Nigeriaanse arts overleefde ebolavirus: ‘Als het virus artsen verwoest, gaat alle hoop verloren’
Dinsdag zijn twee ebola-doden in Congo gemeld. De Nigeriaanse arts Akinniyi Fadipe raakte in 2014 besmet met het ebolavirus, maar hij overleefde het. Nu kijkt hij met grote zorg naar Congo. 'Ik heb geleerd dat het leven zo voorbij kan zijn.'
De ebola-uitbraak in Congo voert de Nigeriaanse arts Akinniyi Fadipe in gedachten terug naar de kale quarantaineruimte waar hij twee weken lang knokte voor zijn leven. Fadipe, nu 32, liep het levensgevaarlijke virus op in 2014 toen hij als arts werkte in Nigeria. De toenmalige ebola-epidemie in West-Afrika dreigde over te slaan naar de megastad Lagos maar voortvarend optreden van Fadipe en zijn collega’s voorkwam een catastrofe.
Ze isoleerden de eerste ebolapatiënt in Lagos. Er vielen uiteindelijk acht doden – vier van hen artsen en verplegers uit de kliniek van Fadipe. Hijzelf herstelde na dagen van extreme koorts, overgeven en diarree, waarbij naast hem in de quarantaineruimte een andere patiënt een gruwelijke dood stierf. ‘Ik heb geleerd dat het leven zo voorbij kan zijn’, vertelt Fadipe telefonisch.
Fadipe kijkt met zorg naar Congo, waar zeker vier gevallen van ebola zijn geconstateerd in Mbandaka, een stad met meer dan een miljoen mensen. Het virus is vermoedelijk overgekomen vanuit een minder dichtbevolkt deel van Congo. Alarmbellen gaan nu af zoals ze afgingen in 2014, toen ebola Lagos bereikte. ‘Ik kan me de angst voorstellen’, zegt Fadipe, ‘de angst ook dat het virus een buurland bereikt.’ De Wereldgezondheidsorganisatie is gealarmeerd door de situatie in Congo maar meent dat die beheersbaar kan worden gehouden.
Nervositeit
Zeker 27 mensen zijn er overleden in Congo onder wie een verpleegkundige. Akinniyi Fadipe kan zich de nervositeit inbeelden onder de drie of vier andere artsen en verplegers die volgens berichten het dodelijke virus hebben opgelopen. Fadipe kreeg immers zelf ooit als arts te horen dat hij ebola had. Zijn gedachten gaan hierbij ook uit naar de rest van de bevolking: ‘Als het virus artsen verwoest - degenen die het virus moeten bevechten - dan gaat bij andere mensen hoop verloren.’
Behalve overeenkomsten zijn er verschillen. Congo is niet Nigeria. In Congo bereikt ebola nu voor het eerst de grote stad, maar sinds 1976 zijn er al negen uitbraken geweest. Men heeft er ervaring, stelt Fadipe, terwijl Nigeria in 2014 voor het eerst met ebola te maken kreeg. ‘We waren niet meteen zeker van wat er aan de hand was.’ Dit vergrootte het gevaar, gezien de sterke besmettelijkheid van ebola.
Congo is ook anders in de zin dat er nu voor het eerst op grote schaal experimentele vaccins worden verspreid bij het begin van een ebola-uitbraak. De vaccins zijn voor artsen en verplegers, voor mensen die doden begraven - ebola wordt vaak doorgegeven wanneer een slachtoffer wordt aangeraakt - en voor Congolezen die vermoedelijk contact hebben gehad met ebolapatiënten. Het vaccin is nog niet officieel geregistreerd maar bleek effectief tijdens tests in 2015 in Guinee, een van de landen die toen leden onder de grootste ebola-uitbraak uit de geschiedenis, met in totaal meer dan elfduizend dodelijke slachtoffers.
Antilichamen
Fadipe draagt zelf ook nog steeds zijn steentje bij tegen ebola. In 2015 doneerde hij in Texas bloed voor onderzoek naar een medicijn, dat er hopelijk ooit komt. Als overlevende heeft hij natuurlijke antilichamen die mogelijk kunstmatig gereproduceerd kunnen worden. Fadipe: ‘Ik ben trots dat ik kan bijdragen.’ Hij bespeurt internationaal urgentie, een urgentie die deels is ingegeven door de epidemie van 2014 die hem bijna zijn leven kostte. Een urgentie die nu wellicht helpt in Congo.
Fadipe en zijn vrouw Modupe kregen in januari 2016 een meisje, anderhalf jaar nadat Fadipe zijn ziekte had overwonnen. Het koppel had al een zoontje. Fadipe prijst zichzelf extra gelukkig met de geboorte als hij terugdenkt aan zijn collega Justina Ejelonu, een verpleegster in de kliniek in Lagos toen daar in 2014 de eerste patiënt met ebola binnenkwam. Ejelonu was bezig aan haar eerste werkdag. Ze liep zelf ebola op en overleed - net zoals haar ongeboren kind.
Fadipe omhelst tegenwoordig het leven en specialiseert zich tot chirurg. Omhelzen deed hij ook toen hij in 2014 na twee weken van doodsangst genezen werd verklaard. Zijn familie kon hem weer letterlijk in de armen sluiten. Fadipe omhelsde ook David Brett-Major, de arts van de Wereldgezondheidsorganisatie die - gehuld in het bekende ‘maanpak’ van de ebolabestrijders - Fadipe terzijde had gestaan. Brett-Major liet Fadipe de quarantaineruimte uit stappen over een streep, als rite de passage - van het voorportaal van de dood terug naar het rijk der levenden. Akinniyi Fadipe wenst nu Congolezen hetzelfde toe.