Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Vlaggen na de mishandeling van een dragqueen

Amsterdamse kroegen steken deze zaterdag de regenboogvlag uit tegen antihomogeweld. Aanleiding? De mishandeling van een dragqueen vorige maand. „Kleur moet terug in de stad.”

Monique de la Fressange (links) samen met Diva Mayday voor Paradiso in Amsterdam.
Monique de la Fressange (links) samen met Diva Mayday voor Paradiso in Amsterdam. Niels Blekemolen

Monique de la Fressange (38), dragqueen, staat na een optreden in een kroeg op de Zeedijk in Amsterdam op haar taxi te wachten. Het is zondag 24 juni, rond half twee ’s ochtends. In de app van Uber ziet ze dat de auto er over zo’n 8 minuten is. Ze heeft een leuke avond gehad. Nu staat ze buiten, haar nepwimpers zitten nog goed, haar ogen zijn sprankelend opgemaakt.

In de verte ziet ze drie jongemannen lopen, ze komen haar kant op. Eentje roept dat ze knap is, vertelt ze, maar er klinkt een agressief, dominant toontje in door. Als de jongen voor haar staat, vraagt ze hem door te lopen. „Wil je niet met mij dan?”

Amsterdamse kroegen steken deze zaterdag de regenboogvlag uit tegen antihomogeweld. Niels Blekemolen

Nee, Monique de la Fressange heeft geen interesse. Hij gaat door, zegt: „Wie denk je wel niet dat je bent, zo knap ben je helemaal niet, je bent niet eens een echte vrouw.” De andere twee komen erbij staan. Zij roept dat ze met rust gelaten wil worden, hij schreeuwt dat ze moet oprotten. Monique de la Fressange wil naar huis, waar blijft de taxi?

Maar dan: baf, een klap. Ze voelt dat de jongen haar vol op haar neus raakt, en „daarna volgen nog klappen in mijn gezicht”. Ze staat inmiddels voor het Barbizon Palace hotel, omstanders kijken, niemand grijpt in. De jongens lachen: „Dit is precies wat je verdient, als je er zo uitziet”.

Lees ook: Ruim 300 horecazaken hijsen regenboogvlag tegen antihomogeweld

Diezelfde nacht nog doet Monique de la Fressange (echte naam: Ruben Dario) aangifte. Vrienden halen haar over. Dit kan niet ongestraft blijven, vinden ze. Meerdere leden van de lhbti-gemeenschap (lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en intersekse personen) ervaren dat het geweld tegen hen de laatste jaren toeneemt. Diva Mayday, Nederlands bekendste dragqueen, zegt dat zowel zijzelf als vrienden en collega’s vaker worden lastiggevallen en uitgescholden. „‘Kankerflikker. Teringhomo.’ En soms worden er klappen uitgedeeld.”

Samen met Donnie Bergsma, oprichter van Disco Dolly in Amsterdam, bedacht ze een actie om aandacht te vestigen op dit probleem. Deze zaterdag hijsen ruim driehonderd restaurants, theaters en uitgaansgelegenheden in Amsterdam de regenboogvlag, symbool voor veelzijdigheid. Muziektempels Melkweg en Paradiso verlichten hun gevel in regenboogkleuren en de hele A’DAM Toren wordt verlicht, ringen van rood naar groen naar paars. „Dat is een indrukwekkend gezicht”, zegt Mayday (echte naam: Robin). „Alle mensen die op Centraal Station aankomen om uit te gaan in Amsterdam moeten dat kunnen zien.”

De A’DAM Toren wordt verlicht, ringen van rood naar groen naar paars. Niels Blekemolen

Merkt de politie dat het geweld tegen lhbti’ers toeneemt? Het COC (de belangenorganisatie voor lhbti’s) noch de Amsterdamse politie kan dat keihard bevestigen. „Maar er wordt wel meer aangifte gedaan van geweld tegen deze groep”, weet politiewoordvoerder Rob van der Veen op basis van het jaarlijkse Poldis-rapport (Politiecijfers over Discriminatie). Waren er tien jaar geleden 300 tot 400 meldingen per jaar van geweld tegen lhbti’ers, de afgelopen jaren is dat aantal opgelopen tot 1.000 tot 1.500. Of zoals Diva Mayday het verwoordt: „We pikken dit niet langer. We zijn het zat.”

COC-woordvoerder Philip Tijsma zegt dat 7 op de 10 lhbti’ers in hun leven te maken krijgen met fysiek of verbaal geweld. Uitschelden, dreigen, een klap. Dat cijfer komt uit een grootschalig onderzoek van Movisie in opdracht van het ministerie van Justitie in 2009. Recenter onderzoek (uit 2015) naar geweld tegen transgenders meldde dat 43 procent in het jaar daarvoor ten minste één gewelddadig incident heeft meegemaakt.

Lees ook: Tolerantie voor lhbt’ers blijkt een dun laagje vernis

De vraag is wat er gebeurt met de geweldplegers. Zij worden lang niet altijd opgespoord en vervolgd. „Er worden in Nederland per jaar maar zo’n tien mensen veroordeeld voor een discriminatiefeit”, zegt Tijsma van het COC. De Tweede Kamer heeft in april een motie aangenomen om het geweld tegen lhbti’ers aan te pakken. Er komt een actieplan – de inhoud moet nog worden bepaald.

Franklin Wattimena, woordvoerder van het Openbaar Ministerie, nuanceert de kritiek van het COC. „Er zijn vele factoren die kunnen maken dat er uiteindelijk wel of geen vervolgbare mishandeling is”, zegt hij. Als een zaak mogelijk homoseksueel gerelateerd is, benadrukt hij, besteden politie en het OM er zorgvuldig aandacht aan. „Als is gescholden met discriminerende termen zoals ‘vuile homo’, dan wordt dit meegenomen in het onderzoek als discriminatie-aspect.” Is een homo-gerelateerd motief bij discriminatie aangetoond, dan wordt een strafverhoging van 50 of 100 procent geëist.

Monique de la Fressange (links) samen met Diva Mayday. Niels Blekemolen

Is er inmiddels al meer duidelijk in over de mishandeling van Monique de la Fressange? De politie analyseert de camerabeelden en heeft getuigen opgeroepen zich te melden. Maar verdachten zijn nog niet gevonden.

Monique de la Fressange gaat overdag gewoon alleen de straat op, ’s nachts lopen altijd vrienden mee. Deze zaterdag loopt ze samen met Mayday Amsterdam door, ze wil alle vlaggen zien. „Er is weer kleur in de stad, en het wordt geaccepteerd, dat zou altijd zo moeten zijn.”

Correctie (15 juli 2018): In een eerdere versie van dit stuk werd de echte voornaam van Diva Mayday foutief gegeven als Ruben. Dit moet zijn: Robin. Dit is hierboven aangepast.