Luister naar

Is het een trein? Een vliegtuig?

Nieuws
Een magnetische zweeftrein, die de reiziger in een uur van Amsterdam naar Frankfurt schiet. Toekomstmuziek of een reëel plan? Een Delftse start-up werkt aan een droom. Een zweeftrein die reizigers als buizenpost naar hun bestemming schiet.
Peter van Ammelrooy redactie vk
donderdag 20 september 2018 om 03:00
Het interieur van de magneettrein, met ‘zwevende’ kuipstoelen.
Het interieur van de magneettrein, met ‘zwevende’ kuipstoelen. hardt

Delft

Zo ziet het treininterieur van de toekomst eruit: ‘zwevende’ kuipstoelen, met veel beenruimte. Geen ramen, maar wanden waarop de laatste reisinformatie wordt geprojecteerd. Het toekomstige treinstation: een grote open ruimte waar de reiziger bijna achteloos naar binnen wandelt, want er zijn geen poortjes, deuren of hekken die de overgang markeren tussen buiten en binnen.

Van zo’n toekomst droomt Hardt, de Delftse start-up die een hyperloop ontwikkelt: een magnetische zweeftrein die reizigers als een soort buizenpost naar hun bestemming schiet. De hoogste snelheid die een trein in Nederland ooit bereikte (de Thalys) was 331 kilometer per uur. De hyperloop zou ruim 1100 kilometer per uur kunnen halen.

Hardt toonde zijn toekomstvisioenen vorige week op een bijeenkomst in Utrecht, bedoeld om financiers te lokken. Het een jaar oude bedrijfje met dertig werknemers droomt groot. Voor een netwerk dat alle belangrijke Europese steden met elkaar verbindt is 20.000 kilometer ‘spoor’ nodig, zei commercieel directeur Mars Geuze. ‘Is dat veel? De Romeinen legden in hun tijd 400.000 kilometer aan verharde wegen aan.’

bijna vacuüm

Het principe achter de hyperloop is simpel. Neem de twee krachten weg die conventionele treinen afremmen: de wrijving van de wielen op het spoor en de luchtweerstand. Daarvoor plaatst Hardt zijn ‘zweeftreinen’ in buizen die bijna vacuüm worden gezogen. Krachtige magneten zorgen ervoor dat de capsules met passagiers vrij van de grond zweven: magnetische levitatie (kortweg: maglev). Een elektromagnetische motor levert de voortstuwing en remt de trein af.

Grootste plannen en gefotoshopte afbeeldingen genoeg, maar naar twee cruciale ingrediënten voor succes is Hardt nog hard op zoek: geld en regelgeving. De spin-off van de Technische Universiteit Delft heeft alleen al voor een testtraject van 5 kilometer 119 miljoen euro nodig. Die proefopstelling moet de technische haalbaarheid van de hyperloop aantonen. De juridische haalbaarheid is andere koek. De overheid moet gaan uitmaken of de hyperloop een trein is of een vliegtuig. Dat heeft consequenties voor de veiligheidseisen die aan tunnels en pods worden gesteld.

Elon Musk

Hardt werd vorig jaar opgericht door studenten die tot twee keer toe in de prijzen vielen tijdens hyperloopwedstrijden uitgeschreven door Tesla-baas Elon Musk. De afgelopen maanden wist het bedrijf een aantal investeerders aan te trekken. Op basis van toezeggingen die openbaar zijn gemaakt, beschikt Hardt over een kapitaal van rond de 7 miljoen euro. Investeerders zijn onder meer oud-Ajacied Gregory van der Wiel, medeoprichter Paul van Keep van softwaremaker Exact, de Nederlandse Spoorwegen en de investeringsfondsen Uniiq en Inno-Energy.

Hardt krijgt hulp van bedrijven als Tata Steel in IJmuiden, scheepsbouwer Royal IHC en aannemer BAM. Zij investeren door menskracht, materialen en kennis aan te dragen, in de hoop op toekomstige orders uit Delft of van concurrenten. ‘Ruim 80 procent van de aanlegkosten gaat zitten in het staal voor de tunnels’, zegt Annemarie Manger, directeur engineering bij Tata Steel. ‘Toen ik dat de verkoopafdeling vertelde, werden ze meteen enthousiast.’ Bij Tata zijn volgens Manger zo’n zestig mensen betrokken bij de ontwikkeling van een speciaal lichtgewicht hyperloopstaal, de meesten parttime.

tracé gekozen

In Utrecht presenteerde Hardt behalve gelikte beelden en video’s een studie naar de mogelijkheden voor een hyperloopverbinding tussen Amsterdam en Frankfurt, opgesteld met input van spoorbeheerder ProRail en Rijkswaterstaat.

‘We hebben voor dit tracé gekozen omdat Frankfurt een belangrijke zakelijke bestemming is, als financieel centrum van Europa’, zegt Geuze, ‘maar ook omdat langs de route tal van interessante bestemmingen liggen. Met de hyperloop reis je in een kwartier van Eindhoven naar Schiphol.’

Volgens de studie zou de aanleg van een hyperloopverbinding tussen Amsterdam en Frankfurt jaarlijks twee miljoen vliegtuigpassagiers schelen, niet alleen van Schiphol en vice versa, maar ook van en naar de tussenliggende stations Keulen-Bonn en Düsseldorf. De reistijd van Amsterdam naar Frankfurt met het vliegtuig is dik een uur, exclusief inchecken en wachten. De zweeftrein brengt die reistijd terug naar 50 minuten. De tijdwinst is groter in vergelijking met de trein: die doet er vier uur over.

prijzig ritje

Over de aanlegkosten van een hyperloopnetwerk zwijgt Hardt. Volgens een studie die de voormalige minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) liet doen, zou een tracé met twee buizen en zonder tussenstops van Amsterdam naar Lelystad Airport 2,38 miljard euro kosten. Dat is de prijs voor een tracé van 57 kilometer. De uitgaven voor tunnels en bruggen zijn daarbij niet meegenomen. Ter vergelijking: de Hanzelijn voor treinverkeer tussen Zwolle en Lelystad, 50 kilometer lang, kostte ruim 1 miljard, inclusief alle stations. Frankfurt ligt acht keer verder weg van Amsterdam dan Lelystad.

Een belangrijk vraagstuk zijn de wettelijke veiligheidsnormen voor de hyperloop: die zijn er nog niet. ‘Als je de hyperloop uitkleedt, is het net een trein’, zegt Geuze. ‘Kijk je naar de lage druk in het buizenstelsel, dan lijkt het meer op een vliegtuig.’

Elon Musk voorzag in zijn blauwdrukken dat er bij calamiteiten zuurstofmaskers uit het plafond van de pods zouden vallen, net als in het vliegtuig gebeurt wanneer de druk wegvalt.

Geuze: ‘Wij gaan uit van compartimentalisering: we laten lucht lopen in een deel van de tunnel waar de pod vastzit, zodat we reizigers kunnen evacueren.’

Die reizigers, gokken de Delftenaren, kunnen over drie, vier jaar in de hyperloop stappen. <

van hype naar hyperloop

De zwevende magneettrein bestaat al langer. Het principe werd ruim een eeuw geleden al gepatenteerd. De eerste commerciële magneettrein ging in 1984 in Birmingham ‘rijden’. Na elf jaar werd de dienst opgedoekt omdat de techniek het te vaak liet afweten. In Japan, China en Zuid-Korea zijn op dit moment vijf ‘maglevlijnen’ in gebruik, voornamelijk om de technologie te demonstreren. Het langste tracé is 30 kilometer. De Shanghai Maglev Train legt die afstand af in 8 minuten, met een gemiddelde snelheid van zo’n 230 kilometer per uur.

Het was Elon Musk, de entrepreneur achter de Tesla-batterijauto, de SpaceX-ruimteraketten en de Boring-tunnelgraver, die in 2012 het idee van de maglev in een vacuümtunnel leven inblies. Hij omschreef de hyperloop als een kruising tussen de Concorde, een rail gun (een elektrisch geweer) en air hockey. Musk bouwt zelf geen hyperloopsysteem. Wel heeft zijn bedrijf SpaceX in Californië een testtraject aangelegd, met een 1,6 kilometer lange tunnelbuis, waar Musk geregeld wedstrijden laat houden.

Hardt is een van de dozijn bedrijven wereldwijd die aan een hyperloop werken. De grootste is Virgin Hyperloop One, die vorig jaar oktober een grote investeerder vond in de Britse miljardair Richard Branson. Voordien had het bedrijf al 245 miljoen dollar opgehaald bij een trits geldschieters, waaronder de Franse nationale spoorwegen. In februari van dit jaar tekende Virgin Hyperloop One een principeovereenkomst met de Indiase deelstaat Maharashtra voor de aanleg van een hyperloopverbinding tussen Mumbai en Pune.

voordeel in cijfers

Vijftig minuten zou een reis moeten duren met de hyperloop tussen Amsterdam en Frankfurt. Met zeven ‘afslagen’: Utrecht, Den Bosch, Eindhoven, Venlo, Düsseldorf, Keulen en Bonn. Nu duurt het traject zo’n vier uur. Het zou 2 miljoen vliegtuigpassagiers per jaar en bijna 84.000 ton aan CO2-uitstoot schelen.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Lisa Westerveld (GL-PvdA, links) roept samen met Faith Bruyning (NSC, rechts) op om een zogenoemde beknopte parlementaire enquête uit te laten voeren naar de gesloten jeugdzorg van 2008 tot nu.

De Kamer is diep bezorgd over de gesloten jeugdzorg, maar ziet weinig in weer een enquête

GroenLinks-PvdA en NSC willen met een ‘beknopte parlementaire enquête’ uitzoeken hoe de misstanden in de gesloten jeugdzorg zo lang konden doorgaan. Maar een meerderheid van de Kamer twijfelt of ‘nog een rapport’ wel de oplossing biedt.

Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.