Hoogleraar Brouwer: We zien hier de grenzen van de handhaving

“Volgens mij is het strafbaar om politici thuis op te zoeken,” zegt hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer. Demonstreren is een grondrecht in Nederland en moet altijd kunnen, vindt hij, mits het protest vreedzaam verloopt. “Er gaat altijd een dreiging uit van een massa die zich voor het privéhuis van een Kamerlid verzamelt. Ook als er geen geweld wordt gebruikt . Ook als de demonstranten op straat blijven staan. Ik noem dat niet vreedzaam.”

De boeren zouden zich moeten richten op Tweede Kamerleden wiens mening ze willen veranderen en stoppen met burgers lastigvallen door wegen te blokkeren, vindt de deskundige. Maar alleen als die Kamerleden in functie zijn.

Woensdag kregen alle Kamerleden met de onderwerpen landbouw of stikstof in hun portefeuille een e-mail van de Beveiligingsautoriteit van de Tweede Kamer. Er is ‘verhoogde mate van actiebereidheid, die in sommige gevallen reikt aan de persoonlijke leefomgeving’, nadat boze boeren de huizen van CDA-Kamerlid Derk Boswijk en stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) bezochten. Ook in de brief: doe de deur niet open bij ongewenste huisbezoeken, en bel meteen 112. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding heeft de adressen van de politici in kwestie doorgegeven aan de lokale politie. 

Tractoren verplicht nummerbord 

Hoogleraar Brouwer schrikt van de brief: “Dat betekent de hoogste staat van paraatheid”. Hij hoopt dat het niet nodig zal zijn, en dat de demonstraties langzaam zullen afzwakken. Want die zijn nu volledig ontaard, vindt hij. “Het valt allang niet meer onder de vrijheid van demonstreren. De strafbare feiten stapelen zich op. Vernielen, brand, mishandelen. Om van gevaarzetting op de weg nog maar te zwijgen.”

De politie gebruikt videobeelden om de wetsovertreders op te sporen. Dat zou vanaf woensdag makkelijker moeten gaan: tractoren moeten nu verplicht een nummerbord hebben. “Dat betekent dat de boeren niet meer anoniem strafbare feiten kunnen plegen.”

Directe confrontatie is onverstandig

Het later opsporen van raddraaiers is het enige dat de politie kan doen, denkt Brouwer. Een directe confrontatie aangaan zou onverstandig zijn. “Die boeren laten zich niet, zoals klimaatrebellen, geweldloos verplaatsen”, zegt hij. “En als je ze dan weg hebt, dan staan die tractors er nog.”

Met grof geweld optreden werkt ook niet. “Agenten gebruiken alleen hun wapens als ze echt niet anders kunnen, en dat is nu niet het geval. Bovendien heeft Nederland maar vijf waterkanonnen, dus dat zou ook niet werken.”

Oftewel: tegen zoveel paardenkracht kunnen de agenten niet op. “We zien hier de grenzen van de handhaving.”

Lees ook:

Met ‘nul vertrouwen’ staan boeren op de stoep bij de Tweede Kamer

Met een protest op de stoep van de Tweede Kamer hopen boeren de stikstofplannen nog te keren. ‘Niemand geeft ons perspectief.’

Provincies zijn nu aan de beurt: zonder gewraakt kaartje, maar ook zonder visie op stikstof

Provincies lijken alsnog veel vrijheid te krijgen om zelf hun eigen stikstofbeleid vorm te geven. Of dat in zijn totaliteit de natuur genoeg vooruit helpt, zal in het komende jaar moeten blijken.