Ronald de Boer: 'Ik heb natuurlijk wel een Ajaxhart'

Als Ronald de Boer (48) met bakfiets arriveert bij een café in Amsterdam-Zuid, valt één onverwachte gast meteen op: voorin zit Boaz van nog geen jaar oud. Na vijf dochters is hij de eerste zoon van de oud-voetballer en tv-analist. Een voetballer? "Ach, dat zullen we wel zien."

De Boer bereidt zich voor op de finale van de Champions League - 'Real Madrid wint, zonder twijfel' - als sluitstuk van een fijn seizoen als analist tijdens het miljoenenbal bij Veronica en, elk weekend, op Fox Sports. Sinds 2014 werkt hij voor de zender, na eerder bij de NOS en bij Al Jazeera Sports (nu beIN Sports) in Qatar als analist te hebben gewerkt. Reden genoeg voor een gesprek over zijn nieuwe vak.

Het lijkt De Boer steeds makkelijker af te gaan. Waar hij in de beginjaren nog het ongemak had dat broer Frank de scepter zwaaide bij Ajax, is dat sinds diens vertrek naar Internazionale in 2016 niet langer een sta-in-de-weg. Hij analyseert met flair en is niet bang te zeggen wat hij denkt.

Over Justin Kluivert, die aangegeven heeft Ajax te willen verlaten, omdat de club alleen maar op geld uit zou zijn: "Justin loopt er weleens bij alsof hij alles al heeft bewezen. En hij vindt het gek dat Ajax aan hem wil verdienen? Als Ajax niet probeert te verlengen en hij blijft, loopt hij volgend jaar gratis de deur uit. Iedereen zou Ajax dan voor gek verklaren. Hij kan wel zeggen dat hij een Ajaxhart heeft, maar als hij een mooie transfer kan maken, is hij zo weg en steekt hij het geld in zijn eigen zak. Ik vind het allemaal ontzettend kort door de bocht. Hij is godverdomme net 19 jaar." Dan: "Sorry, ik kan daar echt kwaad om worden."

Ik heb de indruk dat u uw broer niet benijdt.
"Helemaal niet, nee. Als je succes hebt in het trainersvak, is het top. Dat heb ik ook bij Frank gezien in zijn Ajaxperiode. Het is evengoed ongelooflijk stressvol, zeker als je in de top werkt. Het analistenvak zie ik als een verrijking van mijn leven. Ik stopte omdat mijn lichaam niet meer deed wat mijn hersenen wilden, maar door dit werk blijf ik indirect betrokken bij het voetbal. Frank heeft na het ongelukkige avontuur bij Crystal Palace nu een sabbatical, hij is lekker aan het sporten en leuke dingen aan het doen. Hij verveelt zich zeker niet en ziet hoe comfortabel ik het heb. Dat zou hij ook ­gemakkelijk kunnen invullen, maar hij is nog veel te ambitieus. Hij heeft in mijn ogen ook te veel kwaliteiten als trainer om het nu al op te geven."

U bent de laatste jaren in uw rol als analist gegroeid. Uw collega's zeggen: 'Ronald begrijpt hoe tv wordt gemaakt.'
"Op enig moment snapte ik wat er wordt gevraagd op televisie - en ook dat je duidelijk moet articuleren, haha. Als een wedstrijd spannend is en er zitten een paar momenten in om je vingers bij af te likken, moet je niet onderuitgezakt achter die desk gaan zitten. Je moet uitstralen wat die wedstrijd doet en energie overbrengen. Dat leer je wel. En sommige mensen kunnen van nature de juiste woorden vinden."

Daar staan voetballers niet per se om bekend.
"Je moet het niet ingewikkelder maken dan het is. Je hoeft geen dure woorden te gebruiken, maar het moet er op een begrijpelijke manier uitkomen. Ik heb veel gasten naast me gehad bij Veronica, ook ex-voetballers, die gewoon top zijn als je met ze praat, maar in het programma dichtslaan. John Heitinga, die het nu goed doet als trainer van Ajax A1, had weleens moeite om niet in algemeenheden te vervallen. Soms is het ook dat je het te graag wilt. Zelfs Mark van Bommel, die toch alles heeft meegemaakt, had de eerste keer moeite."

Is uw werk gemakkelijker geworden sinds Frank weg is bij Ajax?
"Jawel, daar kan ik eerlijk over zijn. Het blijft natuurlijk je broer, dus het was weleens lastig als het slecht of saai was. Ik probeer altijd objectief te kijken en als het slecht is, dan zeg ik dat. Maar ik heb natuurlijk wel een Ajaxhart. Ik heb daar alles gewonnen, maar ik wil ook kunnen zeggen wat ik vind. Het mooie van Frank is dat hij behoorlijk objectief kan analyseren. Vaak kwamen we dan wel op hetzelfde beeld uit."

Stromen de boze appjes van oud-ploeggenoten als Overmars en Van der Sar binnen als u ze op de korrel neemt?
"Marc is daar wel goed in, maar we hebben een goede band en bovendien levert Marc uitstekend werk bij Ajax. Ik vind alleen dat hij het communicatief wel iets beter kan doen. Dat weet hij zelf ook wel, denk ik. Marc heeft zeker kwaliteiten. In het begin kon ik niet zien waarom er voor David Neres iets van 13 miljoen was betaald. Dat zei ik ook bij Fox Sports. Uiteindelijk werd Neres een van de smaakmakers en kreeg ik een berichtje van Marc dat hij het toch goed had gezien. Dat is leuk. Iedereen mag ­natuurlijk zijn mening hebben."

Dat vond aanvankelijk niet iedereen. Op enig moment heeft Ajax u laten kiezen tussen een jeugdtrainerschap en het analistenwerk.
"Kenneth Perez deed net als ik individuele trainingen bij Ajax. Hij ging toen naar Fox Sports en was daar af en toe kritisch op Ajax. De club vond dat dat wel een tandje minder kon als hij een dag later weer op De Toekomst rondliep. Ajax heeft Kenneth toen een beetje voor het blok gezet: hij moest in elk geval van de Ajax-wedstrijden af als hij wilde blijven. Maar Kenneth is van waarde voor Fox en koos voor het analistenvak. Een jaar later overkwam mij hetzelfde. Kenneth en ik waren allebei jeugdtrainer omdat we liefhebber zijn, dat heeft niets met geld te maken. Daar doe je dat niet voor. Het analistenwerk kun je tot je zeventigste toen; het is een goedbetaalde baan. Inmiddels ben ik overigens weer ambassadeur voor Ajax. Ik reis met sponsors mee naar Europese wedstrijden en houd wat praatjes."

Maakt u het uzelf nou gemakkelijk?
"Ten opzichte van een carrière als trainer? Dat denk ik wel. Ik heb veel minder verantwoordelijkheid en heb geen groep van dertig mensen om me heen waarover ik moet beslissen. Het analistenvak is op zich een makkelijke baan: je kijkt en analyseert. Het moeilijke is dat het soms gaat over jongens waar ik mee heb gevoetbald. Gio en Philip zijn topgasten, met Erik ten Hag heb ik ook gevoetbald. Is een wereldgozer. Het mooiste is natuurlijk als je geen agenda hebt en totaal onafhankelijk kunt praten, maar ik ben een sociaal mens en heb veel contacten in de voetballerij. Dat moet je soms even afsluiten."

Wytse van der Goot, sidekick bij de Champions League-uitzendingen, zei dat dat uw kracht is dat hij altijd alles mag vragen. Toen hij een keer vroeg naar de (slechte) situatie van uw broer bij Crystal Palace, antwoordde u: 'Ik moet snel maar eens langs gaan, bij Inter was ik al te laat.'
"Exact, ja. Het kan zo voorbij zijn. En dat gebeurde ook, haha. Je moet gewoon nooit met meel in de mond praten, vind ik. Als je Ruud Gullit zag bij Rondo, in de tijd dat hij assistent bij Oranje was en niets wilde zeggen over het Nederlands elftal: dat is verschrikkelijk toch? Dan moet je er niet gaan zitten."

Midden in het antwoord stopt De Boer met praten. Boaz, die tot dan toe stilletjes in de Maxi-Cosi heeft gelegen, maakt wat geluid. "Sorry hoor, ik ga even een flesje maken." En zo zit Ronald de Boer, sinds 2,5 jaar ook opa, melkpoeder in een flesje heet water te scheppen, terwijl hij stoïcijns doorpraat.

Hoe keek u naar de analisten die naast u aanschoven bij Veronica?
"Ik denk dat iedereen wel tot de conclusie is gekomen dat sommigen een succes waren en anderen niet. Ik denk bijvoorbeeld dat Sander Lantinga van Radio 538, en dat weet hij zelf ook wel, niet zo veel toevoegt. Het is een wereldgozer, daar niet van. Erik Dijkstra en Wilfried de Jong zijn daarentegen gasten die misschien niet de technische bagage hebben, maar zij kunnen geweldig verhalen vertellen. Ze praten of schrijven al lang over voetbal en hebben mooie documentaires gemaakt. Dat vond ik echt een aanwinst. De laatste wedstrijden ging het sowieso beter."

Ja, toen zat uw broer naast u.
"Haha. Frank moet ik soms ook nog een beetje aansturen. Dan zeg ik: je begint heel hoog en daarna zakt je stem weg en fluister je bijna tegen Jan Joost. Hij moet gewoon hard blijven praten. Dat soort dingen, daar hebben we het over."

Ik begreep dat u ter voorbereiding van de Champions Leaguewedstrijden altijd probeert even te bellen met oude maatjes.
"Dat vind ik wel leuk, ja. Mikel Arteta, de assistent van Pep Guardiola bij Manchester City, bel ik weleens. Voor het Duitse voetbal bel ik altijd met Christian Nerlinger. Dáni, ook oud-Ajacied, bel ik over het Portugese voetbal. Hij doet daar wat ik hier doe. Het is het lekkerst uit eerste hand te horen hoe het zit. Ze zeggen toch altijd: het gaat niet om wat je weet, maar om wie je kent?"

Wat vertelt u hen over het Nederlandse ­voetbal?
"Ik zeg hoe het is. De staat is gewoon dramatisch. Dat is een beetje de schuld van het hedendaagse voetbal. Alle talenten worden jong weggekaapt, dus we kunnen nooit echt een team bouwen. Jonge spelers maken geen vlieguren, omdat ze al vroeg hun heil zoeken in het buitenland. Maar als je niet exceptioneel goed bent, krijg je geen kans in het buitenland. Nu is het allemaal te wispelturig. Een jonge ploeg als Ajax kan alleen succes hebben als er een echte visie is. Toen we in 97/98 met Morten Olsen de dubbel wonnen stond er een frame met Sar, Blind, mijn broer, Litmanen en ik. Kreeg je Laudrup, Arveladze, Oliseh en Tobiasen er nog bij. De trainer, en dan doe ik hem natuurlijk iets te kort, hoefde eigenlijk niks te doen. We hielden elkaar scherp en zorgden dat de jonge gasten er vol voor gingen. Wij waren toen ook 27, hè. Nu moet De Ligt tegen een andere 18-jarige gaan zeggen wat hij moet doen. Dat is toch anders."

Volgend seizoen is de Champions League weer te zien bij Veronica, maar Wilfred Genee, Johan Derksen en René van der Gijp komen naar de zender. Is er al duidelijkheid over de invulling?
"Die jongens komen, ja. Ik ga ervan uit dat Voetbal Inside wordt uitgerold bij Veronica."

Zou u bij hen aan tafel aanschuiven?
"Dat weet ik niet. Ik blijf gewoon mezelf. Voetbal Inside is een geweldig programma, mensen kijken er graag naar, maar het is niet mijn ding. Het gaat mij iets te weinig over voetbal. Ik kan me voorstellen dat het voor hen te veel wordt om maandag Voetbal Inside te doen, dinsdag en woensdag Champions League en dan vrijdag weer Voetbal Inside. Dan heb je vier dagen die gasten op de buis. Ik denk niet dat zij dat zien zitten, maar ik maak me er niet druk om. Als ze op me uitgekeken zijn, hoor ik het wel."