Nieuwe partij Volt wil de geschiedenis ingaan als eerste pan-Europese partij

De Brexit raakte haar diep, vertelt Colombe Cahen-Salvador. Ze belde lang met haar Italiaanse vriend, Andrea Venzon, op de ochtend van 24 juni 2016, toen Engeland nee had gezegd tegen Europa. Ze moesten wat doen, vonden ze. Europa mocht niet uit elkaar vallen.

Dat was het begin van Volt, de ‘eerste pan-Europese partij’, zoals ze zelf claimen. Uit dat telefoongesprek groeide een Facebookpagina, die een organisatie werd en nu een partij is die wil meedoen aan de Europese verkiezingen, volgend jaar. Volt – de naam moet energie uitstralen – heeft volgens eigen opgave zesduizend vrijwilligers in dertig landen. Volt Nederland, deze zaterdagmiddag opgericht in Utrecht, is het vijfde ‘chapter’.

Canen-Salvador (24) is Française, studeerde in Engeland en de VS, werkt nu in Genève voor de Noorse Refugee Council. Ze praat razendsnel – haar tong lijkt haar gedachten amper te kunnen bijhouden – en wijst op haar bleke teint en diepliggende ogen. ‘Ik heb een volledige baan en besteed daarnaast zeker vijftig uur per week aan Volt. Vrienden verklaren me voor gek.’ Tussen ons in op tafel ligt het resultaat van dat werk: het 184 pagina’s tellende programma van Volt, de basis van waaruit die nationale afdelingen moeten gaan werken.

Alle hoeken van Europa

Ook de andere mensen van Volt – ‘Volters’, zeggen ze zelf – die elkaar in Utrecht treffen, zijn jong, ondernemend, hoogopgeleid en internationaal georiënteerd. Precies het soort jongeren waarnaar de klassieke partijen, die hun ledentallen gestaag zien slinken, naarstig op zoek zijn. De enkele oudere in Utrecht blijkt vaak meegekomen als vader of moeder.

Ook Nicolina Montessori (58), associate lector aan de Hogeschool Utrecht, is van een andere lichting. Ze vat deze groep jongeren samen onder de naam Erasmusgeneratie. Veel Volters studeerden dankzij een Erasmusbeurs van de Europese Unie een tijdje in een ander land; ze verruimden hun blik, leerden de zegeningen van de EU kennen. Nu is het payback time; Volt is hun manier om de Europese gedachte voor komende generaties veilig te stellen. ‘Dit zijn mensen met veel internationale contacten, en vaak dankzij Erasmus’, zegt Montessori, die in de jaren negentig zelf als docent Spaans meewerkte aan het programma. ‘Ik ben nooit politiek actief geweest. Maar toen ik van Volt hoorde, wilde ik meedoen.’

Pro-Europeser dan dit gezelschap uit alle hoeken van Europa vind je ze niet. Wat Volt wil is een ever closer union, steeds meer Europa, met een federatie van staten als einddoel. Waar de partij zich manifesteert, wapperen de Europese vlaggen.

In het dagelijks leven is Reinier van Lanschot (28) manager ontbijtgranen bij een grote supermarktketen. Vandaag stapt hij het podium op als voorzitter van Volt Nederland en vertelt over de Eerste en Tweede Wereldoorlog; dat er genoeg mensen waren die de oorlogen zagen aankomen, maar dat ze machteloos stonden. ‘Als de klimaatverandering doorzet en Nederland over vijftig jaar onder water staat: wat zeg je dan als je kind je vraagt of je dat zag aankomen? En of je er wat aan gedaan hebt?’

Progressief

Zijn waardering voor Europa kent geen grenzen: ‘Weinig mensen spreken zich uit voor het grootste diplomatieke kunststuk in de geschiedenis van de mensheid. Dat vrede en veiligheid bracht op een continent waar dat onmogelijk leek. Laten wij dat wel doen. Praat er met je vrienden over.’

Andere partijen of politieke opvattingen worden hier niet genoemd. Volt gaat van zichzelf uit. Met vertrekpunten – ze spreken van ‘5 +1’ – die getuigen van dadendrang, maar niet altijd onderscheidend zijn: economische renaissance; transparant en efficiënt bestuur; meer invloed van burgers; sociale gelijkheid; wereldwijde rechtvaardigheid. De ‘+1’ zit in het hervormen en versterken van de Europese Unie, door verdergaande integratie op terreinen als belastingen en defensie en het instellen van het initiatiefrecht voor het Europees Parlement.

Maar de praktische uitwerking maakt de koers duidelijker. Duurzaamheid, klimaatverandering en gezamenlijke asiel- en integratiepolitiek worden vaak genoemd. Volt noemt zich niet links of rechts maar progressief. ‘Progressief is een woord dat in heel Europa op dezelfde manier wordt begrepen’, zegt Cahen-Salvador. ‘We zijn een partij van gematigden.’ Van Lanschot: ‘Thema’s als het homohuwelijk, klimaatverandering of corruptie hebben in Europese landen een andere lading. We werken vanuit één programma, maar met de mogelijkheid per land accenten te leggen.’

De komende maanden moet de partijorganisatie worden uitgebouwd. Volt Nederland wil na de zomer zeven mensen in loondienst. Het regent meet-ups en lanceringsbijeenkomsten: maandag Napels, dinsdag Turijn, woensdag twaalf Europese steden, zaterdag Cluj en Ljubljana... Het doel: minstens 25 zetels uit zeven landen bij de Europese Verkiezingen, zodat ze een eigen fractie kunnen vormen. Met in elk land wel een eigen kandidatenlijst en partijstructuur; de regelgeving van de EU staat nog geen pan-Europese kandidaten toe. Daarna volgt de lokale en nationale uitbouw.

Dat alles wordt gefinancierd uit crowdfunding en partijcontributie, met 33,60 euro per jaar hoger dan gebruikelijk bij politieke partijen. Dat vijftien Volters een door de Open Society Foundation van de Hongaars-Amerikaanse zakenman George Soros betaalde training kregen, kan de entree in Oost-Europese landen bemoeilijken.

‘Europese successen worden nu op nationaal niveau geclaimd’, zegt Van Lanschot. ‘En nationale mislukkingen worden vaak aan Europa toegeschreven. Wij willen de politiek naar een Europees niveau tillen. Het is vreemd dat terwijl de EU zo belangrijk is, partijen nog steeds nationaal georganiseerd zijn.’