Rutte en Hermans weten: wat er ook gebeurt, dit land pikt alles van ons
Sinds het kabinet was gevallen, waren er negen maanden verstreken. Negen maanden waarin de ene na de andere demissionaire bewindspersoon, die feitelijk dus al was opgestapt, nog maar eens vertrok. Sommigen vanwege een nieuwe baan als lobbyist. Anderen vanwege tragische incompetentie of grove nalatigheid, waardoor in de steek gelaten Afghanen nu de hel in de bek keken.
Ze verdwenen in de beruchte Mark Rutte Bermuda-driehoek, al werd een enkeling daar vrijwel meteen weer uitgevist, omdat die in een bodywarmer werd verwacht bij het formatieweekend. Een weekend waar volgens de nieuwe informateur heel goed was gesproken, maar nog altijd geen doorbraak had plaatsgevonden, al kon die doorbraak volgens de demissionaire premier wel ieder moment aanstaande zijn.
En omdat wij nu al maanden getuige waren van Beckett, Kafka en Monty Python aan het Binnenhof, zaten we met Prinsjesdag nog altijd zonder nieuwe regering. Het oude kabinet presenteerde daarom een begroting die ze zelf ‘beleidsarm’ noemde en ik moet zeggen dat dit mij als muziek in de oren klonk. Hoe minder van Ruttes beleid, hoe beter.
Maar beleidsarm betekent niet zonder gevolgen, dat bleek maar weer. Een ict-fout bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) moet worden goedgemaakt door van 2026 tot 2033 jaarlijks nog eens 40 miljoen te bezuinigen op wetenschappelijk onderwijs. In een klein land dat graag een kenniseconomie wil zijn, tijdens een crisis waarbij we praktisch gered zijn door de wetenschap, die al jaren wordt stuk bezuinigd. Tijdens de Algemene Beschouwingen hoorde je er niemand over.
De zorgsalarissen werden dan toch eindelijk verhoogd, maar wie moest dat gaan betalen? Niet de grote bedrijven natuurlijk, nee: wij zelf. Met hogere zorgpremies. Een sigaar uit eigen doos dus, in de trant van: laten we het leenstelsel afschaffen en in ruil daarvoor het collegegeld verdubbelen. Prettig dat de Kamer er niet intrapte, maar dat Rutte dacht ermee weg te komen is veelzeggend.
Men zegt dat alles van waarde weerloos is, maar het is droeviger: wat van waarde is, lijken we helemaal te zijn vergeten. Misschien zijn we murw gebeukt. Of geloven we werkelijk dat Rutte, zoals men altijd over Angela Merkel zei, alternatiefloos is geworden. Een land zonder deze buigzame coalitiesmeder, die telkens opnieuw moeiteloos de kleur aanneemt van het gebied waar de wind naartoe waait, zo’n land kunnen we ons kennelijk niet meer voorstellen. Wie fel kritisch is op Ruttes koers, wordt om de oren geslagen met het feit dat Nederland de best presterende economie heeft van de westerse wereld. Indrukwekkend, absoluut. Maar de vraag is: tegen welke prijs? Wie profiteren ervan? Hoe groot moet de kloof zijn om die elite-status te bereiken?
Pieter Omtzigt vroeg VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans één ander land ter wereld op te noemen dat een boete oplegt voor goedkope huren. Ze gaf een – hoe zeg je dat – nogal beleidsarm antwoord. Vermoedelijk omdat ze wist: al formeren wij nog twee jaar vruchteloos door, al komen er nieuwe verkiezingen, al stuurt een parlementaire enquête ons opnieuw de laan uit – dit land pikt alles van ons.
Johan Fretz is schrijver en theatermaker. Hij schrijft elke zaterdag een column voor Het Parool.