Tusk: May juist verrassend onbuigzaam

Niet de Europese Unie, maar juist premier May zelf was opvallend compromisloos tijdens de onderhandelingen over de brexit in Salzburg. "De opstelling van het Verenigd Koninkrijk was verrassend hard en onbuigzaam", zegt Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, in reactie op harde woorden van premier May gisteren.

Donderdag moest May de onderhandelingen met lege handen verlaten. Een dag later betichtte ze de EU van een starre houding. "Je kunt niet iemands voorstellen afwijzen zonder uitleg of een tegenvoorstel. Laat de EU nu maar eens zeggen waar het om gaat, wat hun alternatief is, zodat we daarover kunnen spreken. Tot die tijd kan er geen vooruitgang worden geboekt."

May was naar Salzburg gekomen met plannen over de toekomstige relatie van haar land met de EU. Haar voorstel om wel toegang te houden tot de interne markt voor goederen, maar niet mee te doen aan het vrije verkeer van personen, was voor de EU niet acceptabel. Ook over de status van Noord-Ierland vond men geen toenadering.

Hoop

"We hebben het voorstel serieus bestudeerd. De Britten kennen ons standpunt al weken", wierp Tusk May tegen. "Over Ierland en de Europese interne markt moeten de Britse plannen worden herzien en verder uitonderhandeld."

Tusk, die zich een vriend van Groot-Brittannië en een bewonderaar van May noemde, zei desalniettemin hoop te houden. "We zien haar plan als een stap in de juiste richting."

Eerder had hij al een plagende boodschap aan May op Instagram gezet. "Stukje cake?", schreef hij bij een foto van hen beide. "Sorry, geen kersen." Die toevoeging wordt gezien als een sneer over de krenten die May uit de pap wil pikken, in het Engels cherry picking genoemd.

Een heikel punt in de onderhandelingen is de grens tussen Noord-Ierland, dat bij een brexit ook de EU verlaat, en EU-lid Ierland. Volgens de Ierse minister van Buitenlandse Zaken is een akkoord over die grens "te doen".

"Een van de belangrijkste punten is het vinden van een oplossing voor deze grens, een oplossing voor zowel de EU als Groot-Brittannië. Ik denk dat we die oplossing kunnen vinden", zei hij bij de Ierse publieke radio.

Frankrijk gaat ervan uit dat een goede brexit-deal nog altijd mogelijk is. Volgens de Franse minister van Europese Zaken moeten de Fransen zich er wel op voorbereiden dat er geen deal komt. "Laten we ons voorstellen dat we geen overeenkomst sluiten", zei hij bij radiozender France Info. "Wel moeten we ons hierop voorbereiden."

Ook in Duitsland is gereageerd op de top. Via Twitter zei de Duitse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken dat de 27 andere EU-landen elkaar regelmatig ontmoeten en streven naar redelijke oplossingen. "Alle onderhandelingen hebben dat laten zien. De EU de schuld in de schoenen schuiven is daarom meer dan oneerlijk. We kunnen de problemen die zich op het eiland voordoen als gevolg van de brexit niet oplossen."

Ook de Duitse Europarlementariër Manfred Weber liet van zich horen. "De Britse regering krijgt steeds meer door wat de brexit precies betekent. We willen handreikingen doen, maar ook de principes van de EU beschermen."

De Britse minister van Buitenlandse Zaken heeft de EU opgeroepen te stoppen met de continue afwijzingen van de Britse voorstellen in de onderhandelingen. Minister Hunt, die tegen de brexit stemde in 2016, zei bij de BBC dat steeds meer Britten het prima vinden om de EU zonder deal te verlaten.

"Als de EU denkt dat 'nee' tegen al onze voorstellen zeggen ertoe leidt dat we ons uiteindelijk zullen overgeven en eindigen met het Noorse model of in de EU blijven, dan beoordelen ze de Britten verkeerd", zei hij. "We blijven beleefd, maar we hebben een ondergrens. En daarom moeten ze nu serieus met ons in gesprek."

Het Noorse model houdt in dat de Britten toetreden tot de Europese Economische Ruimte, net als IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Die landen zijn geen EU-lid, maar zijn wel onderdeel van de Europese interne markt waardoor er ook binnen die landen sprake is van vrij verkeer van personen, diensten, goederen en kapitaal.