Opleidingsniveau zorgt voor een andere invulling van vrijwilligerswerk
Als het om wekelijks vrijwilligerswerk gaat, stopt de laagopgeleide er meer uren in.
Het CBS becijfert dat vrijwilligers die als hoogste diploma een papier van de basisschool hebben, wekelijks bijna zeven uur in touw zijn voor anderen. Afgestudeerden van hogeschool en universiteit trekken minder dan vier uur uit voor anderen.
Wel steken hoogopgeleiden vaker vrijwillig de handen uit de mouwen. In 2017 ging het om bijna zestig procent van de mensen met een afgeronde hbo- of wo-opleiding. Bij burgers met alleen basisschool is dat aandeel twee keer zo klein.
Hoogopgeleiden doen af en toe een klus die ze leuk vinden, bijvoorbeeld NLdoet of werk op een festival
Het verschil tussen beide groepen zit hem in de voorkeur voor flexibel dan wel vast vrijwilligerswerk. Matthijs Terpstra, adviseur vrijwilligerswerk bij Movisie, kennisinstituut voor sociale vraagstukken, legt uit dat laagopgeleiden vaker vrijwilligerswerk in georganiseerd verband doen. “Zoals trainer van de jeugd bij een sportvereniging. Je wordt dan verwacht elke week een training te geven”, zegt Terpstra. “Hoogopgeleiden doen af en toe een klus die ze leuk vinden, bijvoorbeeld NLdoet of werk op een festival.”
Ingeroosterd
De meeste vrijwilligers zijn te vinden bij sportverenigingen, gevolgd door scholen, verzorging of verpleging, jeugdwerk en kerk of moskee. Vooral het hoge aantal vrijwilligers bij sportclubs en scholen wekt de vraag in hoeverre het om vrijwillige inzet gaat. “Het is een grijs gebied”, geeft Terpstra toe. “Ouders worden soms geacht actief te worden op de sportclub. Op school worden ze soms ingeroosterd. Voor veel mensen hoort het er een beetje bij.”
Dat vrijwilligerswerk erbij hoort, is typisch Nederlands, zegt Terpstra. Het percentage mensen dat zich onbezoldigd inzet, is al jaren stabiel en ligt gemiddeld net iets onder de vijftig procent. Terpstra: “Vroeger deed je vrijwilligerswerk binnen je eigen zuil. Dat is minder geworden, maar we zijn heel erg gewend dat er goede doelen zijn. Tegenwoordig vragen mensen zich meer af wat ze zelf leuk vinden.”
Vrijwilligerswerk is ook een uiting van het welvaartsniveau. Terpstra: “Het aantal uren dat we in Nederland werken, is relatief laag. Daardoor hebben we de luxe om dit naast ons werkende leven te doen.”
Lees ook: Als we vrijwilligers niet op waarde schatten, loopt de kwaliteit van zorg gevaar
Sinds de hervorming van de zorg in 2015 neemt het belang van vrijwilligers toe. Daarom wil LOVZ dat ze serieuzer worden genomen.