Familie Blokker gooit de handdoek in de ring – Wie gaat de winkelketen redden?

_{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

Zo’n 122 jaar nadat Jacob Blokker (1874-1944) in Hoorn met de hooivorken, emaillen pannen en stierenneusringen uit zijn ‘Goedkoopen IJzer- en Houtwinkel’ de grondslag had gelegd voor het Blokkerimperium, geven de Blokkers de macht over een van Nederlands bekendste familiebedrijven uit handen. Maandag werd bekend dat de familie de gelijknamige winkelketen in de uitverkoop doet.

De miljardairs Ab en Els Blokker, elk voor 50procent aandeelhouder, verkopen hun meerderheidsbelang. Over de verkoop vinden verkennende gesprekken plaats, bevestigt een woordvoerder van het bedrijf na berichtgeving hierover in Het Financieele Dagblad.

De roemruchte bruinoranje winkelreus, decennialang grootleverancier van stofzuigerzakken, waterkokers en plumeaus voor Nederlandse huishoudens, verkeert al jaren in zwaar weer. De concurrentie van webwinkels en prijsstunters zoals Action is Blokker te machtig. Vorig jaar leed het achtduizend werknemers tellende bedrijf een recordverlies van 344miljoen euro, na al dieprode cijfers te hebben geschreven in 2015 (231miljoen euro) en 2016 (142miljoen euro).

Ter vergelijking: V&D leed in het jaar voor de ondergang een verlies van 49miljoen euro. Om te voorkomen dat Blokker dezelfde weg zou gaan als V&D, stootte de winkelketen vorig jaar al de dochters Intertoys, Xenos, Bart Smit en Leen Bakker af, terwijl prijsstunter Big Bazar al een jaar vruchteloos in de etalage staat. Voortaan zou Blokker zich alleen nog op de gelijknamige winkelketen richten.

Ontmanteling

Door de ontmanteling van het Blokkerimperium verdwenen honderden winkels en bijna tweeduizend banen. En nu verdwijnt dus Ab Blokker van het toneel, net als diens schoonzus Els, weduwe van Jaap Blokker (1942-2011), de man die de winkelketen grootmaakte. De nummers 24 en 25 uit de Quote 500, met elk een geschat vermogen van 1,1miljard euro, houden na de verkoop alleen nog een klein belang over in Blokker, aldus het FD.

‘Een frisse wind en nieuwe ideeën kunnen een bedrijf naar een nieuwe fase helpen’, tekent het FD op uit de mond van Blokkers president-commissaris Michiel Witteveen. ‘Blokker is 122jaar gemanaged vanuit een familieoptiek. Soms is het beter om het vanuit een andere optiek te benaderen. Gelukkig ziet de familie dat ook in.’

De klad kwam in Blokker met de dood van Jaap Blokker in de zomer van 2011. Tot op het laatst had de aan kanker lijdende topman de touwtjes strak in handen gehouden, al moest hij daarvoor noodgedwongen met een zuurstoftank naar vergaderingen komen, beschreef NRC twee jaar geleden in een reconstructie.

Jaap Blokker wás Blokker, vertelden ingewijden aan de krant. De belangrijke functie van commissaris hield onder Blokker niet veel meer in dan ‘vier keer per jaar een gevulde koek eten bij Jaap Blokker’, vertelde een van hen. Toen een doodzieke Jaap Blokker in de herfst voor zijn dood 30duizend tuinkabouters wilde bestellen, terwijl zijn ondergeschikten 10 duizend toch wel meer dan genoeg vonden, wist de topman uiteindelijk toch zijn zin door te drijven.

Maar in de nadagen van Jaap Blokker was zijn winkelketen langzamerhand de greep op de tijdgeest kwijtgeraakt. Amazon, Alibaba, Bol.com en andere webwinkelgiganten hadden Blokker ingehaald. Bovendien vonden veel klanten Blokker niet meer zo ‘vertrouwd en voordelig’ als concurrenten Action en Primark. Pogingen van Jaap Blokkers neef Roland Palmer tot 2015 aan het roer bij Blokker en diens opvolgers hebben het tij vooralsnog niet kunnen keren, ondanks fikse bezuinigingen.

Verkeerde strategie

‘Je kunt Jaap Blokker misschien verwijten dat hij de gevolgen van het internettijdperk niet goed heeft aangevoeld’, zegt Cor Molenaar, bijzonder hoogleraar e-marketing aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Maar na zijn dood heeft de winkelketen van alles geprobeerd, ziet Molenaar. Pogen een wat hoger marktsegment aan te boren bijvoorbeeld, met duurdere merken, een metamorfose van de winkels en een reclamecampagne met actrice Sarah Jessica Parker.

‘Maar daarmee vervreemdden ze hun oude doelgroep van zich, terwijl de rijkere klanten onvoldoende kwamen. Die zagen Blokker toch vooral nog als die goedkope winkel met emmertjes en dweilen, niet als de plek waar ze mooi servies gingen kopen, hoewel Blokker dat wel probeerde te zijn.’

Hoeveel de meer dan vierhonderd Nederlandse filialen tellende winkelketen moet kosten, is nog onbekend. Het FD meldt dat het bedrijf nog een schuld van minimaal 150miljoen euro heeft uitstaan bij de familie Blokker. De familie zou deze schuld kwijtschelden als het tot een verkoop komt. Twee Nederlandse private equity-investeerders, Parcom en Waterland, zouden volgens de krant zijn gepolst voor een overname van Blokker. Ook een buitenlandse investeerder behoort tot de mogelijkheden, aldus president-commissaris Witteveen.

Hema

In Molenaars ogen is er één perfecte koper: investeerder Marcel Boekhoorn, kersvers eigenaar van Hema. ‘Dat zeg ik alleen op basis van m’n gevoel, ik heb geen enkele aanwijzing dat Boekhoorn daadwerkelijk in de markt is voor Blokker. Maar ik zou het een geniale zet vinden als Blokker en Hema zouden samengaan.’ Bij een fusie zouden de twee geplaagde winkelketens, buren in honderden winkelstraten, fors op locaties kunnen besparen. ‘Het alternatief van samengaan, is dat Hema en Blokker elkaar doodvechten. Hema is ook wanhopig op zoek naar groei en zal Blokker dus moeten aanvallen. Dat wordt een bloedbad.’

Retaildeskundige Rupert Parker Brady ziet niet zo een-twee-drie hoe een nieuwe eigenaar Blokker weer tot een succes kan maken. ‘In 2007 had Jaap Blokker ervoor kunnen kiezen om zijn geliefde winkelketen om te turnen tot prijsstunter, als antwoord op Action. In plaats daarvan besloot hij Big Bazar op te richten, als aparte winkelketen naast Blokker. Achteraf gezien had hij het misschien wel moeten aandurven, Blokker als discountwinkel. Nu heeft dat geen zin meer, daarvoor is de positie van Action inmiddels te sterk.’

Maar wat moet Blokker dan doen? ‘Goed nadenken over wat een huishoudketen in de tijd van Coolblue en Bol nog relevant maakt, en scherpe keuzen maken. Misschien moet je dan uiteindelijk beslissen dat de naam Blokker te besmet is door het verleden en dat het niet alleen tijd is voor een nieuw verhaal, maar ook voor een nieuwe winkelnaam.’