Bij agressieve hond hoort angst, en een onzekere baas

Den Haag–Vleuten–Eemnes

‘De meeste mensen die een hond kopen, kiezen die te impulsief’, vindt Daniël van der Steeg. Het liefst ziet hij dat mensen de definitieve keuze pas maken als ze zich er wat meer in hebben verdiept. ‘Net zoals bij het rijexamen: eerst theorie en dan de praktijk.’ Van der Steeg, die al acht jaar honden traint, specialiseert zich met zijn bedrijf Orthros – genoemd naar de tweekoppige hond uit de Griekse mythologie – in cursussen voor honden met gedragsproblemen, waaronder agressie.

Van der Steeg reageert op het uitblijven van de cursussen die eigenaren van ‘hoogrisicohonden’ verplicht moeten volgen als hun hond zich agressief gedraagt. Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wil elke eigenaar van een dergelijk dier naar cursus sturen. Ze vindt het zinvoller dat gemeenten bepalen wie daar met zijn hond heen moet. Zijzelf wil vaststellen welke kennis en vaardigheden eigenaren van ‘deze bijzondere honden’ in huis moeten hebben om het dier goed te kunnen verzorgen en ongelukken te voorkomen. Daarvoor overlegt ze met de branche, de Hondenbescherming en met gedrags- en opvoedingsdeskundigen, zo schreef ze de Tweede Kamer in februari.

zelfverzekerd

‘Mensen verdiepen zich onvoldoende in karakter en gedrag’, signaleert Van der Steeg. Hij is al blij als de fabeltjes over de hond de wereld uit zijn. ‘Assertiviteit en agressie worden vaak verklaard uit de dominante houding van de hond, terwijl het meestal juist voortkomt uit het tegendeel: angst. Een werkelijk dominante hond is zelfverzekerd, hoeft niet agressief te zijn en vermijdt confrontaties. Mensen beantwoorden agressie met harde hand, maar dat werkt niet en bevordert de agressie eerder.’

In zijn cursussen probeert hij mensen duidelijk te maken hoe ze zelf hun hond ongewenst gedrag kunnen afleren, al is voorkomen natuurlijk veel beter. Elementair is dat honden basiscommando’s leren kennen zoals ‘blijf’, ‘hier’, ‘zit’, ‘af’. Toch zijn die niet het belangrijkst. De achterliggende gedachte is dat de baas zijn hond onder alle omstandigheden onder controle houdt.

lijst met 21 rassen

De 21 hoogrisicorassen die het ministerie eerder benoemde op advies van de Raad voor Dieraangelegenheden zijn het product van doelgerichte fokkerij. Die honden hadden een taak bij bewaking van have en goed, bij de bescherming tegen grote roofdieren, de jacht op die dieren of werden ingezet voor geregisseerde gevechten. ‘Die honden kiezen van nature snel voor agressie. Als een labrador vlucht, valt een pitbull aan.’ Wie zo’n hond kiest moet daarmee weten om te gaan. Veel mensen kiezen niet voor de hond die het beste bij hen past. ‘Het asiel in Den Haag, waar ik veel kom, zit vol met dit type honden. In het oosten van het land kiezen mensen eerder voor een herder en in Het Gooi voor een chihuahua.’

Overigens kan de lijst van 21 rassen nog veranderen. Schouten wil ‘een wetenschappelijk onderbouwde lijst van genetisch risicovolle honden’. De aanschaf ervan brengt ‘extra verantwoordelijkheden’ met zich mee.

lichaamstaal

Een korte cursus vooraf kan mensen volgens Van der Steeg behoeden voor een verkeerde keuze en zou veel leed voorkomen. ‘Als eigenaar moet je de lichaamstaal van je hond kunnen lezen en weten of hij bang is, speels en opgewonden of juist nerveus en agressief. Als je weet waar agressie vandaan komt, dan hoef je die grens niet te bereiken.’ Hij wijst erop dat honden de neiging hebben de stemming van hun baasje over te nemen. Een angstige baas kan zijn hond in onbekende omstandigheden onzeker maken, de hond kan dan agressief reageren. Een rustige baas roept in een onbekende situatie geen angst op bij de hond maar vertrouwen. Dan blijft agressie uit.. ‘Mensen zien hun eigen fouten niet, ze zoeken pas hulp als het eigenlijk al te laat is. Dan moeten ze ook nog hun eigen gedrag veranderen en dat is erg lastig.’ De anderhalfjarige Duco, een bruine dobermann begroet het bezoek uitgelaten. Een kleine 50 kilo enthousiasme springt je tegemoet. Eigenaresse Vera Perier vindt het wel mooi geweest en laat hem in de tuin waar hij alert en geïnteresseerd in het gras gaat liggen, klaar om op te veren als er iemand naar buiten komt.

Duco heeft er al twee lessen op zitten met hondentherapeut Daniël van der Steeg en krijgt vandaag zijn derde les. Als hij aan de lijn zit, blaft hij agressief naar andere honden. ‘Kleine hondjes bijten hem soms in zijn poten’, verklaart Perier ‘tot nog toe heeft hij niets gedaan, maar een grote hond krijgt toch altijd de schuld.’ Daarom moet het afgelopen zijn met die agressie naar andere honden als ze hem meeneemt uit wandelen of naast de fiets laat lopen.

Van der Steeg heeft voor deze trainingssessie zijn vader Chris meegevraagd met labradoodle Victor. Duco heeft de pest aan labradoodles. ‘Het komt wel vaker voor dat honden van een specifiek ras irritatie opwekken’, vertelt Van der Steeg. Victor is een wat schuchtere allemansvriend die helemaal geen zin heeft om een robbertje te vechten met de aanzienlijk sterkere Duco. Hij mijdt oogcontact met de dobermann en keert hem waar mogelijk de rug toe.

dubbele beloning

De oefening. Duco wordt met een lange lijn aan een hek gebonden en Perier houdt de riem in de hand zoals ze dat normaal ook doet. Duco moet gewoon even wachten. Ondertussen komt Chris van der Steeg op een zandpad achter het huis aanlopen met Victor aan de lijn. ‘Let op’, waarschuwt Perier haar hond. Het is de bedoeling dat hij alleen op haar let en zijn omgeving, inclusief de labradoodle, negeert.

Maar zover is het nog niet. Duco kan niet nalaten toch even flink naar de zwarte hond te blaffen. Zoals afgesproken laat Perier de riem los en loopt weg en dat vindt Duco niet fijn. Chris van der Steeg blijft juist staan met Victor: de bron van agressie blijft.

Pas als Duco ophoudt met blaffen, loopt Chris verder met Victor. Perier komt terug en geeft de dobermann wat lekkers. ‘Dit is het dubbel reward-systeem’, verklaart Daniël. ‘De hond wordt dubbel beloond. Het baasje komt terug, dat is fijn en bovendien krijgt hij een snoepje, extra fijn.’ Maar zodra Duco opnieuw blaft, laat Perier de riem weer los en loopt weg, terwijl Chris met de labradoodle blijft waar hij is. Zodra het blaffen stopt, komt Perier terug en beloont de hond opnieuw. Als dit zich een paar keer heeft herhaald, snapt Duco wel dat hij het blaffen maar beter kan laten.

trekken

Bij het volgende trainingsonderdeel gaat Perier met Duco wandelen en moeten ze de labradoodle passeren. Prompt begint het blaffen weer. De complicatie is dat de grote hond lelijk in de riem gaat hangen. Nu neemt Daniël de oefening even over. Hij neemt met Duco aan de riem wat afstand en komt terug om Victor te passeren. Duco blaft en trekt aan de riem. Daniël – een militair – grijpt de riem met twee handen beet, trekt de hond uit balans en dwingt hem de andere kant op te gaan. Einde geblaf.

De oefening is standaard, aldus Daniël, die zich al acht jaar bezighoudt met het trainen van honden en binnenkort zijn opleiding afrondt. Maar de greep om de hond uit balans en onder controle te krijgen, heeft hij zelf bedacht. Dat hij een sterke jonge man is en Perier een wat oudere vrouw met wat minder kracht maakt niet uit. ‘Zij kent de greep ook en past hem succesvol toe.’

Na een uurtje kunnen de honden probleemloos los op het gazon achter het huis van Perier. Duco is de les zat en grijpt zijn speeltje. Hij zwiept het wild in het rond en holt er kwispelend achteraan. Zijn belangstelling voor de labradoodle lijkt verdampt. <