Jan Terlouw viert 87e verjaardag met poëziedebuut

‘Je gaf me je opinie / over m’n bikini’. Het zijn twee willekeurige regels uit de bundel Gedichte gedachten van Jan Terlouw. Omdat deze donderdag de oud-voorman van D66 87 jaar wordt, besloot uitgeverij De Kring de gedichten te bundelen. Terlouw schrijft naast romans en jeugdboeken al zijn hele leven versjes, omdat die hem helpen „om zijn gedachten tot de kern terug te brengen”. De bundel is een bevestiging van het ‘touwtje uit de brievenbus’, het pleidooi dat Terlouw in 2016 bij het tv-programma DWDD hield over solidariteit en vertrouwen. Verder gaat het vooral over de natuur, het belang van vrijheid en de dood van naasten.

Het gedicht bij de dood van zijn vader opent met een niet ongeestige regel ‘We hebben mijn oude vader begraven / Veel mensen; we kwamen zelfs broodjes te kort’. Die over zijn moeder sluit af met een minder ironische regel ‘Moeder, rust zacht. Je taak is volbracht’.

Van Mierlo

Het gedicht over Hans van Mierlo, dat net als de gedichten over zijn ouders in de afdeling ‘Leed’ staat, schrijft Terlouw: ‘Analyses met meerdere gezichten / Paradoxen in sluiers gehuld / wierpen een andersoortig, nieuw licht. / Wie was in staat om zich te onttrekken / aan deze poëtisch vertolkte vernieuwing? Wijder en wijder groeiende spiralen / maakte zijn leven / tot een gedicht.’ Hans van Mierlo spreekt, zoals bij velen, ook bij Terlouw tot de verbeelding. Dat geldt echter niet voor de huidige politiek, als je de gedichten in de afdeling ‘politiek’ mag geloven.

Je leest dan dat vrijheid ‘vanzelfsprekend’ lijkt en dat je het pas mist ‘als je het ontbeert’. Of over het belang van Amnesty, de kwalijkheid van een dictatuur (‘Domheid en macht, doodenge vrienden’). Het zijn niet erg controversiële standpunten. Op eentje na: het sonnet over de zorg. Terlouw keert zich in dit gedicht, anders dan D66, tegen marktwerking in de zorg. Hij voelt de tijdgeest aan, kan je zeggen met het Slotervaart ziekenhuis en MC Zuiderzee in het achterhoofd. Alleen komt Terlouw met een opmerkelijk argument. In de tweede strofe schrijft hij: ‘Je gaat niet in de zorg voor het gewin. / Je eerste drijfveer is niet het salaris, / al is ’t belangrijk dat dat voor elkaar is. / Compassie geeft het leven werkelijk zin.’ Je kan stellen: het maakt dit tot een weinig geschikt gedicht om voor te lezen bij demonstraties voor betere lonen in de zorg.