Commissie ‘staatswiet’ zet VVD, CDA en ChristenUnie voor het blok

Het experiment met wietteelt en wietverkoop onder staatstoezicht moet ruimer worden opgezet dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in het regeerakkoord hebben afgesproken. Dit bepleit de commissie die woensdag advies aan het kabinet uitbracht over de opzet van het experiment. André Knottnerus, hoogleraar huisartsgeneeskunde in Maastricht, zat de commissie voor. De coalitiepartijen reageren terughoudend en willen zich nog niet uitspreken over het advies.

In het regeerakkoord is sprake van een beperkt, vierjarig experiment. Daarna moet de oude situatie met ­illegale teelt en illegale levering aan coffeeshops worden hersteld. Dan volgt evaluatie.

‘De commissie vindt dit, wanneer het experiment slaagt, onlogisch en riskant en heeft hier praktische en ethische bedenkingen bij’, aldus het rapport. Knottnerus adviseert om, ongeacht de resultaten, het experiment niet al na vier jaar te beëindigen. Eerst moeten de bevindingen worden gewogen, daarna moet over het vervolg worden besloten.

Grootschaliger

De commissie pleit ook voor een grootschaliger experiment dan de ­coalitie in het regeerakkoord voor ogen staat. Daarin is sprake van ‘een aantal (middel-)grote gemeenten (zes á tien)’. De commissie wil dat meer gemeenten kunnen meedoen. ‘Om tot een voldoende representatief onderzoek en een methodologisch verantwoorde analyse te komen waarin gemeenten in Nederland zich kunnen herkennen, verwacht de commissie dat er aanzienlijk meer dan de genoemde zes tot tien gemeenten moeten deelnemen aan het experiment. Het exacte aantal zal in overleg met het te rekruteren onderzoeksteam moeten worden bepaald.’

Ook wat betreft de evaluatie neemt de commissie een vooruitgeschoven stelling in. De commissie vindt het experiment al geslaagd als een gesloten cannabisketen realiseerbaar is gebleken en de gemeten effecten ‘gunstig zijn of geen verslechtering laten zien ten opzichte van de nu bestaande situatie’. Bij de evaluatie moet worden gekeken naar het gebruik van cannabis, het optreden van cannabisafhankelijkheid, gerelateerde acute gezondheidseffecten en overlast.

Initiatief D66

Het experiment is op initiatief van D66 afgesproken in het regeerakkoord. Daags voor de verkiezingen nam de Tweede Kamer vorig jaar een D66-initiatiefwetsvoorstel aan over gereguleerde wietteelt. VVD, CDA, CU stemden tegen. Om te voorkomen dat D66 in de Eerste Kamer tegenover de nieuwe coalitievrienden zou komen te staan, is het experiment in het regeerakkoord afgesproken en behandeling in de Eerste Kamer opgeschort. Overigens pleiten veel bestuurders en burgemeesters – ook van VVD, CDA – voor het experiment om ‘ondermijning’ van de maatschappij door criminaliteit tegen te gaan.

De ministers Grapperhaus (CDA) van Justitie en Bruins (VVD) voor Medische Zorg werken aan een wetsvoorstel dat het experiment mogelijk moet maken. Grote haast hebben zij niet. Het wetsvoorstel had er binnen zes maanden moeten zijn, maar komt niet voor het zomerreces van 5 juli, lieten zij woensdag weten. Belangrijker zijn de spelregels die zij daarna vaststellen voor het experiment. Dan gaat het bijvoorbeeld om de telers en de deelnemende gemeenten. Dan blijkt wat het kabinet met het advies van Knottnerus doet.