Direct naar artikelinhoud
NieuwsBrexit

EU zet eindfase Brexitonderhandelingen in: ‘De tijd begint nu echt te dringen’

De Brexit-onderhandelingen zijn in de beslissende fase beland. De Europese regeringsleiders deden donderdagmorgen een indringend beroep op hun Britse collega May om concessies te doen. Alle leiders benadrukten een ‘catastrofe’ (geen akkoord, harde Brexit) te willen voorkomen.

Mark Rutte, voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker en premier van het Verenigd Koninkrijk Theresa May tijdens de informele EU-top in Salzburg op donderdag 20 september 2018.Beeld BELGA

Premier Rutte wil ‘de landingszone’ van een akkoord in beeld krijgen, zei hij donderdagochtend bij aankomst in Salzburg voor informeel overleg met zijn Europese collega’s. Een extra EU-top in november wordt als beslissend gezien. ‘Vandaag is er misschien meer hoop op een akkoord, maar ook minder tijd’, zei EU-president Tusk. ‘Hoop is het laatste wat ik verlies’, merkte de Luxemburgse premier Xavier Bettel op. ‘De tijd begint nu echt te dringen’, aldus de Ierse premier Leo Varadkar.

De Brexitonderhandelingen zitten al maanden vast op dezelfde twee punten: de nieuwe grens tussen Ierland en Noord-Ierland (dat samen met Groot-Brittannië op 29 maart 2019 de EU verlaat) en de toekomstige handelsrelatie tussen de EU en Groot-Brittannië. Vooral het grensgeschil doet de gemoederen in Londen hoog oplopen. In tegenstelling tot de 27 EU-landen is Groot-Brittannië intern zwaar verdeeld over de inhoud van een Brexitdeal.

‘Ze doet haar werk’

May kreeg woensdagavond tijdens een diner van de leiders 10 minuten om haar standpunt nogmaals uiteen te zetten. Voorzitter Juncker betitelde haar betoog als ‘interessant, beleefd en niet agressief’. ‘Ze doet haar werk’, aldus Juncker. May wil geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland, het vrij verkeer van goederen tussen de EU en Groot-Brittannië behouden, en tegelijkertijd niet meer de regels en verplichtingen van de interne markt van de EU.

Haar 27 collega’s zien dit als ‘de krenten uit de pap pikken’. Tusk riep May op haar voorstellen te herzien. Brexitonderhandelaar voor de EU Barnier praat de leiders donderdagmiddag tijdens de lunch bij over de stand van zaken. Hij zal de leiders vragen ‘het hoofd koel te houden’ en de geschilpunten tussen Londen en Brussel zakelijk en technisch te benaderen.

Weinig zinvol 

De leiders zullen Barnier geen nieuw mandaat geven, ze wachten eerst af wat er met May en haar plannen gebeurt op het congres van haar Tory-partij begin oktober. De verdeeldheid tussen de Tories is zo groot en fundamenteel dat de EU het weinig zinvol acht nu een handreiking te doen naar May.

Om druk op de zaak te zetten, komt er een extra EU-top in november. Dan moet het akkoord er (bijna) liggen, om de goedkeuring door de lidstaten, het Britse en het Europese Parlement op tijd te verkrijgen. Het akkoord bestaat uit een vertrekregeling (inclusief betaling van openstaande schulden), de verzekering voor EU-burgers in Groot-Brittannië en Britten op het vasteland dat hun rechten gewaarborgd zijn en een overgangsfase voor Londen zodat het tot december 2020 de tijd heeft zich op de nieuwe status van ‘EU-lid af’ voor te bereiden. Daarnaast wordt er een politieke verklaring aan de vertrekakte geniet, met een raamwerk voor de toekomstige relatie tussen de EU en Londen. Zonder akkoord valt Groot-Brittannië volgens Rutte op 29 maart ‘van de klif af’: geen overgangsregeling, geen toegang tot de Europese markt, harde grenscontroles en met een lange rechtszaak over de eindrekening in het verschiet.