Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Elsje had vijf minuten om het vuur te ontvluchten

Californië De bosbranden in Noord- en Zuid-Californië zijn de dodelijkste uit de geschiedenis van de staat. Naast 44 doden worden meer dan 200 mensen vermist.

Foto Josh Edelson/AFP

Vijf minuten hadden Elsje Kibler-Vermaas en haar gezin om te vluchten voor de natuurbranden in de omgeving van hun woning in Malibu. Het plaatselijke bestuur vaardigde vrijdag een ‘mandatory evacuation order’ uit, en „dan moet je echt meteen gaan”, zegt de Nederlandse, die sinds zestien jaar in de Verenigde Staten woont.

Razendsnel stapten Kibler-Vermaas en haar man in de auto met hun twee dochtertjes en hun hond, om in langzaam rijdend verkeer richting Los Angeles te vluchten, de enige optie. „De andere kant op gingen alleen maar brandweerwagens”, vertelt ze door de telefoon.

„We werden achtervolgd door een rookpluim die alleen maar groter werd. We zaten in de spanning: zijn we wel veilig? Maar ook: daar gaat ons huis.”

Kibler-Vermaas behoort tot de naar schatting 250.000 mensen die de afgelopen dagen zijn geëvacueerd naar aanleiding van de hevige bosbranden die Californië teisteren. De branden, die woeden in zowel het noorden als het zuiden van de staat, hebben inmiddels aan zeker 44 mensen het leven gekost. Meer dan 200 mensen worden nog vermist. President Donald Trump heeft Californië maandag uitgeroepen tot rampgebied.

Kibler-Vermaas verblijft bij familie in Orange County, en wacht in spanning af hoe het afloopt met haar woning. Van ooggetuigen die zijn achtergebleven heeft ze gehoord dat 70 procent van de huizen in haar buurt zijn afgebrand, maar dat haar eigen huis nog overeind staat. Maar het gevaar is nog niet geweken. „Veel van onze directe vrienden zijn hun huizen en al hun spullen kwijt.”

De natuurbrand in de omgeving van Malibu, die de naam Woolsey Fire heeft gekregen, is uitgebroken nabij Thousand Oaks, de voorstad van Los Angeles waar een schutter vorige week twaalf mensen doodschoot in een bar. De brand is de snelweg langs de kust overgestoken en woedt in en rond het welvarende Malibu en het nabijgelegen Calabasas, ten westen van Los Angeles. Deze brand heeft aan zeker twee mensen het leven gekost.

Onder de tienduizenden mensen die hun huizen moesten ontvluchten zijn sterren als de zangeres Lady Gaga, tv-ster Kim Kardashian en rapper Kanye West. De villa’s van zanger Neil Young, zangeres Miley Cyrus en acteur Gerard Butler gingen in vlammen op. Maandag mocht een deel van de inwoners van zuidelijk Californië terug naar huis, maar voor heel Malibu en Calabasas bleef een verplichte evacuatie van kracht.

Catastrofaal

Hoewel het lot van de sterren veel publiciteit trekt, valt hun leed nog mee in vergelijking met dat van de inwoners van noordelijk Californië. Veruit de meeste slachtoffers van de bosbranden zijn gevallen bij een catastrofale natuurbrand ten noorden van Sacramento, die de naam Camp Fire heeft gekregen. Die brand heeft eind vorige week het stadje Paradise, een plaats van 27.000 inwoners, grotendeels in de as gelegd. Ongeveer 6.700 gebouwen zijn verwoest, overwegend woningen. Zeker 42 mensen zijn daarbij omgekomen. Daarmee evenaart het Camp Fire de meest dodelijke natuurbrand uit de geschiedenis van Californië: een brand in 1933 in de omgeving van Los Angeles. Het dodental als gevolg van het Camp Fire loopt naar verwachting nog op.

Lees ook: Tienduizenden op de vlucht voor bosbrand Californië

Tien ploegen van reddingswerkers zijn in en rond Paradise op zoek naar slachtoffers, meldt persbureau AP. In sommige gevallen moeten zij slachtoffers identificeren op basis van alleen botten of botfragmenten. Sommige slachtoffers zijn dood aangetroffen in auto’s, op de vlucht voor het vuur, dat razendsnel om zich heen greep. Nadat een evacuatiebevel was uitgevaardigd, werd het zo druk op de weg dat veel automobilisten hun voertuigen achterlieten en te voet op de vlucht sloegen.

In totaal zijn 8.000 brandweerlieden betrokken bij de bestrijding van de branden in Californië, die meer dan duizend vierkante kilometer van de staat in hun greep hebben. De natuurbranden slaan om zich heen in droge bebossing; Californië kampt al enkele jaren met ernstige droogte, vaak toegeschreven aan klimaatverandering. Het vuur wordt bovendien aangewakkerd door de wind, zeker wanneer die niet vanaf de oceaan komt, maar vanuit het binnenland.

„Dit is een ware tragedie die alle inwoners van Californië kunnen begrijpen”, zei Jerry Brown, de gouverneur van Californië, zondag. Hij heeft de federale overheid gevraagd om noodhulp. President Donald Trump heeft de ramp echter aangegrepen om de staat Californië te bekritiseren. Volgens hem is gebrekkig bosbeheer een belangrijke oorzaak van de natuurbranden die de overwegend Democratische staat al enkele jaren teisteren. „Met goed bosbeheer kunnen we een einde maken aan de vernietiging die voortdurend gaande is in Californië”, twitterde Trump dit weekeinde. Hij dreigde federale noodhulp te onthouden:

Twitter avatar realDonaldTrump Donald J. Trump There is no reason for these massive, deadly and costly forest fires in California except that forest management is so poor. Billions of dollars are given each year, with so many lives lost, all because of gross mismanagement of the forests. Remedy now, or no more Fed payments!

Mike Nelson/EPA

Brandweerlieden in Californië hebben aanstoot genomen aan die houding van de president. Brian Rice, hoofd van de California Professional Firefighters, een organisatie van brandweerlieden, noemde de beweringen van Trump in een verklaring „gevaarlijk en verkeerd”. Volgens Rice worden de branden veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder droogte, gebrekkige vegetatie, lage luchtvochtigheid en wind. „In deze wanhopige tijd zouden wij de president willen aanmoedigen om steun te bieden in woorden en daden, in plaats van verwijten en beschuldigingen.”

Maandagavond liet Trump weten dat hij het verzoek van Californië om snelle noodhulp toch had ingewilligd:

Twitter avatar realDonaldTrump Donald J. Trump I just approved an expedited request for a Major Disaster Declaration for the State of California. Wanted to respond quickly in order to alleviate some of the incredible suffering going on. I am with you all the way. God Bless all of the victims and families affected.

Kibler-Vermaas, die aan den lijve heeft ondervonden hoe snel het vuur om zich heen grijpt, is teleurgesteld dat Trump doet alsof Californië „iets fout zou hebben gedaan”. Het is Mother Nature, zegt ze. Ze is onder de indruk van de steun die mensen elkaar onderling bieden. „Iedereen is erg sterk. Mensen zeggen: we gaan herbouwen.”