Direct naar artikelinhoud

Erdogan nog lang niet zeker van winst

Een Koerdische aanhanger van kandidaat Demirtas, die gevangenzit, danst bij een verkiezingsbijeenkomst.Beeld Joris van Gennip

Politieke tegenstanders zitten de Turkse president op de hielen. Krijgt hij vandaag meer dan de helft van de stemmen?

Bijna anderhalf jaar eerder dan de bedoeling was, kiezen de Turken vandaag een president en een parlement. President Erdogan hoopt met een vervroegde stembusgang zijn populariteit te verzilveren voordat de economische situatie in het land verder verslechtert. Maar toen de president in april vervroegde verkiezingen uitriep, schatte hij zijn kansen waarschijnlijk hoger in voor hemzelf en voor zijn AKP.

Erdogan hoopt met vroege stembusgang zijn populariteit te verzilveren

Of de Turkse president zich daadwerkelijk zorgen moet maken, is lastig in te schatten. In de peilingen schommelt hij rond de helft van de stemmen. Haalt hij meer dan 50 procent van de stemmen, dan kan Erdogan blijven zitten en het presidentieel systeem invoeren waar de Turkse bevolking vorig jaar via een referendum voor heeft gekozen. Hij mag dan onder andere zelf rechters aanstellen. Ook heeft hij beloofd om als eerste daad de noodtoestand, die al sinds de mislukte coup twee jaar geleden van kracht is, af te schaffen. Haalt Erdogan niet de meerderheid van de stemmen, dan is een tweede ronde op 8 juli nodig.

Erdogan kreeg te maken met een oppositie die een energieke en creatieve campagne op poten zette. Zo kocht de rechts-nationalistische IYI-partij van Meral Aksener advertenties bij google in. Als je in Turkije 'de AKP' googelde, kreeg je als eerste resultaat de volgende tekst te zien: 'Nu heb je een betere optie, kies voor de IYI-partij.'

Seculieren

Komt er een tweede ronde, dan staat Erdogan waarschijnlijk tegenover Muharrem Ince, de leider van de seculiere CHP, die volgens de laatste peilingen goed is voor bijna 30 procent van de stemmen. Hij wist de CHP in korte tijd een nieuw elan te geven. Ince wil als hij aan de macht komt, het presidentieel systeem afschaffen en weer teruggaan naar een parlementair systeem. Ook belooft hij de banden met Europa aan te halen en de economie te hervormen.

Met deze boodschap reisde Erdogans grootste rivaal onvermoeibaar door het land om kiezers te ontmoeten. Donderdag kreeg Ince in de westelijke stad Izmir nog 2,5 miljoen mensen op de been. Soms dook hij op één dag op bij wel vijf verschillende verkiezingsbijeenkomsten. Erdogan had er veel minder nodig. Als de president een verkiezingsbijeenkomst bezocht, werd dat live door het hele land uitgezonden. Kreeg Erdogan afgelopen maand 67 uur zendtijd op de staatstelevisie, Ince moest het met nog geen zeven uur doen.

Demirtas kon vanuit de gevangenis alleen via zijn telefoon campagne voeren

Nog lastiger was het voor presidentskandidaat Selahattin Demirtas, die vanuit de gevangenis waar hij op beschuldiging van terroristische propaganda vastzit, campagne moest voeren. Hij gebruikte de enkele telefoongesprekken die hij met zijn vrouw mag voeren om zijn verkiezingsboodschap de wereld in te sturen.

De kans dat Demirtas president wordt is heel klein, maar bij de parlementsverkiezingen kan zijn pro-Koerdische HDP wel een cruciale rol spelen. Als de HDP de kiesdrempel van 10 procent haalt, kan de AKP de meerderheid in het parlement kwijtraken. In dat geval, zo zei Erdogan deze week, sluit hij een coalitieregering niet uit, maar zijn voorkeur heeft het niet. Coalities blokkeren volgens hem de vooruitgang van Turkije.

Lees ook:
Turkse nationalisten flirten met Koerden: alles om Erdogan te verslaan

Turkije kiest op 24 juni een nieuw parlement en een nieuwe president. Correspondent Melvyn Ingleby trekt door het land om de campagne te volgen. In Zuidoost-Turkije flirten Turkse nationalisten met de Koerden. Het is de enige manier om president Erdogan te verslaan.