Zelfs Mark Rutte heeft nu weer een visie bij de VVD

Zeer tegen de eigen gewoonte in heeft de VVD op het voorjaarscongres behoorlijk veel visie prijsgegeven. Op vrijdagavond was het fractievoorzitter Klaas Dijkhoff die aftrapte. Hij wilde graag vertellen hoe hij tegen „een paar dingen” aankijkt, hield hij de aanwezigen in congrescentrum Papendal voor. „Andere partijen zouden dat een visie noemen, maar dat doen wij niet.” Hard gelach viel hem ten deel. Het is immers partijleider Mark Rutte die geregeld zegt te gruwelen van een visie, want dat is als „de olifant die het uitzicht belemmert”.

In een speech van ruim twintig minuten zette Dijkhoff vrijdagavond uiteen wat voor land Nederland volgens hem moet zijn: een beschermde samenleving, waar buitenstaanders alleen kunnen toetreden als ze de liberale waarden delen. Als ze „niet alleen nemen, maar ook geven”. Een aantal dingen moet anders, meent Dijkhoff. Zo behoort niemand „recht” te hebben op een bijstandsuitkering. Hij wil de „wederkerigheid” terugbrengen in het systeem. Mensen die een uitkering aanvragen, moeten om te beginnen een laag bedrag krijgen. Dit kunnen zij verhogen door de Nederlandse taal te spreken, te solliciteren en „iets terug te doen voor de maatschappij”.

De speech kwam het, op sociale media, direct op veel kritiek te staan van politici van andere partijen, die in zijn woorden een ‘asociale kant’ van de VVD weerspiegeld zien.

Dijkhoff begon ook over vluchtelingen. Die wil hij helpen, uit „menselijkheid”, maar hij is tegen het automatisme dat ze na vijf jaar in Nederland mogen blijven, en hun kinderen en kleinkinderen. Volgens de liberaal moet het uitgangspunt zijn dat vluchtelingen tijdelijk naar Nederland kunnen komen, „om op adem te komen”. Na drie of vier jaar gaan ze dan weer terug. Behalve de vluchteling die in de tussentijd heeft laten zien „bij onze waarden” te passen – die mag wel blijven.

Premier Mark Rutte, VVD fractievoorzitter Klaas Dijkhoff en minister van rechtsbescherming Sander Dekker tijdens de tweede dag van het voorjaarscongres van de VVD op congreslocatie Papendal. Foto Alexander Schippers/ANP

De VVD wil er zijn voor wat ze vroeger bij Dijkhoff thuis „goed volk” noemden. „Goed volk, da’s altijd welkom.” Maar daar hebben de liberalen het de afgelopen jaren laten afweten, erkende hij. Terwijl de partij jarenlang heeft gestreden om de Nederlanders als individuen te benaderen, werden allochtonen te vaak als groep beschouwd. Dat was fout, erkent Dijkhoff nu. „Alsof een net afgestudeerd Marokkaans meisje in de verte verantwoordelijk kan zijn voor het wangedrag van een capuchonklootzakje. Dat is niet liberaal, en dat is ook niet zo eerlijk.”

Zijn verhaal kon op instemming van de congresgangers rekenen. Aan het eind kreeg Dijkhoff een daverend applaus.

Op zaterdagochtend hield vervolgens ook premier Rutte een verhaal vol vergezichten. „Nu ik dat woord weer mag gebruiken van Klaas” hield ook hij zijn gehoor een „visie” voor, „voor de langere termijn”. Veruit het grootste deel van Ruttes toespraak ging over klimaatverandering.

Partijleider Mark Rutte spreekt de aanwezigen toe op de tweede dag van het voorjaarscongres van de VVD op congreslocatie Papendal. Foto Alexander Schippers/ANP

De premier gaf toe dat hij dat onderwerp lang probeerde te mijden. „Als het hier in het vorige kabinet over ging, dacht ik: ja, dat moeten we doen, maar het is zó groot, kunnen we het weer gewoon over verpleeghuizen hebben?” Inmiddels heeft Rutte zich naar eigen zeggen gerealiseerd dat het „niet consequent” is om de staatsschuld níét en de milieuschuld wél door te schuiven naar volgende generaties. En dus hield hij een gloedvol betoog over het opwekken van energie met zonlicht dat door ramen naar binnen valt en de productie van zonnecellen in dakpannen. Het sloot aan op zijn eerdere betoog over het belang van het lidmaatschap van de Europese Unie, want sommige problemen kan Nederland niet in zijn eentje aanpakken. „Als wij heel veel doen en onze buren doen niks… De lucht stopt niet bij de grens.”

Maar de VVD blijft natuurlijk de „vroem-partij”, zei Rutte, een partij met fervente auto- en asfaltliefhebbers. En dus vertelde hij ook over elektrische auto’s die „in een paar seconden accelereren naar 100 mijl per uur”. „Je kunt waanzinnig hard rijden met die dingen. Dus het blijft heel erg leuk!”

Lees ook: Zo werd de VVD een niet erg liberale machtsmachine