Zo trokken de Turkse kiezers naar de stembus
De Turkse kiezers nemen met passie deel aan de stembusgang. De twee rivalen trekken massa’s.
Eén ding moet je de Turken nageven: verkiezingen houden kunnen ze. Toespraken van politieke leiders trekken ouderwetse massa’s, de straten hangen vol met vlaggetjes en posters en de opkomst is altijd ongekend hoog. Bij parlementsverkiezingen komt 83 tot 87 procent van de stemgerechtigden opdagen en bij de stembusgang zondag was dat niet anders.
De campagne was levendig. Die vaststelling komt van de oppositie zowel als de regeringspartij AKP, maar ook van onafhankelijke Turkse media. Het slotsalvo werd zaterdag in Istanbul gegeven door de twee belangrijkste presidentskandidaten: Recep Tayyip Erdogan, het zittende staatshoofd, en Muharram Ince van de oppositiepartij CHP. Beiden trokken honderdduizenden aanhangers naar hun allerlaatste verkiezingsbijeenkomsten.
Ince is de grote relevatie van de campagne. Hij heeft bewezen dat hij als charismatisch spreker is opgewassen tegen de slimme straatvechter Erdogan. ‘Als Erdogan wint, zullen jullie telefoons worden afgeluisterd’, zei hij zaterdag. ‘Als Ince wint, zullen de rechtbanken weer onafhankelijk worden.’
Of het allemaal evenwichtig toegaat, is een tweede.In steden als Istanbul domineert het gezicht van Erdogan de blinde muren en aanplakzuilen, met de leus ‘Het grote Turkije wil een machtige leider.’ Op tv kreeg Erdogan elf keer zoveel zendtijd als Ince.
De argwaan bij de oppositie is daarom groot: verloopt de stembusgang eerlijk? In twee basisscholen in de wijk Fatih in Istanbul, ingericht als stembureaus, is te zien waartoe dat leidt: een grote opkomst van leden van alle partijen als stembureauleden en waarnemers. In alle stemlokalen tien in basisschool Özel Egitim Uygulama, maar liefst 25 in basisschool Riyaziyeci Salih Zeki houden ze een oogje in het zeil. In heel Turkije deden naar schatting 1,2 miljoen burgers dat.
Internationale waarnemers zijn er ook. Twee leden van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, onder wie D66-senator Petra Stienen, controleren in de basisscholen aan de hand van een uitgebreide checklist of alles volgens de regels verloopt. De Raad van Europa heeft 33 waarnemers ingezet, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa 350.
Eén waarneming kan in Fatih gevoeglijk worden gedaan: het lijkt wel of het electoraat in deze conservatieve volkswijk grotendeels uit vrouwen met hoofddoek bestaat. Wie hier gaat winnen, daaraan hoeft niet te worden getwijfeld: Recep Tayyip Erdogan.