Direct naar artikelinhoud

Waarom moet er eigenlijk een vingerafdruk in je paspoort?

Waarom moet er eigenlijk een vingerafdruk in je paspoort?
Beeld ANP

De vingerafdruk in het paspoort wordt nauwelijks gebruikt. Nederland is kritisch over het opslaan van de afdrukken, maar staat tamelijk alleen in Europa.

Wie geen vingerafdrukken afgeeft, krijgt in Nederland geen paspoort. Dat gaat naar alle waarschijnlijkheid ook gelden voor ID-kaarten, werd eerder deze week bekend. Maar wat gebeurt er eigenlijk met die gegevens?

Als het aan de politie ligt, komen de afdrukken in een database van de overheid terecht, zodat onbekende doden snel kunnen worden geïdentificeerd. Ook bij rampen, zoals met de MH17, kan het vergelijken van vingertoppen van slachtoffers met de database nuttig zijn, aldus John Riemen, hoofd van de landelijke ­politie-eenheid Centrum voor Biometrie, gisteren in deze krant. 

Niet beschadigd

Zo’n database bestaat nu niet. In Nederland worden de vingerafdrukken die je afgeeft bij de aanvraag van een nieuw paspoort alleen op het ­document zelf opgeslagen. Dat gebeurt versleuteld, zodat de chip alleen met de juiste sleutel uitgelezen kan worden. Verloopt een paspoort, dan wordt de sleutel vernietigd. 

Dat de politie onbekende doden identificeert aan de hand van de vingerafdrukken in het paspoort, ­gebeurt nu slechts incidenteel, aldus het ministerie van binnenlandse ­zaken. De politie gaat dan met een paspoort naar een gemeente om de gegevens op het document te laten uitlezen. “Dat gebeurt alleen als de persoon is overleden”, zegt een woordvoerder van staatssecretaris Raymond Knops. “En je moet dus wel een paspoort hebben dat niet is beschadigd en niet is verlopen.”

Nederland vond te weinig medestanders in Europa om de vingerafdrukken op identiteitskaarten tegen te houden

Drijvende kracht achter de biometrische gegevens in paspoorten is de Europese Unie. Vooral de strijd ­tegen terreur na de aanslagen in New York en Madrid, gaf aan het begin van deze eeuw de doorslag. Hoewel Nederland aanvankelijk voorvechter was, kwam daar in de loop van de ­jaren een steeds kritischer houding voor terug. Uiteindelijk werden de vingerafdrukken in 2009 enigszins schoorvoetend op de Nederlandse paspoorten gezet.

Datzelfde gebeurde bij de identiteitskaarten. Nederland was kritisch over de noodzaak, maar vond te weinig medestanders in Europa om de vingerafdrukken daarop tegen te houden. 

Identiteitsfraude

Het snel identificeren van doden is oorspronkelijk niet het doel ­geweest achter het koppelen van biometrische gegevens aan een paspoort. Dat is het tegengaan van identiteitsfraude. Vroeger waren douanebeambten afhankelijk van de foto: dat is vanwege uiterlijke gelijkenissen een fraudegevoelig systeem. 

Dus kwamen daar de vingerafdrukken bij: voor ieder mens uniek. Is er twijfel over iemands identiteit, dan kan de douane de afdrukken controleren. Tenminste, dat is het idee. Eind vorig jaar bleek al dat dat amper gebeurt. Volgens staatssecretaris Knops komt dat vooral doordat het veilig uitwisselen van de sleutels tussen landen, waarmee ze elkaars paspoorten kunnen uitlezen, nog niet helemaal rond was. Een technisch ­ingewikkelde klus, waar hard aan wordt gewerkt. 

Maar hij liet de Tweede Kamer ook weten dat die vingerafdrukken niet de meest efficiënte manier zijn om iemands identiteit vast te stellen aan de grens. Nog steeds wordt vooral de foto – eveneens op de chip op het paspoort opgeslagen – daarvoor gebruikt: het zorgt voor een snellere doorstroming op luchthavens.

Lees ook:

Nederlandse vingerafdrukken gedeeld met FBI

De Nederlandse politie krijgt toegang tot de FBI-databank met vingerafdrukken. Andersom mag Amerika bij ons neuzen.