Centrale bankiers zoeken medicijn tegen inflatie: ‘Wat wij doen is geen wetenschap. Er zit een zekere kunst in’

‘Ik denk dat we nu beter begrijpen hoe weinig we begrijpen van inflatie’, verklaarde Jerome Powell woensdag openhartig in Sintra. In dat lommerrijke stadje vlak bij Lissabon verzamelt de fine fleur van het monetair beleid zich elk jaar op uitnodiging van de Europese Centrale Bank (ECB). Dus ook de voorzitter van de Federal Reserve, Powell, die er soortgelijke problemen aantrof als aan het thuisfront. De inflatie is veel te hoog, het is onduidelijk hoelang dat zo zal blijven, en wat de ideale remedie is.

Een noot van optimisme is dat centrale banken op zijn minst begonnen zijn om het probleem aan te pakken, stelde Agustín Carstens, topman van de Bank voor Internationale Betalingen (BIS). ‘Je ziet dat de renten overal ter wereld oplopen, en dat het dus duurder is geworden om te lenen.’ Centrale banken moeten snel en doortastend ingrijpen voordat de hoge inflatie zich weet te verankeren, adviseerde hij. ‘Anders zullen de kosten om die weer onder de knoet te krijgen hoger zijn.’

Dat liet Powell zich geen twee keer zeggen. ‘Het is essentieel dat mensen begrijpen hoe groot onze toewijding is om de inflatie terug te brengen naar onze doelstelling van 2 procent.’ Met een inflatie van 8,6 procent zit de Fed daar nu nog een eind vandaan. Opeenvolgende renteverhogingen moeten de economie afkoelen en zo de opwaartse prijsdruk wegnemen. ‘Monetair beleid blijft wel een bot instrument’, aldus Powell. ‘Natuurlijk is er het gevaar dat we de economie te veel afremmen, maar dat is niet het grootste gevaar. Het zou een grotere fout zijn om de prijsstabiliteit niet te herstellen.’

Droomscenario is lagere inflatie

Het droomscenario is duidelijk. ‘We willen terug naar een regime waarin de inflatie zo laag is dat niemand er aandacht aan besteedt. Je wil niet dat het als gevolg van een serie schokken rationeel wordt voor mensen om wél aandacht te hebben voor hoge inflatie.’ De klokt tikt, erkende Powell. ‘De inflatie is nu al een jaar hoog. Toch zullen we de overgang van een omgeving van lage naar hoge inflatie voorkomen’, maakt hij zich sterk. ‘Het is letterlijk onze opdracht.’

Ook Christine Lagarde kampt met die uitdaging. De ECB verwacht voor de eurozone dit jaar een inflatie van 6,8 procent, ruim drie keer de doelstelling. ‘Er is veel onzekerheid’, verklaarde de ECB-president in een panelgesprek. ‘We volgen nauwlettend wat er gebeurt op het vlak van energie, de oorlog in Oekraïne, en de loononderhandelingen en inflatieverwachtingen.’

De recentste cijfers zijn ontmoedigend. De inflatie in de eurozone tikte in mei een recordhoogte aan van 8,1 procent, en economen verwachten dat ze in juni verder oploopt, tot 8,5 procent. Dinsdag bleek dat de inflatie in Spanje in juni is toegenomen tot 10 procent en in België tot 9,7 procent. Dat is in beide gevallen het hoogste peil in meer dan 35 jaar. Lagarde merkte op dat de inflatie in Duitsland wel iets is teruggevallen, tot 7,6 procent. Maar volgens ING-econoom Carsten Brzeski is dat vooral te danken aan de belastingkorting op brandstoffen die de Duitse overheid heeft doorgevoerd, een steunmaatregel die in augustus afloopt.

Roep om strenger monetair beleid

Dat soort overheidsbeleid valt niet bij iedereen in de smaak. Zo stelde de voorzitter van de Nationale Bank van België, Pierre Wunsch, dat de ECB de rente harder moet optrekken als overheden de economie zo blijven stimuleren. Burgers beschermen tegen de snel toegenomen energieprijzen maakt dat de vraag gestimuleerd wordt, met als gevolg een opwaarts effect op de inflatie. En dus moet het monetair beleid volgens Wunsch strenger.

Toch primeert bij de ECB nog altijd het pad van de kleine stapjes. In juli gaat het belangrijkste rentetarief voor het eerst in elf jaar omhoog, vermoedelijk met 25 basispunten. Er borrelen in Frankfurt wel steeds meer stemmen op om harder door te pakken. Onder meer de Litouwse bestuurder Gediminas Simkus ijvert voor een stijging met 50 basispunten. Daarmee zou de beleidsrente in de ECB voor het eerst in acht jaar opnieuw positief zijn.

‘We zijn ons beleid aan het normaliseren’, aldus Lagarde. ‘Wat wij doen is geen wetenschap. Er zit een zekere kunst in. Het is niet alleen gedreven door data en modellen, die hun tekortkomingen hebben, maar ook door de gedachtenwisselingen in onze beleidsvergaderingen.’