wijze verwerkt had moeten worden. Het gaat volgens de aanklager vooral om medisch afval als gaasjes en handschoentjes en om kleren van migranten die mogelijk besmet waren met ziektes.
‘Schurft, tuberculose, hersenvliesontsteking en hiv – dat is de gevarieerde lijst van besmettelijke ziekten die de door de Aquarius geredde migranten mogelijk in hun kledingstukken hebben achtergelaten’, aldus openbaar aanklager Carmelo Zuccaro dinsdag in een verklaring. Volgens hem werd het afval willens en wetens verstopt in regulier scheepsafval waardoor de hulporganisatie bijna een half miljoen euro aan kosten bespaarde. Daarom is dinsdag tevens beslag gelegd op een aantal bankrekeningen van AzG. Zeker 24 medewerkers zouden bovendien op de hoogte zijn geweest van de illegale vuilnisdump, onder wie twee Nederlanders.
De Aquarius ligt momenteel in de haven van Marseille. Het schip kan die Franse kuststad niet verlaten, omdat vlagnatie Panama de accreditatie heeft ingetrokken waarmee het schip voer. Met de opdracht tot inbeslagname lijkt Italië te willen voorkomen dat de Aquarius, mocht het weer een vlag krijgen, ooit weer in een Italiaanse haven aanlegt.
Ongefundeerde beschuldigingen
Artsen zonder Grenzen zei dinsdag dat het zich in elke Italiaanse haven aan alle standaardprocedures heeft gehouden en sprak van een poging hun reddingswerk te criminaliseren. ‘Na twee jaar vol ongefundeerde beschuldigingen over samenwerking met mensenhandelaren, worden we ditmaal beschuldigd van georganiseerde misdaad gericht op illegale afvaldump’, aldus AzG-coördinator Karline Kleijer.
Het is inderdaad niet de eerste keer dat Italië de strijd aanbindt met Artsen zonder Grenzen. Zo stelde een openbaar aanklager twee jaar geleden een justitieel onderzoek in naar mogelijke betrokkenheid bij mensensmokkel (vooralsnog zonder resultaat). Toen de nieuwe rechts-populistische regering eerder dit jaar werd ingezworen, sloot het als eerste daad de Italiaanse havens af voor de Aquarius, ook al had het schip op dat moment 629 migranten aan boord, waaronder 134 minderjarigen en zeven zwangere vrouwen.
‘Dit klimaat van herhaalde aanvallen en ongegronde beschuldigingen zijn huiveringwekkend en bieden juist ruimte voor de echte misdaden die we tegenwoordig zien op zee’, voegde de Italiaanse AzG-directeur Gabriele Eminente daar aan toe. Daarmee doelde hij op de toegenomen hoeveelheid drenkelingen in de Middellandse Zee. In 2018 sterft gemiddeld een op de vijftig bootmigranten tijdens de oversteek. Twee jaar geleden, toen de hulporganisaties nog volop actief waren op zee, lag dat gemiddelde bijna 50 procent lager. Het aantal migranten dat in Italië aankwam, daalde in diezelfde periode wel met meer dan 80 procent.
#Havensdicht
Vicepremier Matteo Salvini van de antimigratiepartij de Lega reageerde dan ook opgetogen op de inbeslagname van de boot: ‘Ik heb er goed aan gedaan de schepen van hulporganisaties te blokkeren want ik heb er niet alleen de mensensmokkel mee gestopt, maar ook de smokkel van illegaal afval. #Havensdicht’, twitterde hij.
Het kwam hem op het oud-Italiaanse verwijt te staan dat hij wetten toepast op vijanden en interpreteert voor vrienden. Critici verwezen daarmee naar burgemeester Domenico Lucano van Riace, een Zuid-Italiaans dorp dat symbool staat voor de Italiaanse pro-migratiebeweging. Lucano werd vorige maand gearresteerd vanwege sjoemelen met aanbestedingscontracten voor de vuilnisophaal in zijn stad – een veelvoorkomend, maar tevens weinig bestraft vergrijp in Zuid-Italië. Net als Lucano vervulde ook de Aquarius een symboolfunctie in het migratiedebat.