Een enorme zak geld pompen in een marginaliserende kerk. Is dat naïef, of juist moedig?

Een enorme zak met geld pompen in een marginaliserende kerk. Wat is dat voor gekkigheid?

Een gemiddelde zondagse kerkdienst in de Church of England trekt nog geen vijftig bezoekers. In zo'n 4000 Britse plattelandskerken komt het ledental niet boven de vijftien. Van elke duizend Britten zitten er een stuk of achttien met enige regelmaat in een kerk. En de verwachting is dat dat aantal in de komende jaren verder gaat zakken, naar tien kerkgangers per duizend Britten. Waarbij de gemiddelde leeftijd van dat kleine groepje overblijvers ook nog eens flink stijgt.

En daar dan 35 miljoen tegenaan gooien. Getuigt dat niet van een enorme naïviteit? Of is het juist moedig?

"De Church of England is er om het goede nieuws van Jezus te delen, door onze woorden en onze daden", zei Justin Welby, aartsbisschop van Canterbury en geestelijk leider van de kerk, bij de presentatie van de plannen. Mooi statement. Liever een gelovige kerk die met enige bravoure tegen de stroom in, handelend vanuit een diepe overtuiging, op een creatieve manier zoekt er het beste van te maken, dan een kerk die lijdzaam toeziet tot de laatste kerkganger het licht uitdoet.

En weet u? Dat zou nog weleens kunnen gaan werken ook.

Kerkkroeg

Dat heeft alles te maken met de vorm waar die meer dan honderd nieuwe kerken in gegoten gaan worden: geen traditionele geloofsgemeenschappen, maar allerlei experimentele vormen van kerk-zijn. Een kerkkroeg, een kerk voor 40-minners, een kinderkerk, en meer van dat soort nieuwe vormen. Bovendien moeten al die nieuwe geloofsgroepen nadrukkelijk onderdeel uitmaken van de lokale gemeenschap: geen clubje aan de zijlijn, maar deel uitmaken van stad of dorp. Niet zelden zal daarbij de samenwerking worden gezocht met migrantenkerken: die nieuwe gemeenschappen, meestal van evangelische signatuur, zijn een stuk vitaler dan de traditionele gemeenschappen van de Church of England.

Het optreden van de charismatische Amerikaanse prediker Michael Curry bij het koninklijk huwelijk van prins Harry en Meghan Markle zal die samenwerking een fikse impuls geven. Tijdens Curry's preek - een Martin-Luther-King-achtig betoog - zag iedereen: hier gebeurt iets bijzonders. Oude, vertrouwde vormen, die hand in hand gaan met nieuwe bevlogenheid.

Het miljoenenproject van de Church of England is onderdeel van een groot vernieuwingsprogramma dat de kerk een paar jaar geleden in gang heeft gezet. Dat programma is niet bedoeld om de kerk te repareren, maar om haar te transformeren.

Pioniersplekken

Het doet denken aan de zogenoemde pioniersplekken die onder de vlag van de Protestantse Kerk in Nederland de afgelopen jaren als paddestoelen uit de grond zijn geschoten. Verspreid over het land zijn er intussen een paar honderd van die nieuwe plekken waar de kerk in heel andere vormen gegoten wordt. De een succesvoller dan de ander, maar allemaal meedeinend op het nog kleine, maar langzaam groeiende golfje van nieuw elan dat door het Nederlandse kerklandschap rolt.

Of dat onderaan de streep écht wat gaat opleveren - in de zin van: een einde aan de krimp, of zelfs wat groei - is zeer de vraag. Maar dat nieuwe elan is vele malen verfrissender en inspirerender dan het vechten tegen de bierkaai dat de kerken - zowel hier als in Engeland - zolang getekend heeft.

Of het nou naïef is of moedig, die nieuwe houding getuigt in ieder geval van geloof.

Nico de Fijter, chef Religie & Filosofie van Trouw, vervangt Stijn Fens in de vakantie.

Lees hier eerdere columns van Stijn Fens.

Lees ook:

Tom Wright biedt een zeer kundige én betweterige blik op het kruis van Golgotha

De schrijver Tom Wright (1948) is één van de rocksterren van de hedendaagse theologie. Hij reist stad en land af om zijn even doorwrochte als heldere betogen over de uitleg van het Nieuwe Testament te houden.