Voor een preventieve aanpak van radicalisering moet onverminderd ruimte blijven
Zes miljoen euro besteden twintig gemeenten jaarlijks aan de preventieve aanpak van radicalisering. Ze geven voorlichting aan ouders en jongeren.
Ook bouwen ze rond ‘sleutelfiguren’ netwerken waarin ze zicht proberen te krijgen op de aantrekkingskracht die terreurgroepen zoals Islamitische Staat uitoefenen op mensen in Nederland.
Die aantrekkingskracht bleek eerder onvermoed groot toen tientallen mensen, onder wie vooral jongeren, vertrokken naar het strijdgebied van IS. Niet alleen gemeenten, scholen en andere instanties waren verrast, vaak ook de moskee of de eigen familie.
Landelijke politiek en justitie reageerden door strengere vervolging, culminerend in het bij verstek veroordelen van deze groep. Gemeenten werd de preventieve taak toebedeeld om te zorgen dat potentiële uitreizigers bijvoorbeeld eerder worden opgespoord. Dat doet denken aan het ‘theedrinken’ waarmee voormalig Amsterdams burgemeester Job Cohen bekend werd.
Wie vandaag zegt dat de aanpak een succes is, riskeert dat er morgen een aanslag plaatsvindt
Drang en dwang
Dat is niet soft, zo zei de Delftse burgemeester Marja van Bijsterveldt – die te maken had met opvallend veel uitreizigers – vorige week in deze krant. Het is een combinatie van drang en dwang om jongeren op het goede spoor te houden, en vooral om inzicht te houden in wat er bij hen leeft. De aanpak blijkt echter per gemeente te verschillen en bovendien zijn er geen harde cijfers om aan te tonen dat het werkt.
Dat in Nederland nog nooit een grote aanslag is gepleegd, anders dan in de ons omringende landen, zou kunnen bewijzen dat deze dubbele aanpak van vervolging en preventie effectief is. Maar zo simpel is het uiteraard niet. De daling van het aantal uitreizigers zal ongetwijfeld sterk te maken hebben met het verlies van het eigen terrein van IS. Onlangs nog werden Nederlanders opgepakt voor contacten met terroristengroeperingen in België en Nederland.
Naïef
Het ‘theedrinken’ van de twintig gemeentes is een versterking van de Nederlandse aanpak, met een overheid die dichterbij burgers staat dan elders. Wie echter vandaag zegt dat die aanpak een succes is, riskeert dat er morgen een aanslag plaatsvindt waarna hij zijn leven lang als naïef zal worden neergezet.
Dat zou oneerlijk zijn. Op dit moment kan niet onomwonden gezegd worden dat het theedrinken een aanslag heeft voorkomen. In de, hopelijk zeer theoretische, situatie dat er wel een aanslag plaatsvindt, kan ook niet worden gezegd dat de Nederlandse aanpak dit altijd had moeten voorkomen. Terecht wordt er gevraagd om betere evaluatie en meer landelijke regie. Maar deze aanpak is een goede aanvulling op de meer repressieve methodes en daar moet onverminderd ruimte voor blijven.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Eerdere commentaren van Trouw vindt u hier.