Inklimmers zoeken steeds weer nieuwe wegen
Achter parkeerplaats Streepland langs de snelweg A16 bij Moerdijk wiegt het hoge mais heen en weer. Vrachtwagens staan er zij aan zij geparkeerd met verderop enkele voertuigen en een camper. Het is een parkeerplaats waarvan er dertien in een dozijn te vinden zijn in Nederland. De gifgroene afvalcontainers en blauwstalen picknickbanken steken fleurig af tegen de loodgrijze wolkenlucht. Nabij het tankstation laat een man zijn hondje uit. Het geraas van de snelweg verhult het vertrek van een trein bij station Lage Zwaluwe. Het ligt hemelsbreed op vijfhonderd meter van de parkeerlocatie, met daartussenin het maisveld. En daar is iets bijzonders mee aan de hand. Het is door de gemeente Moerdijk verklaard tot verboden gebied, blijkt uit de tekst op een bord bij een kleine sloot die het veld scheidt van de parkeerplaats. Burgemeester Jac Klijs van Moerdijk liet die boodschap er niet alleen in het Nederlands en Engels, maar ook in het Albanees op zetten. En dat is niet voor niets. Al een aantal weken ziet hij de stroom vluchtelingen uit Albanië en in mindere mate ook uit Eritrea toenemen, vertelt hij aan de telefoon. Ze verstoppen zich in de mais en komen op een geschikt moment tevoorschijn. Ze proberen ongezien op of zelfs hangend onder een vrachtwagen in het Verenigd Koninkrijk te komen. De vrachtwagens rijden immers via de zeehaven van Moerdijk, de Rotterdamse haven of Hoek van Holland naar de overzeese buren. De immigranten zien Engeland als ‘the place to be’ voor werk en studie en zetten massaal hun kaarten op een asielaanvraag in dat land.
stroompje
Het aantal inklimmers valt op dit moment nog mee, benadrukt Klijs. ‘Maar het stroompje neemt wel wat toe.’ Tot op heden gaat het voor dit jaar om ‘enkele honderden migranten’ die zijn aangetroffen. Voor een groot, haast onbeheersbaar – inmiddels opgedoekt – vluchtelingenkamp als bij Calais is hij op zijn hoede. ‘Dat gaat het hier niet worden, hoor’, zegt hij geruststellend. ‘Als het nodig is, stel ik permanent toezicht in. Ik maak me wel zorgen over hoe we dit landelijk oppakken. Dit is niet alleen een probleem van Moerdijk; ook rond Rotterdam en in IJmuiden hebben ze last van inklimmers.’
Buitengewoon opsporingsambtenaren van de gemeente, politie en marechaussee houden nu dagelijks toezicht op de parkeerplaatsen rond Moerdijk, vertelt Klijs. Het kost tijd, geld en energie, maar het is nog goed te doen, meent de burgemeester. ‘Maar we moeten iets doen aan de organisatie achter dit vraagstuk. Kennelijk zijn de transportlijnen bekend en faciliteren mensen het vluchten.’ Het zijn vooral Albanezen die hun geluk bij de overzeese buren willen gaan zoeken. Na hun aanhouding staan zij weer snel op straat. ‘Zij kunnen op een toeristenvisum drie maanden verblijven in Nederland. Bij Eritreeërs moeten ze naar Ter Apel om asiel aan te vragen. Maar dat willen ze niet, omdat ze altijd teruggestuurd zullen worden naar het land van eerste aanmelding. Hun doel is echter Engeland.’ En dus belanden zij al gauw in de illegaliteit. Eind augustus stuurde de burgemeester een verontruste brief naar minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. ‘Op ambtelijk niveau is men er nu wel mee bezig’, vertelt hij. ‘We moeten erbovenop zitten.’
verdwaalde sok
Wie langs de rand van het maisveld loopt, dat deels schuilgaat achter een wal, ziet in het vertrapte mais de gangetjes die migranten gebruiken. Aan de rand van de sloot ligt een verdwaalde sok. En een eind verderop liggen twee zwarte, natte spijkerbroeken. En etensresten: brood en plastic van verpakte vleeswaar. Het is tevens de plek waar mensen hun behoeften doen, getuige de talloze wc-papiertjes. Fris is het in geen geval, maar het maisveld is wel een uitstekende uitvalsbasis om je kans te pakken en snel op een vrachtwagen te springen. Leen van der Loo uit Haamstede wandelt langs met zijn hond Bertie. Vanuit Limburg is hij onderweg naar huis, maar Bertie had hoge nood. Hij is verbaasd te horen dat migranten vanaf deze parkeerplaats op vrachtwagens proberen mee te liften. ‘Zijn dat echte vluchtelingen of economische?’, vraagt hij. Voor hem een belangrijk onderscheid: ‘Ik woon naast een Syrisch gezin dat gevlucht is voor het regime in Syrië. Het zijn heel aardige mensen. Als ze iets bijzonders gekookt hebben, komen ze altijd wat brengen’, zegt hij glimlachend. Voor Van der Loo zijn deze buren echte vluchtelingen. ‘Hoe maak je verschil met de economische?’, vraagt hij zich hardop af.
Vrachtwagenchauffeur Martin Jongejan uit Barneveld weet hoe het is om met inklimmers te maken te krijgen. Hij vervoert inmiddels zeven jaar wekelijks planten en bloemen van de veiling in Nederland naar het Verenigd Koninkrijk. ‘De ene keer ga ik met de wagen op de boot vanuit Hoek van Holland, de andere keer op de trein vanuit Calais naar Dover, afhankelijk van hoe laat de bestelling bij de klant moet zijn’, vertelt Jongejan, die al 27 jaar ‘op de wagen’ zit. In Calais zag hij ten tijde van het groeiende vluchtelingenkamp bij de Kanaaltunnel, de migranten in groepjes over de snelweg lopen. Door bomen op de weg te gooien, creëerden ze expres files, vertelt hij, terwijl hij een foto laat zien op zijn smartphone. ‘Als je dan uitstapte, werd je belaagd door de groepjes, zodat anderen zich konden verstoppen in of onder je vrachtwagen. Levensgevaarlijk.’ Jongejan is niet bang uitgevallen, vertelt hij. ‘Je kon met ze praten, maar af en toe was het heel bedreigend. Een keer hebben ze mijn spiegel kapot geslagen. Er was veel agressie.’ Hoewel hij zich ergerde aan het gedrag van de migranten, ging de harde aanpak van collega-chauffeurs hem te ver. ‘Die sloegen migranten met ijzeren pijpen van de wagen. Ik denk dan: het zijn wel mensen, hè? Ik ben daarom van Facebook en Twitter gegaan, omdat er door chauffeurs zo negatief over migranten wordt gepraat.’ Zelf trof hij ooit een verstekeling achter zijn koelmotor aan. ‘Levensgevaarlijk is dat, met een scherpe bocht val je er zo af.’ Maar hij had ze eigenlijk altijd wel in de gaten. Hij weet waarom migranten zo graag naar Engeland willen: ‘Ze vertelden me dat er vaak al familie zit die hun aanraadt te komen en dat ze er snel huisvesting krijgen. En als ze eenmaal de Britse nationaliteit hebben, kunnen ze veel makkelijker doorreizen naar Amerika.’ Ze vroegen Jongejan ooit op een parkeerplaats of hij hen wilde meesmokkelen. ‘Ik zei gelijk ‘nee’.’ Sinds een jaar is de situatie in Calais veel rustiger geworden, zegt Jongejan. ‘Er is veel geleerd en verbeterd om inklimmen te voorkomen; bij Calais is inmiddels bijna honderd procent ontdekkingskans op een verstekeling’, weet hij. Zelf blijft hij ook alert en stopt zo min mogelijk onderweg. Voor zover dat al kan. ‘In België en Frankrijk zijn veel parkeerplaatsen voor vrachtwagens afgesloten. Tegenwoordig rijdt hij met ‘dikke sloten’ op de vrachtwagen. ‘Vrachtwagens met zeilen zijn algauw de sjaak, die snijden ze gewoon open om erin te kruipen.’ Dat de problemen zich nu meer naar het noorden verplaatsen, begrijpt hij wel: ‘Kun je deze stroom wel stoppen? Alles lijkt op drift.’ Wel denkt hij dat Nederland nog wat van Frankrijk kan leren als het gaat om beveiligen: ‘In de haven van Hoek van Holland kom je als asielzoeker nog makkelijk aan boord van de veerboot, de controle is niet streng.’ Exacte cijfers over hoe vaak migranten in Nederland op een vrachtwagen proberen te komen, zijn niet beschikbaar, blijkt uit navraag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. De marechaussee houdt wel bij hoeveel mensen vanuit de havens (Hoek van Holland, Europoort, IJmuiden en Vlissingen-Oost) illegaal proberen de oversteek te maken naar het Verenigd Koninkrijk. In 2016 ging het om 1280 personen, in 2017 daalde het naar 910 en in de eerste helft van dit jaar waren het er 280.
Bij Transport en Logistiek Nederland (TLN) merken ze dat strengere controles in de Nederlandse havens leiden tot meer inklimmers op parkeerplaatsen in het binnenland, bevestigt woordvoerder Hans van den Berg van de ondernemersorganisatie voor wegtransporteurs. ‘We zien het bij Moerdijk, maar ook langs de A12 bij Harmelen.’ Met goede voorlichting aan chauffeurs, betere sloten en het verbod op bepaalde trajecten te stoppen, wordt geprobeerd het tij wat te keren, zegt Van den Berg. Verder pleit TLN voor meer gericht (camera)toezicht op parkeerplaatsen. ‘Maar de oorzaak kunnen wij niet wegnemen.’ Soms veroorzaken inklimmers schade aan de wagen. ‘Of nog erger: een afnemer keurt een lading af waar een inklimmer in gezeten heeft. Dat kost veel geld.’ En het leidt weleens tot gedoe met een verzekeraar, weet hij. ‘De top van Europese regeringsleiders in Salzburg ging deze week over migratie en strenger toezicht aan de grens. Maar meer toezicht moet niet tot enorme wachttijden voor transportbedrijven leiden.’ De inklimmers hebben inmiddels de aandacht van minister Cora van Nieuwenhuizen. Afgelopen week beantwoordde ze vragen van de PVV over inklimmers. Ze wijst op aangescherpte controles bij de grens en meldt dat het ministerie een netwerk van beveiligde truckparkeerplaatsen langs wegen waarover veel goederen worden vervoerd, stimuleert. Ook zet ze een streep onder goede voorlichting geven aan chauffeurs en signaleert ze dat belanghebbenden in de sector en het ministerie en de marechaussee hiervoor al in de benen zijn gekomen.
te hoog
Chauffeur Joop van der Wateren uit Kaatsheuvel trekt zijn oranje veiligheidshesje aan en kijkt onderzoekend onder zijn vrachtwagen. Nee, ik zoek geen vluchtelingen, antwoordt hij grijnzend. ‘Ik moet straks via de Drechttunnel en dan mag ik niet te hoog zijn.’ Met de hydrauliek in de wagen kan hij centimeters smokkelen, zodat het waarschuwingssysteem bij de slagboom niet in werking treedt en de doorgang verspert. Verstekelingen heeft hij nog niet aan boord gehad – hij rijdt in het binnenland – maar hij kent de problemen voor zijn op Engeland rijdende chauffeurs, waar vluchtelingen op allerlei levensgevaarlijke manieren proberen mee te liften. ‘Er zijn geen grenzen meer, zodra je de Europese Unie binnen bent, hè? In Zwitserland, daar sta je nog echt aan de grens en laten ze niet iedereen zomaar binnen. En de mensen blijven maar komen. Ik kan wel begrijpen dat ze een betere toekomst zoeken.’ En overal is het wat, weet hij: ‘Kijk naar Nederland, we lezen anderen graag de les, maar 61 Polen op één adres ingeschreven laten staan zodat ze kunnen frauderen bij het UWV, kan hier. Wij zijn zelf ook een groot bananenland, ze moeten gewoon meer controleren’, luidt zijn oplossing voor de vluchtelingenstroom. ?
