VVD’ers over Blok: ‘De multiculturele samenleving is er nu eenmaal’

Jochem van Heumen (35) schrok van de uitspraak van minister Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) deze week dat een vreedzame multiculturele samenleving nergens ter wereld is te vinden. Landelijk stemt hij VVD. „Het was een persoonlijke mening van Blok”, zegt hij en dat vindt hij juist zo verkeerd: „De multiculturele samenleving geeft soms problemen en kost geld maar die is er nu eenmaal. Dan moet je als minister je schouders eronder zetten en die laten werken. Hij moet weten dat wat hij zegt onder een vergrootglas ligt. Ik vind de uitspraak afzettenswaardig.”

Lees ook: Wat zei Blok (en kloppen zijn uitspraken)?

Van Heumen werkt in korte broek in zijn tuin in Oostzaan, een in de breedte uitgedijd lintdorp in het groen met negenduizend hoofdzakelijk blanke inwoners. Als afzonderlijke gemeente heeft Oostzaan standgehouden tegen de fusiegolf. Autobanen grenzen het dorp af van de multi-etnische noordgrens van Amsterdam en de Zaanse wijk Poelenburg met veel Turkse Nederlanders. Oude en nieuwe klassieke koophuizen en woonboerderijen met ruime tuinen staan tussen sloten en vaarten.

Voormalige Amsterdammers en geboren Oostzaners wonen door elkaar. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart boekte de VVD er haar grootste overwinning: 41 procent van de stemmen. Belangrijke punten waren de zelfstandigheid van het dorp en de bewegwijzering van de hoofdweg. Bij de Tweede Kamerverkiezingen scoorde de VVD 28 procent. Onder de Oostzaanse VVD’ers zijn veel ondernemers.

Geen kwestie

Van Heumen vond de uitspraken van Blok te rechts voor de VVD. Van beroep is hij projectleider bij een grote multinational. Daar werkt hij goed samen met mensen uit allerlei landen en culturen. Hij ziet in Nederland ook veel harmonieuze gemengde koppels met kinderen. „Er zijn genoeg hoogopgeleiden die met respect met mensen uit andere culturen samenleven”, zegt hij.

Ook de digitale ondernemer Edwin Stokvis, voorzitter van de VVD-fractie van Oostzaan is ontsteld over de uitspraken van Blok. Hij spreekt als Oostzaanse VVD’er, zegt hij, want als fractievoorzitter gaat hij over lokale kwesties. „De integratie gaat op zich niet altijd even goed. Daar heeft hij een punt. Maar de vraag is of hij het op deze manier moet zeggen. Daar ben ik niet zo’n voorstander van. Je moet altijd proberen om mensen eerder erbij te betrekken dan af te stoten”, zegt hij.

Over de verdere inhoud van de uitspraken van Blok oordelen Oostzaners gemengd. Veel jongeren zeggen dat voor hen de multiculturele samenleving geen kwestie meer is. „Ouderen hebben er moeite mee, maar ik ben er mee opgegroeid, ik weet niet anders. Ik zat op een gemengde school”, zegt een 22-jarige rechtenstudente. Fabienne Koeman (15): „Op mijn school zijn een heleboel culturen. Maar sommige ouderen kijken de hele tijd tot welke groep iemand hoort.” Raoul Lievers (18): „Soms heb je mensen uit verschillende culturen maar die kunnen dezelfde idealen hebben.”

Lees ook: Na Bloks speech is er gemompel: wat was dít nou?

Wel diep in de genen

Toch waren veel Oostzaners het met Blok eens dat het „diep in onze genen zit dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden”. Twee jonge vrouwelijke VVD-stemmers, een administratief medewerker en een mbo-studente, waren ontevreden dat sommige asielzoekers voorgaan bij sociale huurwoningen, terwijl zij acht jaar moeten wachten. Zij horen in Oostzaan, zeggen ze. De discussie over multiculturalisme zegt hen verder weinig.

De gepensioneerde bouwvakker W.H. Mons (75) wandelt met zijn hond en is het met Blok eens dat de strijd tussen Hutu’s en Tutsi’s bewijst dat groepsvorming bij de mens hoort en niet samenhangt met blank of gekleurd. „In dorpen als Volendam mocht vroeger een katholiek niet met een niet-katholiek omgaan. Dat hou je altijd”, zegt Mons.

Ook Jeffrey Grondsma (27), procesoperator voor olievaten, herkent de groepsbinding. „Katten en honden kunnen ook niet met elkaar opschieten”, zegt hij. „Het is niet een kwestie van kleur maar van normen en waarden, van doen en laten. Ik heb Surinaamse vrienden waar ik goed mee kan opschieten, maar er zijn andere Surinamers waar ik minder mee heb.”

Horeca-ondernemer Dick Blom (55) snoeit de planten langs de grote oprit met twee auto’s voor zijn villa. „Territorium afbakenen zit in de mens”, zegt hij. Toch vindt hij dat nieuwkomers als Chinezen en Surinamers „zich prima hebben aangepast. Dat is niet mislukt. Maar het opdringen van een geloof is een probleem. Islamisering past niet bij deze samenleving. Overal bij moslims breekt de pleuris uit. Twee eeuwen geleden waren de christenen ook zo. Toen eindigden mensen op de brandstapel.”

Dat zou Danielle Bos (49), medewerker bij een bank, niet onderschrijven. Voor haar ruime huis staan wel acht fietsen van haar drie kinderen en hun vrienden. Eerst woonde ze in Amsterdam-Noord waar haar kinderen naar een zwarte school gingen. Dat ging goed. Het kan dus ook goed gaan in een gemengde wijk, zegt ze. In Oostzaan is er veel hulp voor vluchtelingen. „Je moet je hart openen naar andere mensen die tot je spreken. Ik vind dat een les voor de kinderen.”