Sabbatical op een oude fiets die de mode veranderde

Phil Fertey demonstreert de hoge Bi aan klas 3A van het Monttessori Lyceum in Groningen. Foto Peter Wassing

Phil Fertey demonstreert de hoge Bi aan klas 3A van het Monttessori Lyceum in Groningen. Foto Peter Wassing

Onderwijsassistent Marcel van den Bongart van met Montessori Lyceum in Groningen kreeg lucht van wel heel opvallende fietser in de stad. Hij nodigde hem uit voor een rondje op het schoolplein. „Hoe stap je daar nou op?”

Ze laten er hun ukeleles voor in de steek, twee leerlingen van het Montessori Lyceum in Groningen, die deze vrijdag dapper pogen het bespelen van het snaarinstrument onder de knie te krijgen. Maar buiten gebeurt iets veel interessanters: er komt een man aangefietst op een fiets zoals je ze vrijwel alleen nog ziet in films of boeken over het Victoriaanse Tijdperk.

Behendig parkeert hij het elegante zwarte rijwiel - met een heel groot voorwiel en een heel klein achterwiel - tegen de muur. ,,Hoe moet je daar nou opstappen?”, vraagt een van de ukelelespelers zich hardop af.

Iets nieuws leren

Nou, laat dat maar aan Phil Fertey over. De Canadees (50) is al zo’n 500 kilometer onderweg op zijn hoge bi, een achttiende-eeuwse fiets, ook wel vélocipède genoemd. Opstappen, dat hij demonstreert op de Helperbrink gaat dan ook gesmeerd. Met zijn rechter voet op de trapper stept hij net links een eindje weg, tot hij vaart genoeg heeft en doodkalm het zadel bestijgt.

Fertey, leerkracht van beroep en bezig aan een sabbatical van een jaar, begon begin oktober aan zijn tocht door het Noorden en Noordoosten van Nederland. ,,Ik was vijftig geworden en wilde wat nieuws leren”, verklaart hij de aanwezigheid van zijn handgemaakte hoge Bi-replica van Amerikaanse makelij. Hij koos ons land uit als bestemming vanwege de goede infrastructuur voor fietsers.

Heel rap van 0 naar 25 kilometer per uur

Fertey is niet de enige die warm loopt voor de bijzondere tweewieler. Marcel van den Bongart, de technisch onderwijsassistent van de school, las in een artikel over Fertey in deze krant dat hij Groningen zou aandoen. ,,Toen heb ik ‘m uitgenodigd. Gewoon, omdat ik het leuk vind en educatief.”

En dat is het, zo blijkt uit een kort college op het schoolplein voor klas 3A. ,,Deze fiets was het snelste vervoersmiddel op de weg in de achttiende eeuw, op de trein na”, weet Fertey. Door één keer het grote voorwiel (1.42 meter hoog) rond te trappen, komt hij gelijk vier meter verder. ,,Zo kan heel snel van 0 naar 25 kilometer per uur.”

 

De fiets voor de vrouwenpantalon

Maar de fiets is ook heel gevaarlijk - vandaar dat hij in onbruik is geraakt. ,,Wat denken jullie dat het grootste risico is?”, vraagt Fertey.

„Dat je met je jas tussen de spaken komt?”, zegt een meisje. „Dan zou je inderdaad een probleem hebben”, zegt Fertey lachend, die haar punt aangrijpt om het revolutionaire karakter van de hoge bi te benadrukken. „Wisten jullie dat dankzij deze fiets de vrouwenpantalaons destijds in de mode raakten? Zij wilden er ook op kunnen fietsen.”