Het lijkt erop dat het een dure winter wordt, en die hoge gasprijzen zouden weleens kunnen blijven
Het kan een dure winter worden voor Europa, met de enorm hoge gasprijzen. Zeker als het een koude winter wordt.
Zo gek is het niet om de hoge gasprijzen van nu te vergelijken met de oliecrises van de jaren zeventig, zegt Rabobank vrijdag in een analyse. In de jaren 1973-1974 en 1979-1980 ging een verminderd olieaanbod gepaard met hoge prijzen. Net zoals de schaarste op de gasmarkt nu voor records zorgt. Sinds december 2019 zijn de gasprijzen harder opgelopen dan de olieprijzen toen.
Gas is een grondstof voor tal van industrieën, en daarom kan de huidige gasprijsschok mogelijk het economisch herstel in de eurozone afremmen, zegt Rabobank. Bedrijven die bijvoorbeeld ethanol, kunstmest, aluminium of verf produceren hebben met hogere kosten te maken.
Gasflatie noemen ze dat
Aardgas is duur geworden, terwijl de Europese gasvoorraden aan de lage kant zijn. Op de belangrijke gasbeurs TFF, verbonden aan de Gasunie, zijn de prijzen dit jaar met 250 procent gestegen. Europa importeert netto gemiddeld meer dan 100 miljard kubieke meter gas per kwartaal, meldt Rabobank. Het kan een dure winter worden, waarschuwt de bank, en die hogere prijzen kunnen weleens structureel zijn. Gasflatie noemen ze dat.
De gestegen prijzen hebben meerdere oorzaken. Wereldwijd neemt de vraag naar aardgas toe, nu bedrijven het als overgangsbrandstof zien tussen steenkolen en schone energie. De productie in de VS is teruggevallen, net zoals die in Rusland en Noorwegen tegenviel. De kosten van de CO2-emissierechten stuwen de prijzen op. En door de relatief strenge winter en het koude voorjaar waren de Europese gasvoorraden al niet op niveau.
In het geval van een koude winter zouden de wereldwijde opslaglocaties van gas praktisch leeg kunnen raken, en dat is een catastrofaal scenario, waarschuwt Rabobank. De huidige prijzen sporen de markt in ieder geval aan om wat zuiniger te doen.
Als het niet regent in Brazilië, houdt de situatie aan
Op de energiemarkt moet Europa nu niet alleen met Azië maar ook met Brazilië concurreren. Amerikaanse tankers met vloeibaar gas (lng) die gewoonlijk richting Europa zouden varen, zijn omgeleid naar Brazilië om daar een stroomtekort op te vangen.
Door de droogte in dat Zuid-Amerikaanse land kunnen de waterkrachtcentrales onvoldoende energie leveren. Gewoonlijk zijn die goed voor twee derde van de elektriciteit. Om de lampen en de airco’s aan te houden, doet Brazilië een beroep op de Verenigde Staten. “De sterke vraag vanuit Brazilië betekent dat er minder lng-aanbod is voor de Europese terminals”, zegt Laura Page, senior lng-analist van consultancybureau Kpler vrijdag tegen Reuters. Naar verwachting houdt deze situatie aan zolang het niet gaat regenen in Brazilië.
In het Europees Parlement werd de positie van de Russische leverancier Gazprom aan de orde gesteld. Rusland wil de gasbuis Nord Stream 2 in gebruik nemen en wacht daarvoor op toestemming van Duitsland. De vraag is of Rusland de export naar Europa opzettelijk dempt om zo de politieke druk op te voeren.
Steunmaatregelen voor sommige Europese burgers
Deze week zei het Internationaal Energieagentschap (IEA) dat Rusland zijn leveringscontracten met Europese klanten nakomt. Maar: “Rusland zou meer kunnen doen om de beschikbaarheid van gas in Europa te vergroten”, en ervoor te zorgen dat de voorraad op niveau is voor de winter.
Meerdere Europese landen hebben al steunmaatregelen aangekondigd voor hun burgers. De Italiaanse overheid trekt daar ruim 3 miljard euro voor uit en Frankrijk, Spanje en Griekenland nemen vergelijkbare stappen.
In Groot-Brittannië wordt de druk op de energiemarkt mogelijk wat minder groot. Het weer slaat om en als het harder gaat waaien kunnen windmolenparken meer stroom produceren. Tegelijkertijd wordt een 720 kilometer lange stroomkabel tussen Groot-Brittannië en Noorwegen in gebruik genomen, de North Sea Link, zodat er ook van die kant meer stroom beschikbaar komt.
De prijzen voor stroom zijn in het Verenigd Koninkrijk hard opgelopen sinds een brand een stroomkabel tussen Engeland en Frankrijk buiten gebruik stelde. Een handvol kleine energieleveranciers is er inmiddels omgevallen door de hoge prijzen.
Lees ook:
Geen geld om je huis te verwarmen, voor 650.000 huishoudens in ons land is het de harde werkelijkheid
Acht procent van de Nederlanders is te arm om zijn energiekosten te betalen. Om dit te bestrijden is landelijke actie nodig, zegt TNO, maar daar komt tot nu toe weinig van terecht.