Gaat Google buigen voor de Chinese censuur?

Plannen van Google om terug te keren naar China zorgen voor veel ophef binnen het techbedrijf. Meer dan duizend werknemers hebben een protestbrief ondertekend. Zij vrezen dat Google z’n principes vergooit door in zee te gaan met het Chinese regime en de censuur in het land.

Onder de noemer Dragonfly werkte Google in het geheim aan een mobiele zoekmachine die rekening houdt met de gevoeligheden van de Chinese overheid, zo kwam deze maand naar buiten. De app toont alleen resultaten die de censuur goedkeurt. Volgens Google-werknemers roept dit project allerlei 'urgente morele en ethische vragen' op.

Vanwege de onrust ging de bedrijfstop donderdag in gesprek met het personeel. Topman Sundar Pichai vertelde dat de plannen in een vroeg stadium verkeren en verkennend zijn. “We zijn nog niet dicht bij de lancering van een zoekproduct in China”, zei Pichai. “En of we dat zullen of kunnen doen, is allemaal erg onduidelijk.” Google-oprichter Sergey Brin zei op de bijeenkomst dat Google zijn principes niet verloochent.

Google wil alle informatie in de wereld

Neemt niet weg dat Google de mogelijkheid serieus overweegt. “Onze missie is het organiseren van de informatie van de wereld”, zei Pichai volgens een transcript in handen van persbureau Bloomberg. “China is een vijfde van de wereldbevolking. Als we onze missie goed willen uitvoeren, moeten we serieus nadenken hoe we meer kunnen doen in China.” 

Sergey Brin is geboren in de voormalige Sovjet-Unie. De ervaringen van zijn familie met een repressief regime hebben het beleid van Google gevormd, zei hij eerder. Pichai, CEO sinds 2015, wil dat Google Chinese klanten gaat bedienen.

Ontmoeting met Chinese topfunctionaris

Het werk aan de zoek-app is volgens website The Intercept begonnen in het voorjaar van 2017 en versnelde zich in december na een ontmoeting tussen Pichai en een Chinese topfunctionaris. Verder zou Google z’n ‘cloud-business’ naar China willen brengen. Hierbij worden documenten opgeslagen in een netwerk van servers, bijvoorbeeld voor diensten zoals Drive en Docs. China eist dat digitale informatie binnen de landsgrenzen wordt bewaard. Google heeft geen datacentra in China en heeft daarom lokale partners nodig.

Volgens Bloomberg zijn onder meer gesprekken gaande met de Chinese techgigant Tencent. De Chinese overheid ziet graag dat Amerikaanse bedrijven die de Chinese markt betreden samenwerken met Chinese partijen. Helemaal als het om technologische voorlopers gaat.

Ook tussen 2006 en 2010 had Google een Chinese zoekmachine die allerlei resultaten wegfilterde. Onder druk van mensenrechtenorganisaties en sommige aandeelhouders trok het bedrijf zich in 2010 terug. Dat vertrek was een enorme blunder, schreef de Chinese staatskrant People’s Daily eerder deze maand, aangezien Google zo ‘gouden kansen heeft gemist' in de ontwikkeling van het Chinese internet. Sinds die tijd is het aantal mobiele internetgebruikers in China gegroeid van 303 miljoen tot 753 miljoen, aldus de People’s Daily.

Player kill

Google had in 2010 zo’n 14 procent van het Chinese zoekverkeer in handen en 33 procent van de omzet in de Chinese zoekmarkt, volgens Bloomberg. De zoekmachine van Baidu verzorgde toen 79 procent van het verkeer. Topman Robin Li Yanhong van Baidu kondigt nu alvast aan Google te verslaan als het bedrijf terugkeert naar de tweede economie ter wereld. Baidu is klaar voor een ‘player kill’, zei hij als liefhebber van computergames.

De Chinese staatskrant schreef dat Google welkom is, zolang het bedrijf zich aan de wet houdt. De Chinese overheid zal controle willen houden over Google's gefilterde zoekmachine, om maatschappelijke onrust te voorkomen.

Voor veel Amerikaanse bedrijven is China een belangrijke markt. Apple heeft er op z’n iPhones ook te maken met censuur. De Great Firewall bepaalt bijvoorbeeld of de Apple-browser Safari een bepaalde website mag laten zien.

Google wil volgens website The Information verder een Chinese nieuwssite beginnen die elke bezoeker een gepersonaliseerde nieuwsstroom toont. In juni investeerde Google 550 miljoen dollar in het Chinese e-commercebedrijf JD.com. En vorig jaar december kondigde Google aan een laboratorium voor kunstmatige intelligentie te openen in Peking.

Lees ook: Rusland en China scherpen internetcensuur aan
Rusland verbiedt het gebruik van internetcensuur omzeilende software. De stap volgt op Chinese maatregelen. Peking besloot recent ook zogenaamde VPN's in de ban te doen. 

Lees ook: Journalistiek in China: censuur en corruptie

Jonge Chinezen die vol idealen aan hun journalistieke opleiding beginnen, merken al snel dat vrijheid van meningsuiting in hun land niet hoog staat aangeschreven. Partijleider Xi Jinping legt de media steeds meer aan banden.