Ecologen: zonneparken zijn funest voor de natuur
De aanleg van weides vol zonnepanelen kan grote gevolgen hebben voor het leven in en op de bodem.
De bouw van grote zonneparken wordt de nekslag voor kwetsbare natuur en bodemleven. Dit vrezen Nederlandse natuurbeschermers en ecologen, blijkt uit een rondgang van Trouw. Als bedrijven velden en akkers vullen met zonnecellen put dat de grond uit, zeggen ze. Zonlicht en regen bereiken de bodem niet meer, met kaalslag als gevolg. Dit is funest voor insecten en weidevogels, die toch al zwaar onder druk staan.
Sluitend bewijs hiervan hebben de experts nog niet. De bouw van zonneparken begint pas aan een opmars. Maar internationale kennis en metingen voorspellen ellende, waarschuwen deskundigen van het Louis Bolk Instituut, het RIVM, de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en vogelorganisatie Sovon.
“Je kunt het ook op je klompen aanvoelen: natuur is niet gebaat bij een blokkade van de bodem door zonnepanelen”, zegt een woordvoerder van Sovon. Volgens bodemexpert Nick van Eekeren van het Louis Bolk Instituut kan verstoring van de bodem langdurig doorwerken, tot ver nadat een zonnepark (na vijftien jaar) wordt afgebroken.
Daken
De zorgen voeden de discussie die er toch al is, over de wenselijkheid van enorme zonneparken. De rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving, Berno Strootman, pleit voor een andere aanpak. Leg zonnepanelen liever alleen op daken, zegt hij. Of installeer extra windmolens op zee. Maar volgens energiekenners heeft Nederland de luxe niet om te kiezen, om de klimaatdoelen van Parijs te halen.
Ook om te stoppen met aardgas is massaal groene stroom nodig, voor elektrische warmtepompen. Hierover volgen begin juli afspraken in een landelijk Klimaatakkoord. Volgens Diederik Samsom, een hoofdonderhandelaar, zijn zonneparken onmisbaar. Maar zet ze wel het liefst bij snelwegen, bedrijfsterreinen en op oude vuilstortplekken, zegt Samsom.
De realiteit is echter dat er al grote bouwplannen klaarliggen voor natuur- en landbouwgrond. De bezorgde experts dringen daarom aan op een snel, landelijk onderzoek. In het hele land staan tientallen projecten op stapel voor de bouw van grote zonneparken.
Leg zonnepanelen liever alleen op daken. Of installeer extra windmolens op zee
Investeerders
Aangetrokken door een subsidieregeling willen grote (ook buitenlandse) investeerders de zonneparken nu gaan bouwen, van wel 50 tot 100 hectare groot. Dat gebeurt soms op grasland. Maar ook op landbouwgronden, die door intensieve akkerbouw en gebruik van bestrijdingsmiddelen vaak al weinig insecten en vogels meer tellen. Zonneparken maken het er nog slechter op, vreest de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap.
Onterechte zorgen, denken experts bij adviesbureaus als Arcadis en Waardenburg, die advieswerk leveren aan bouwers van zonneparken. De plaatsing van panelen kan zelfs goed uitpakken voor de planten, bijen en vogels, stellen zij. Bij Arcadis voorziet ecoloog Roderick Groen dat Nederlandse akkers en weides, die kampen met minimale biodiversiteit, kunnen opknappen dankzij een zonnepark. Ook Floris Brekelmans van ecologisch advieskantoor Waardenburg verwacht kansen voor natuurherstel. Maar serieus onderzoek om dat te onderbouwen ontbreekt nog, erkent hij.
Recente praktijkstudies, uit Duitsland en Zuid-Amerika, laten zien dat kwetsbare natuur te lijden heeft onder zonneparken
Zorgwekkend
Volgens minister Wiebes is slechts bekend dat er bij zonneparken ‘effect is op het leven onder deze panelen’. Maar over hoe dat uitpakt voor de biodiversiteit, bestaat volgens de minister geen kennis in Nederland.
De eerste buitenlandse bevindingen zijn zorgwekkend, zegt de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Recente praktijkstudies, uit Duitsland en Zuid-Amerika, laten zien dat kwetsbare natuur te lijden heeft onder zonneparken.
Bodemexpert Michiel Rutgers zegt dat Nederland gezond bodemleven op het spel zet. “Uitgeputte grond neemt slecht water op, terwijl dat bij stortbuien door klimaatverandering steeds belangrijker is.”