Het helpt niet om populisten te weren uit onze weldenkende restaurants

Vorige week werd eerst Trumps minister van binnenlandse zaken Kirstjen Nielsen een Mexicaans restaurant in Washington uitgepest, vervolgens kreeg zijn woordvoerster Sarah Sanders het dringende verzoek een eetgelegenheid in Lexington te verlaten. 

Het harteloze optreden van het Witte Huis tegen migranten en hun kinderen wordt beantwoord met ‘the cold shoulder’ ofwel de toegekeerde rug, en dat is verdiend.

Sanders is de stem van een ‘onmenselijke en onethische’ regering, zei eigenaresse Stephanie Wilkonson van restaurant The Red Hen. “Ik heb een zaak en ik wil dat die goed draait. Maar dit is een moment in onze democratie dat mensen ongemakkelijke beslissingen moeten nemen.” Ik wilde al gaan applaudisseren boven mijn toetsenbord, tot ik me realiseerde dat ik er in feite toch iets anders over dacht.

Fascisme

Natuurlijk begrijp ik de eigenaresse van The Red Hen, en als ik haar reactie niet verstandig vind, is het niet omdat ik denk dat de toestand in Amerika wel meevalt. Integendeel, ik meen daar, en ook in Europa, parallellen te zien met de opkomst van het fascisme aan het begin van de vorige eeuw. 

Op de website van The Washington Post, waar ik het relaas over het wegsturen van Sarah Sanders aantrof, stond ook een stuk over de Republikein Steve King, lid van het Congres voor Iowa. Mijn oog viel er direct op, omdat er foto’s bij stonden van ontmoetingen tussen hem en Geert Wilders; de twee zijn bondgenoten. Of zoals King zegt: “Wilders begrijpt dat cultuur en demografie ons lot bepalen. We kunnen onze beschaving niet herstellen met baby’s van anderen.”

Het is dit denken in termen van ras, volk, cultuur en beschaving dat ook in Europa weerklank vindt, als het al niet gewoon de politieke agenda bepaalt. King noemt het een ‘ontwaken’ en citeert daarbij een tweet van de Britse neo-nazi Mark Collett. 

In Hongarije en Italië zien we wat dat ontwaken inhoudt: het strafbaar stellen van hulp aan vluchtelingen, een minister die het land wil ‘zuiveren’ van Roma. Dat is geen retoriek meer, dat zijn concrete maatregelen en plannen, net zo goed als er aan de grens tussen Mexico en de VS heel concrete dingen gebeuren.

Lift

Maar hoe ernstig dit ook is, het helpt niet om de populisten vervolgens te weren uit onze weldenkende restaurants. Het is koren op hun molen en geeft het pleidooi voor medemenselijkheid een lelijk gezicht, dat is zonde. Ik denk dat het anders had gekund. Dat minister Nielsen overladen had kunnen worden met Mexicaanse gastvrijheid, dat Sanders bedolven had kunnen worden onder koppige vriendelijkheid, liefst door een ober van niet-Amerikaanse origine. 

Misschien zou dat opening hebben gegeven voor een gesprek. Het kan. Het gebeurt. In Nederland bijvoorbeeld. Hier ‘onthulde’ Denk onlangs dat Khadija Arib wel eens een lift geeft aan Martin Bosma, de autoloze huisideoloog van de PVV. Toen zij Kamervoorzitter werd, was dat een ‘zwarte dag’, vond de PVV, hatelijk als altijd. Haar respons is meedogenloos.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de 'keiharde nuance' en het 'onverbiddelijke enerzijds-anderzijds' preekt. Lees hier eerdere afleveringen.