Waar bent u het meest bang voor?
Een lezeres maakt zich zorgen over ‘de trend om geen overtreffende trap meer te gebruiken’. Uitdrukkingen als ‘meest gevaarlijk’ en ‘meest interessant’ ergeren haar. ‘Er komt een moment’, schrijft zij, ‘dat we ook ‘meest groot’ en ‘meest laat’ gaan horen.’
Wat zijn hierin nu de regels en de feiten? Het officiële taaladvies in dit verband (op taaladvies.net) is een wirwar van halve regels en feitelijkheden (inclusief de obligate ‘invloed van het Engels’) waarmee je werkelijk alle kanten op kunt. De overtreffende trap wordt in de regel gevormd met ‘-st’, maar de ‘omschreven variant’ (met ‘meest’) ‘kan ook vaak gebruikt worden’, bijvoorbeeld omdat de vorm op ‘-st’ klanktechnisch niet goed kan (‘het robuustst’), of bij woorden die niet bijvoeglijk gebruikt kunnen worden (‘Daar is men het begaanst mee’). Daar moet het wel met ‘meest’.
Er zit een flinke marge in wat er toegestaan is, en de taalgebruiker mag allerlei eigen overwegingen hebben om voor de ene of de andere variant te kiezen
Maar er zijn ook trends. Bij langere woorden krijgt ‘meest’ de voorkeur (omdat ‘-st’ het woord anders nog langer zou maken), en ‘in sommige omstandigheden’ kan de vorm met ‘meest’ ook gebruikt worden om extra nadruk te leggen.
Eigen taalgevoel
Dit soort taaladviezen hebben eigenlijk maar één boodschap: afgezien van een paar vaste gevallen waarin ‘meest’ verplicht is, kun je maar beter je eigen taalgevoel volgen. Er zit een flinke marge in wat er toegestaan is, en de taalgebruiker mag allerlei eigen overwegingen hebben om voor de ene of de andere variant te kiezen. Beide vormen blijven vooralsnog springlevend (net zoals in het Engels), dus voor bang zijn is geen reden. Ik ben nog het meest bang dat mensen denken dat deze laatste zin een taalfout bevat.
Grammaticale geschillen, etymologische enigma's en andere taaltwijfels worden voor u opgehelderd door Peter-Arno Coppen en Ton den Boon. Lees meer afleveringen van onze taalrubriek in ons dossier.
Zelf een taaltip? Mail aan p.a.coppen@let.ru.nl.
Lees ook:
Wie wijlen is, is letterlijk 'uit de tijd'
In reactie op een vorige aflevering van de taalrubriek, waarin kassie-zes een informeel synoniem van dood werd genoemd, mailden lezers vragen over de herkomst van kassiewijle.