De Grote Onbekende stort zich in de chaos

VVSB. Argon. Telstar. Cambuur. Emmen? Emmen. Twee tv-journalisten, ze moeten zo live, oefenen de uitspraak van de voormalige clubs van Marcel Keizer, kort voor de deur openzwaait in de perszaal van Estadio José de Alvalade. Daar is hij, de nieuwe trainer van Sporting Portugal, het Hollandse gezicht in het groene bastion van Lissabons tweede topclub, na Benfica.

Zo’n vijfentwintig verslaggevers zijn op de persconferentie afgekomen. In weinig doet het denken aan de chaos een dag eerder bij het vliegveld in Lissabon, toen een kluwen verslaggevers de kale Nederlandse verschijning omringde op zijn weg naar de parkeergarage. Een cameraman van O Bola struikelde over twee kinderen, één van hen liep een bloedlip op. Typische taferelen rond een atypische aanstelling. „Gekkenhuis”, zei Keizer.

„We weten weinig van hem”, had Jorge Ferreira zondag gezegd, voor het duel Sporting – Chaves. Hij is socio, net als zijn twee dochters Catarina en Rita. Allen in groenwit uitgedost. „Het is geen gevestigde naam, geen Portugees. Dus het zal moeilijk voor hem worden als hij de ploeg niet meteen aan het winnen krijgt.”

Twee coaches sneuvelden al

Sporting staat tweede in de competitie, kort achter Porto. Twee coaches sneuvelden al dit seizoen. Het contract met Sinisa Mihajlovic, binnengehaald nog door de vorige voorzitter Bruno de Carvalho, werd ontbonden voor hij begon toen de De Carvalho moest aftreden. José Peseiro werd daarna wegens de matige seizoenstart ontslagen. Waar begint Keizer aan? „Je kunt zeggen dat coaches liever in de zomer beginnen, maar in dit geval had je hier als trainer juist deze zomer niet willen zijn”, zegt supporter Jorge Ferreira, pompstationhouder in Cascais.

Hij doelt op de gevolgen van de aanval op de spelers op het trainingscomplex een half jaar geleden, waarbij Bas Dost een hoofdwond opliep. Meerdere spelers lieten hun contract ontbinden. Ook Dost, topschutter de afgelopen seizoenen, leverde zijn contract in. Hij liet optekenen dat hij een posttraumatische stress-stoornis had opgelopen, en niet meer voor Sporting kon spelen.

Giftig klimaat

Pas toen Bruno de Carvalho werd afgezet, door velen gezien als degene die met zijn uitingen het giftige klimaat schiep waarin zo’n aanval kon gebeuren, kwamen enkele spelers tot inkeer. Ferreira: „Het was één grote puinhoop. Daar kon geen trainer iets van maken.”

Zes jaar geleden werden Marco van Basten en Frank Rijkaard nog geparadeerd als stemmentrekkers in een verkiezingstrijd tussen twee voorzitterskandidaten. Geen van beiden werd het trouwens. Nu dan: Keizer, 49 jaar, geboren in Badhoevedorp. Vier duels in het eerste van Ajax, verder vooral eerste divisie.

‘Marcel Keizer: een onbekende... zelfs in Nederland’, kopte O Bola vorige week toen vaststond dat de oud-coach van Ajax het ging worden. Hoe kan een coach, die nog geen drie jaar geleden over zijn tussentijdse overstap van Emmen naar Cambuur zei dat dat „een kans is die niet vaak voorbijkomt”, nu hoofdcoach zijn van een topdrieclub in Portugal?

Op doktersadvies, zo lijkt het. Dat zit zo: de clubarts bij Al Jazira, de club in de Verenigde Arabische Emiraten waar Keizer tot vorige week aan de slag was, is een Portugees en een bekende van de huidige Sporting-voorzitter, Frederico Varandas. Varandas was zelf tot afgelopen zomer clubarts, tot hij boven kwam drijven in een machtsstrijd. De arts van Al Jazira komt ook naar Sporting, als hoofd van een nieuwe performance-afdeling.

De Portugezen willen ook weten of dit Keizers grootste uitdaging wordt, als trainer zonder titels. Hij zegt bij zijn presentatie maandagmiddag dat Ajax „natuurlijk ook” een hele grote club is. Voorzitter Varandas benadrukt dat Keizer eerste keus was. Hij is voor de lange termijn aangesteld, moet de opgedroogde doorstroom uit de jeugdopleiding die spelers als Luis Figo, Cristiano Ronaldo en Paulo Futre voortbracht, op gang brengen. Maar ook: na zeventien jaar weer een kampioenschap brengen naar het Alvalade-stadion. Steeds weer waren het Porto en Benfica.

Primeur

Journalist Sérgio Pereira had de primeur kunnen hebben, althans dat zegt hij. Nadat bekend werd dat voorzitter Varandas in Amsterdam was geweest, kreeg hij een tip. „Een betrouwbare bron had het over ene Marcel Keizer. Maar ik ging op zoek en dacht: nee, dit zal toch niet.” Peter Bosz, Frank de Boer, Frank Rijkaard – dat had hij wel aangedurfd. Maar Keizer? „Het bleek toch te kunnen.”

Lees nog eens het verhaal over het ontslag van Keizer bij Ajax, eind 2017

Pereira, van voetbalsite Maisfutebol, laaft zich aan de kennis van de Nederlandse verslaggever over Keizer. Iedereen wil het weten: wat ging er fout bij Ajax? Wat voor man is het? Dit is zijn zesde klus in drie jaar. Keizer is leergierig, een offensieve coach. Hyperambitieus. Hij benutte zijn halfjaar na zijn ontslag bij Ajax voor verdere studie, ging kijken bij clubs waar hij interessante ontwikkelingen ontwaarde.

In Voetbal International vertelde hij over zijn beeldbank, vol relevante videofragmenten die hij doceert aan spelers met vragen. Hij is zich bewust van zijn status, of gebrek daaraan. Grote naam, zeker, maar dan alleen de naam: Keizer. Achterneef van Piet.

Tragedie rond Nouri

Hij zal, dat is in Portugal ook doorgedrongen, voor altijd geassocieerd worden met de tragedie van Ajax-lieveling Abdelhak Nouri, die met een hartstilstand neerzeeg en ernstige hersenschade opliep. Keizer huilde maandenlang bijna dagelijks. De uitwerking van het drama op het getraumatiseerde elftal was onmiskenbaar debet aan een slechte seizoensstart vorige zomer. Dat is ook de uitleg bij zijn ontslag bij Ajax. Net toen de ploeg er voetballend weer bovenop leek, werd Keizer ontslagen. Hij stelde zich professioneel op, klaagde niet. Hij vond het zonde. „Ik had niet het idee dat ik nog een wedstrijd zou verliezen met Ajax.”

In Portugal zal Keizer zijn gebrek aan profiel moeten overwinnen met prestaties. Maar de schaduw van de brute aanval op spelers op het trainingscomplex hangt nog altijd over de club. Zondag breekt vlak voor de wedstrijd tegen Chaves het nieuws door dat oud-voorzitter De Carvalho is opgepakt. De stokebrand die ook wel „de Trump van het Portugese voetbal” wordt genoemd werd voor verhoor meegenomen door de politie. Al vanaf het begin zijn de geruchten sterk dat hij de supportersgroepering had aangezet tot hun wandaad. Ook een leider van de Juventude Leonina, de hardcore-supporters, is opgepakt, een half jaar later. Mogelijk als reactie daarop boycot de supportersgroep de wedstrijd tegen Chaves.

Verwondering

Dat was zondag. Maandag is Keizer is begonnen, de grote onbekende. Na de aanvankelijke verwondering over de aanstelling van Keizer raakt Lissabon langzaam vertrouwd met de naam. „Het is moeilijk voor me om iets over de keuze te zeggen”, zegt Manuel Fernandes. Hij, zilveren haren, gedrongen postuur, is een grote meneer in de Sporting-geschiedenis. Zijn zoon Tiago is, was, de interim-trainer. Zelf is Manuel tweede op de all-time topscorerslijst. Sommige supporters zagen het wel zitten in Tiago als trainer. Een kind van de club.

Manuel Fernandes wilde er niet over praten, zaterdagmiddag in Estadio Nacional do Jamor, waar hij was neergestreken om Belenenses tegen Boavista te bekijken, als scout voor Sporting. „Ah, Nederlandse pers, dan snap ik wel waar u voor komt.” Hij bedankt vriendelijk, voordat hij gaat zitten. Het werd dus niet de zoon van Manuel Fernandes. Wel de achterneef van Piet Keizer.

Marcel Keizer is de enige Nederlandse trainer in een Europese toptien-competitie. Had hij zich zo’n grote club kunnen indenken, twee jaar geleden? „Twee jaar geleden, niet”, zegt Keizer. Toen coachte hij Jong Ajax. „Eén jaar geleden: ja.” Want toen was hij hoofdcoach van Ajax geworden, waarmee de poort geopend werd naar een nieuwe categorie clubs.