Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

NVWA: ‘Geen grote misstanden’

Slachthuizen Volgens de toezichthouder is in abattoirs naleving van regels verbeterd. Er zijn tests met cameratoezicht. Toch onthulde RTL misstanden.

Foto Koen van Weel/ANP

Zijn het incidenten of structurele misstanden? Dat is de vraag na de onthullingen van RTL Nieuws, deze week. Daaruit bleek dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) afgelopen twee jaar aan een op de tien Nederlandse slachthuizen een boete heeft uitgedeeld. RTL Nieuws constateerde dat op basis van opgevraagde inspectierapporten. Het is onduidelijk om welke slachthuizen het gaat. Die informatie deelt de toezichthouder niet.

De NVWA zelf spreekt van „incidenten”. Er zouden „geen grootschalige misstanden” zijn. Minister Carola Schouten (Landbouw, ChristenUnie) zei in een reactie tegen RTL Nieuws evenwel te onderzoeken of de boetes voor overtredingen in slachterijen verhoogd kunnen worden. Dat zou „het afschrikwekkend effect” moeten vergroten. Daarnaast wil Schouten bedrijven met ‘structurele overtredingen’ eerder sluiten. Meerdere Tweede Kamerleden reageren geschokt en spraken hun steun uit voor die maatregelen.

Misstanden in Tielt

De NVWA legde tussen januari 2015 en april 2017 48 boetes op aan negentien slachthuizen voor varkens, runderen en schapen, blijkt uit de berichtgeving van RTL Nieuws. Het hoogste boetebedrag was 5.000 euro. Dat gebeurde drie keer, onder meer omdat een ziek dier met een scherp voorwerp werd gestoken en naar de slachtplaats werd gesleept, en voor het villen van nog levende schapen.

In totaal zou in zestien gevallen een dier nog hebben geleefd terwijl het dood had moeten zijn. Zo verdronken varkens in een bak water van 60 graden, waarmee normaal gesproken haar van karkassen wordt verwijderd.

RTL Nieuws vroeg de documenten op nadat dierenwelzijnsorganisatie Animal Rights vorig jaar undercoverbeelden van dierenmisbruik uit een slachterij in het Belgische Tielt hadden gepubliceerd. Op die beelden was ook te zien dat een varken levend in een bad met heet water terecht kwam en verdronk.

Verbeterplan

De boetes waarover RTL Nieuws schrijft, stammen uit een periode waarin de NVWA een verbeterplan doorvoerde. Na schandalen zoals fraude met paardenvlees, constateerden de ministeries van Volksgezondheid en Economische Zaken in 2013 dat het toezicht op slachterijen door de NVWA verbeterd moest worden. Dat verbeterplan ging in 2014 van start en is vooral gericht op dierenwelzijn en hygiëne. Ook zegt de NVWA extra te controleren bij bedrijven die de regels niet naleven.

Vorig jaar constateerde de toezichthouder zelf dat de naleving bij slachthuizen is „verbeterd”. In meer dan 95 procent van de gevallen worden de regels op het gebied van dierenwelzijn gevolgd, aldus de NVWA. Bij de grote slachthuizen, die samen zo’n 90 procent van al het zogeheten roodvlees zoals varkens en runderen slachten, zijn altijd een of meerdere medewerkers van de NVWA aanwezig.

Toch wordt het toezicht op dit moment uitgebreid. Na de berichtgeving over de misstanden in Tielt maakte toenmalig staatssecretaris van Landbouw, Martijn van Dam (PvdA) in mei vorig jaar afspraken met de vleessector over vrijwillig cameratoezicht in slachterijen. De beelden moeten de NVWA te helpen met het uitvoeren van controles. Ook sprak Van Dam de hoop uit dat camera’s misstanden zouden kunnen voorkomen.

Camera’s

Op dit moment lopen er drie pilots met camera’s in slachthuizen, meldt de toezichthouder. Gekozen is voor een grote varkens- en kippenslachterij en een kleiner slachthuis.

De NVWA is óók van plan binnenkort inspectierapporten openbaar te maken, mét naam van de overtredende slachthuizen erbij. Want, zo zei de toezichthouder eerder, als consumenten weten dat er iets mis is, willen ze ook weten waar. Daarnaast hoopt de NVWA dat transparantie zorgt voor betere naleving van de regels.