Drie grote initiatieven voor waterstof zouden wel eens voor een doorbraak kunnen zorgen

Drie grote initiatieven voor waterstof zouden wel eens voor een doorbraak kunnen zorgen. Die nieuwe, duurzame energievorm kan aardgas vervangen, waardoor vuile fabrieken CO2-vrij kunnen produceren, is de hoop. “Er ontstaat een momentum”, zegt lector Energie Martien Visser van de Hanzehogeschool, ook werkzaam voor Gasunie. Steen- glas-, staalfabrieken kunnen niet zonder gassen werken, maar met fossiel aardgas moeten ze uiteindelijk stoppen, vereist het Parijse Klimaatakkoord. Een doorbraak, zoals beoogd met waterstof, lijkt dan onmisbaar.

De plannen, die deze week bekend werden, kwamen onafhankelijk van elkaar tot stand. Voor de productie van waterstof wil staalfabrikant Tata Steel in IJmuiden een grote fabriek bouwen. Die elektrolysefabriek kan rond 2030 massaal energie van nieuwe windparken op de Noordzee gaan omzetten in de alternatieve brandstof, hoopt Tata. Ook energiebedrijf Engie overweegt zo’n fabriek te bouwen, in Groningen, in samenwerking met Gasunie. Die heeft plannen voor nog meer waterstoffabrieken: samen met Nouryon, de voormalige chemietak van AkzoNobel, in Delfzijl en samen met energienetbedrijf TenneT in Duitsland.

De kosten per fabriek bedragen tientallen miljoenen euro’s. Voor een doorbraak met waterstof moet de prijs wel omlaag, zegt Visser. Verder ontbreekt regelgeving nog: “Waterstof zit nog tussen de hoop en hype”. Alles hangt nog af van haalbaarheidsstudies.

Sleutel

De installatie in IJmuiden zou in 2023 moeten verrijzen. Het kan de grootste waterstoffabriek van Europa worden, zegt Tata, dat samenwerkt met Havenbedrijf Amsterdam en Nouryon. Als de staalfabrikant fossiele energie inruilt voor waterstof, kan dit zeker 350.000 ton CO2-uitstoot verminderen, vergelijkbaar met de uitstoot van 40.000 huizen.

“Het klinkt veelbelovend”, reageert woordvoerder industrie Faiza Oulahsen van Greenpeace. “Het betreft een megaplan. Als dit doorgaat, kan waterstof een doorbraak worden. Dan kan Nederland misschien wel ‘groen staal’ gaan produceren.” Nu is Tata nog een van de grootste Nederlandse industriële vervuilers.

Als Nederland in 2050 geen aardgas meer gebruikt, zoals afgesproken in het Parijs-akkoord, biedt waterstof volgens experts mooie kansen. “Waterstof is de sleutel naar de klimaattransitie”, zei Ed Nijpels, de voorzitter van het Nationaal Klimaatakkoord, waarmee het kabinet de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent wil verlagen. Bedrijven en milieuorganisaties werken samen in de landelijke Waterstof Coalitie. Ook kleinere industrie- en chemiebedrijven verkennen kansen.

Wat is groene waterstof?

Groen waterstofgas wordt gemaakt van duurzame stroom uit windmolens. De industrie kan die omzetting maken in een elektrolysefabriek. Daarin wordt, simpel gezegd, windenergie pijlsnel door water gejaagd. Daarbij ontstaat waterstofgas (en zuurstof). Nadeel: bij de omzetting gaat ook energie verloren. Een fabriek die groen waterstof gebruikt stoot geen broeikasgas uit. Waterstof bestaat overigens al op grote schaal, maar bijna altijd is het gemaakt van steenkool of aardgas. Zulke ‘grijze waterstof’, gemaakt van fossiele energie, is niet duurzaam.

Lees ook:

Hé, een windmolen kan ook gas maken!

We moeten stoppen met aardgas uit Groningen en switchen naar groene stroom en warmtenetten. Kan dat? Deels, zegt hoogleraar Richard van de Sanden. ‘Maar laat bestaande huizen en kantoren vooral draaien op nieuwe soorten gas.’ Groen gas, dat wel.

KLM, denk toch eens aan waterstof

De KLM zet in op biobrandstof in haar streven om duurzamer te vliegen. Maar dat kan nooit meer zijn dan een druppel op de gloeiende plaat, oordeelt Anton Maris, lezer te Dronten.