Heeft ‘Het Sinterklaasjournaal’ er wel zin in?

Het is allemaal niet onopgemerkt gebleven. Ook niet die ene Huispiet (de expressieve acteur Maarten Wansink) die wél gitzwart is en van die rare rode lippen heeft. Waarom doet die man lippenstift op, ga je bijna denken. Wat vroeger normaal was, slijt langzaam weg en de restanten van het oude pietenbeeld worden uitzonderingen.

Zo zet de verandering in de zwartepietendiscussie bij de NTR sinds 2014 beetje bij beetje door, en worden aberraties zoals de stroopwafel- en kauwgompiet weer subtiel overboord gegooid. Verbazingwekkend genoeg hoor ik dochter C en zoon B er thuis niet over. Die slikken alles voor zoete speculaaskoek. Maar volwassen Nederland legt een steeds dikker vergrootglas op dit landelijke ‘journaal’ over Sinterklaas, al is het maar om zich een mening te vormen over het (on)gelijk van die anti-pietblokkeerders op de loopbrug van het Mediapark maandag.

Zelf wil de NTR maatschappelijke ontwikkelingen alleen weerspiegelen, verklaarde de omroep. “Niet om ze te sturen of om er standpunten over in te nemen. Wij zijn geen actieve deelnemer in de zwartepietdiscussie.” Helaas, dat mogen ze willen maar zo werkt het niet in beeldvorming. Dunne modellen willen ook geen anorexia aanwakkeren maar hebben daar toch invloed op. Deze verklaring zegt meer iets over hun vermoeide intenties dan over de werkelijkheid.

Bekoeling

Geef de makers eens ongelijk. Een argwanend publiek, een smalle maatschappelijke evenwichtsbalk om op te balanceren; het lijkt mij dodelijk voor de creativiteit. ‘We can’t go on together/ With suspicious minds (suspicious minds)’, zong Elvis al in 1969. De liefde kan niet bloeien als je weet dat de ander zit te wachten tot je de fout in gaat.

Voor zover dat in één aflevering te zien is, lijkt de bekoeling zichtbaar. Het plezier spat er dit jaar niet vanaf. Presentator Dieuwertje Blok met een grauwgrijs shirt in een wat sobere studio, een weinig charismatische en te jonge hoofdpiet, en dan die rare verhaallijn over nieuwe pieten die op de stoomboot alvast de cadeautjes gaan uitpakken. ‘Blijf ervan af!’, is dan een logische eerste reactie, en waarschijnlijk is die er met opzet in gebracht. Het voelt alsof de lol je door de vingers glipt en de makers er zelf ook even genoeg van hebben.

Ze geven de critici wel een verpakte boodschap mee wanneer de Hoofdpiet de regels opsomt voor de nieuwe pieten. “De eerste: echte pieten maken iederéén blij… met cadeautjes”, zegt de Hoofdpiet. Inderdaad, het zou fijn zijn als déze roetpieten de discussie kunnen doen verstommen. “Twee: pieten zijn altijd heel aardig voor iedereen, en vooral voor Dieuwertje.” Goed, aan ons zal het niet liggen, zegt de NTR zo. “En als derde: pieten doen altijd wat de Hoofdpiet zegt. Is dat duidelijk?” Met andere woorden: kunnen we nu eindelijk eens gewoon door?

Het zal me niet verbazen als er de komende weken méér subtiele baldadigheid in het script wordt verwerkt.

Vier keer per week schrijven Renate van der Bas en Maaike Bos columns over televisie. Meer columns leest u in het dossier.

Lees ook:

Niemand is blij met de ‘Polderpiet’

De NTR oogst verwarring over het uiterlijk van de pieten, die bij nader inzien toch ook helemaal zwart lijken te worden. De roetveegpiet is daarmee een ‘polderpiet’ geworden, een piet waarmee de omroep iedereen tevreden probeert te stellen. Echt gelukt is dat niet: het ontevreden sinterklaascomité uit Zaanstad is dat nog steeds.

Blokkeerfriezen en blokkeerpieten: Nederland is een intellectuele Balkan in het klein

Maandagochtend blokkeerden dertig actievoerders een loopbrug bij het station van het Hilversumse Mediapark. Deze ‘blokkeerpieten’ (dat zijn mensen die de figuur Zwarte Piet voorgoed willen blokkeren) protesteerden tegen de zwartheid van de Pieten die ’s avonds in een tv-kinderprogramma zouden verschijnen, schrijft Sylvain Ephimenco. Opeens is Nederland ietsje minder folklore, maar – laat ik het chargeren – een intellectuele Balkan in het klein. Aan beide kanten van de kloof verzamelen zich extreme krachten op ethische en etnische gronden.