Hier gebeurde het: Joods gezinsdrama in Lochem

Aan de Westerwal in Lochem, aan de rand van het oude stadscentrum, staat een niet meer gebruikte synagoge. Het gebouw dateert uit 1865. Naast de synagoge staat een woning waar de joodse onderwijzer woonde.

In 1910 werd het huis bewoond door Abraham Bachrach (68) en zijn echtgenote Jette Cohen (70). Zij leefden in armoedige omstandigheden, want ze besteedden bijna al hun geld aan de studie van hun beide kinderen, David (26) en Marcus (28). Het waren twee getalenteerde jongens. Marcus was afgestudeerd in de rechten, de letteren en studeerde Hebreeuws in Amsterdam, waar hij op kamers woonde. In Lochem gaf hij joodse godsdienstles.

In de zomer van 1910 ging het niet zo goed met Marcus. Hij maakte een nerveuze, overspannen indruk. Over de oorzaak is later veel gespeculeerd. Was hij overspannen geworden, omdat hij zo langdurig en intensief studeerde? En waarom studeerde hij zo hard? Marcus stond bekend als een liefhebbende zoon. Voelde hij zich schuldig, omdat zijn ouders in armoe leefden om zijn studie te kunnen betalen? Men zei ook dat hij van z’n geloof gevallen was.

Op zondag 24 juli 1910, ’s avonds rond half negen, spoelde er op het strand van Scheveningen een man aan. Hij leefde nog, maar was buiten kennis. Toen hij bij bewustzijn gekomen was, en men hem vroeg wie hij was en hoe hij in de golven terechtgekomen was, zweeg hij. De man keek angstig. Na enige tijd zei hij dat hij een joodse godsdienstonderwijzer uit Lochem was en letteren had gestudeerd.

De volgende ochtend ontving burgemeester Haitsma Mulier van Lochem een brief van Marcus. De brief was een dag eerder geschreven. Marcus liet weten dat hij die ochtend om half tien naar Den Haag vertrokken was, nadat hij zijn vader en moeder had gedood. In de enveloppe had hij voor tachtig gulden aan bankbiljetten bijgevoegd, om de schulden aan zijn ouders te betalen.

De burgemeester begaf zich naar de woning naast de synagoge aan de Westerwal. Nadat de deur was opengebroken, werd duidelijk dat Marcus naar waarheid geschreven had. Onder aan de trap lag vader Bachrach, met talrijke steekwonden in hoofd en hals. In de slaapkamer vond men moeder Bachrach. Ook zij was dood. De met bloed bespatte muren verraadden dat Marcus als een razende tekeer was gegaan.

Niet ver van de plek waar Marcus ­Bachrach zich had willen verdrinken, vond een kind die dag een briefje. Het zat in een hoed waar een wandelstok doorheen gestoken was. Op het briefje stond: ‘Hier heeft zich verdronken Marcus Bachrach uit Lochem, na onder veel moeite zijn studie volbracht te hebben en thans zijn lieve ouders heeft kunnen steunen, maar hen in eene waanzinnige vlaag van het leven beroofd heeft en deze gebeurtenis niet kon overleven.’

De ouders werden begraven op de joodse begraafplaats in Lochem. Marcus werd opgenomen in een krankzinnigengesticht. Hij overleefde de oorlog en stierf in 1958 in Franrkijk. Zijn broer David werd op 13 augustus 1942 vermoord in Auschwitz. ?

wat

een voormalige synagoge met godsdienstonderwijzerswoning

waar

aan de Westerwal in Lochem

waarom

hier sloofden Abraham Bachrach en zijn echtgenote Jette Cohen voor de studie van hun twee getalenteerde kinderen