Direct naar artikelinhoud
Boerenprotest

Kamerleden eisen een veilige werkomgeving, Van der Plas vreest voor rellen

Caroline van der Plas (BBB), Tjeerd de Groot (D66) en Jan Paternotte (D66) tijdens een extra regeling van werkzaamheden in de Tweede Kamer.Beeld ANP

Meerdere Kamerleden voelen zich onveilig door het geweld waarmee de boerenprotesten gepaard gaan. Zij verlangen van het kabinet de zekerheid dat ze hun werk veilig kunnen doen. 

De ochtend nadat boze actievoerders het huis van minister Christianne van der Wal trachtten te bestormen, en CDA-Kamerlid Derk Boswijk besloot om thuis te blijven omdat kwade boeren zijn jonge dochters de stuipen op het lijf hadden gejaagd, heerst in de Tweede Kamer ongeloof en onmacht.

Op instigatie van GroenLinks en de Partij voor de Dieren debatteert de Kamer donderdagavond met minister-president Mark Rutte en verantwoordelijk minister van justitie Dilan Yesilgöz over de uit de hand gelopen boerenprotesten tegen de aangekondigde stikstofmaatregelen.

Lees het laatste nieuws over de boerenprotesten en de bijbehorende bedreigingen in het liveblog

Voor dat debat klinkt woensdagochtend brede steun, maar ook enig ongemak. Want wat kan de Tweede Kamer anders dan afschuw uitspreken en van het kabinet eisen dat de mensen die strafbare feiten plegen hard worden aangepakt?

“Ik vraag me weleens af wat het toevoegt dat wij hierover debatteren. Er moet gewoon gehandhaafd worden”, zo verwoordde Kamerlid Pieter Omtzigt het ongemak stellig. Datzelfde sentiment kwam los bij andere fracties.

Een nieuw dieptepunt

De relatie tussen een deel van het volk en de volksvertegenwoordiging heeft, met het besluit van Boswijk om thuis te blijven, een nieuw dieptepunt bereikt. Het feit dat hij zijn werk niet kan doen vanwege de dreiging is een directe aanval op de parlementaire democratie, klinkt het. De grote vraag is: wat gaat het kabinet doen?

Twitter bericht wordt geladen...

Yesilgöz en Rutte gaven dinsdag en woensdagochtend al aan dat boeren die de wet overtreden hard zullen worden aangepakt. Het is ‘alle grenzen voorbij’ dat dinsdagavond agenten werden aangevallen bij het huis van minister Van der Wal, aldus Yesilgöz. Ook sprak zij, opnieuw, haar steun uit voor de politie en het Openbaar Ministerie.

Niet alleen Boswijk voelt zich onveilig

De Kamer zal donderdagavond willen weten wat die steun betekent. De hoop is dat de minister duidelijk kan maken hoeveel boeren een boete hebben gekregen of op een andere manier gestraft zijn – of worden, mochten zij de wet hebben overtreden. Over de wens om zwaarder materieel in te zetten, om bijvoorbeeld trekkers tegen te kunnen houden, zei Yesilgöz dinsdag dat het niet altijd een goed idee is ‘om geweld met geweld te beantwoorden’.

Het debat moet donderdagavond gaan over de veiligheid van bewindspersonen en Kamerleden. Het moet duidelijk worden dat het gedrag van de relschoppers op geen enkele manier getolereerd of vergoelijkt mag worden, zegt de woordvoerder van GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver, die het debat aanvroeg. Niet minder dan de werking van de democratische rechtsstaat staat op het spel.

Weer boerenacties, oproep op maandag ‘heel Nederland plat te leggen’

Protesterende boeren hebben gisteren weer op diverse plaatsen voor overlast gezorgd, zij het op kleinere schaal dan dinsdag. De grootste hinder vond ’s middags plaats op de A1 nabij de Duitse grens. Rond knooppunt Azelo ontstonden lange files. Aan het begin van de avond blokkeerden boeren de A37 in Drenthe. In Leeuwarden protesteerden agrariërs bij het provinciehuis.

Tien boeren zijn aangehouden in het oosten van het land. Zij worden verdacht van openlijke geweldpleging, het blokkeren van de snelweg en poging tot doodslag. De gemeente Apeldoorn vaardigde woensdagavond een noodverordening uit na oproepen om met zo veel mogelijk boeren de arrestanten te komen bevrijden.

Ondertussen roepen activistische boeren op om aanstaande maandag ‘heel Nederland plat te leggen’. Acties zouden moeten plaatsvinden bij vliegvelden, de Rotterdamse haven en distributiecentra voor levensmiddelen.

Volgens een onderzoek van RTV Oost vindt driekwart van de Nederlanders de boerenprotesten te ver gaan. Vooral het thuis opzoeken van poli­tici, het kappen van bomen en het spuiten van mest kan op weinig waardering ­rekenen.

Boswijk is niet de enige die zich grote zorgen maakt over zichzelf en zijn gezin. Voorzitter Vera Bergkamp krijgt ‘veel signalen’ van Kamerleden die zich onveilig voelen. Kamerleden die het woord voeren over stikstof en landbouw kregen woensdag een mail met veiligheidsinstructies. Ze moeten scherp letten op ‘onverwachte en/of ongewenste huisbezoeken’. In dat geval dienen de politici direct 112 te bellen. De lokale politie-eenheid weet inmiddels waar Kamerleden wonen. Ze moeten huisgenoten op de hoogte brengen van de situatie.

Protesterende boeren blokkeerden gisteren de A1. Tussen Hengelo en Deventer plaatsten zij een bord van de Nederlands-Duitse grens op een vangrail. De stikstofregels in Duitsland zijn soepeler dan in Nederland.Beeld ANP / Vincent Jannink

Het is niet de bedoeling dat Kamerleden het stikstofdebat weer helemaal opnieuw voeren en de hoop is ook dat de brede onvrede in de samenleving – over de aardbevingen in Groningen, de toeslagenaffaire en tal van andere crises – er niet aan de haren bij wordt gesleept.

‘Geen maar. Punt.’

Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging probeerde dat nog even, zij het heel voorzichtig. Ze veroordeelde het geweld en de bedreigingen ‘ten zeerste’ en corrigeerde zichzelf toen ze wilde zeggen ‘maar de wanhoop is ook groot’.  ‘Geen maar’, zei ze daarna snel. ‘Punt. De wanhoop is ook groot.’

Het zal voor haar, en eigenlijk voor de hele Kamer, balanceren worden donderdagavond. Fracties veroordelen de boeren en andere demonstranten die de bocht uit vliegen maar willen de woede en wanhoop van hele families ook onderkennen.

Van der Plas zegt zelfs te vrezen dat het gedrag van boeren over zal slaan naar andere boze burgers en zal leiden tot ‘burgerrellen’. “De onrust in de samenleving is groot. Al tijden.”

“We moeten geen lont in het kruitvat willen steken”, zegt CDA’er Henri Bontenbal (zijn collega Boswijk thuis bleef thuis bij zijn gezin) daar na afloop over. Wat hem betreft moet het echt over de veiligheid gaan. “Een aantal partijen wil het breder trekken en er een hele show van maken.”

Lees ook:

Van der Wal houdt stug haar stikstofkoers, tegenover de complete rechtse oppositie

Het stikstofdebat werd een strijd tussen populistisch rechts en de rest. VVD-minister Van der Wal kan boeren nog geen zekerheid bieden.

Met ‘nul vertrouwen’ staan boeren op de stoep bij de Tweede Kamer

Met een protest op de stoep van de Tweede Kamer hoopten boeren de stikstofplannen nog te keren. ‘Niemand geeft ons perspectief.’