Direct naar artikelinhoud
Analyse

Domper voor AliExpress: EU belast nu ook goedkoop spul

Per 1 juli worden allerhande prullaria uit China ineens flink duurder. Onder luid applaus van de Europese webshops heeft de Europese Commissie besloten over alle producten van buiten de EU btw te heffen en daarmee het speelveld gelijk te maken. Wat betekent dit voor de onlinemarkt?  

Toptijd voor AliExpress: pakketjes voor Singles Day 2016 worden gesorteerd in Lianyungang, China.Beeld AFP

Eerlijker speelveld voor de Europese webwinkel

Voor de AliExpress-fanaat is het even schrikken. Vanaf 1 juli worden spotgoedkope douchegordijnen, tandenstokerdispensers of usb-kabeltjes bij deze Chinese online koopjeshoek ineens 21 procent duurder. De vrijstelling van btw op spullen onder de 22 euro vervalt; de koper gaat eenvijfde meer betalen. Voor de consument lijkt er vooralsnog dus niets te winnen – goedkope spullen van buiten de EU worden duurder. Voor de douane betekent de btw-heffing dat er veel meer pakketjes moeten worden ingeklaard. Koeriersbedrijven krijgen er ook een berg aan administratie bij. Waarom wordt de vrijstelling dan toch afgeschaft?

De Europese Commissie riep de btw-vrijstelling in 1983 in het leven om te voorkomen dat de douane te veel tijd kwijt was aan het inklaren van goederen met een lage waarde. Daar valt zo weinig belasting over te heffen dat het innen meer kost dan dat het oplevert, was het idee. In die tijd werd er amper voor zulke lage bedragen geïmporteerd.

Nu iedereen met drie muisklikken over de hele wereld kan winkelen ligt dat anders. Marlene Ten Ham, directeur van de Nederlandse webshoporganisatie Thuiswinkel.org, schat dat in 2020 4,9 miljoen Nederlanders in het buitenland hebben geshopt. Het gaat om een bestelbedrag van 1,4 miljard euro, waarvan 33 procent voor China bestemd is. Ten Ham: ‘De huidige situatie is slecht voor onze eigen ondernemers. Daarbij schat de Europese Commissie dat er bij 65 procent van de pakketjes uit China met de btw gerommeld wordt.’

Dat rommelen klinkt btw-expert Raymond Feen bekend in de oren. ‘Er zijn te veel ondernemers die misbruik hebben gemaakt van de vrijstelling. Ze stoppen een telefoon in een gewatteerde envelop en zeggen dat het een puzzel is met een waarde van onder de 22 euro. Die geven ze niet juist aan bij de douane, waardoor ze geen btw én invoerheffing betalen. Pure fraude.’ Met de nieuwe regel moet dit moeilijker worden, omdat voortaan alle pakketjes moeten worden aangegeven.

Daarbij betekent aangifte ook dat er strenger gekeken wordt naar onder meer de Europese veiligheidsvoorschriften. Speelgoed en elektronica die voor de Europese markt zijn bestemd, moeten aan strenge veiligheidsregels voldoen. Bij goedkope pakketjes van buiten de EU werd daar beperkt naar gekeken. Ten Ham ziet de nieuwe regel als een goede eerste stap, maar hoopt wel dat er ook op gehandhaafd wordt. ‘De douane zegt het steekproefsgewijs te gaan controleren en dat het een van hun prioriteiten is, maar daar is wel mankracht voor nodig.’

Het einde van de dropshipper?

Het Verenigd Koninkrijk loopt een half jaar op Europa vooruit. Na de Brexit verviel automatisch de btw-vrijstelling op goedkope producten. En daar heeft een groep in het bijzonder last van: de dropshippers. Het zijn handelaars die zelf geen producten inkopen, maar een webshop bouwen die fungeert als doorgeefluik. Consumenten denken een bestelling te plaatsen bij een Nederlandse winkel, maar doen dat in feite bij een groothandel of fabrikant – vaak in China. Een etui of telefoonhoesje kost bij de groothandel misschien 5 euro, maar wordt via de website van de dropshipper verkocht voor 15 euro. Die hoeft, zolang het goed gaat, niets te doen en steekt het tientje in z’n zak.

Dropshippers verkopen vaak juist de spullen met een inkoopwaarde onder de 22 euro, om de btw te omzeilen. Met een prijsstijging van 21 procent worden de marges op hun verkoop een stuk kleiner. Om klanten te werven moeten dropshippers ook vaak dure advertentieruimte inkopen, wat de winst drukt.

De 24-jarige Daantje Goedhart begon drie jaar geleden met dropshipping en ziet dat mensen die er nu proberen in te stappen het al veel moeilijker hebben. ‘Ik gooide toen maar iets online, en dat ging goed.’ Nu is de concurrentie een stuk heviger. Goedhart denkt dat het alsnog moet kunnen, met hogere inkoopprijzen. ‘Maar dan moet je er wel meer liefde in stoppen en creatief omgaan met je marketing zodat je je product waardevoller kunt maken.’

Hij verwacht dat meer dropshippers in Nederland zullen gaan inkopen of zelf voorraden aan gaan leggen – waardoor het geen dropshipping meer is. Die kant zegt hij zelf ook al op te gaan. Zijn dropshippingactiviteiten heeft hij grotendeels overgedragen aan een coo op de Filippijnen, zelf richt hij zich op een nieuw bedrijf.

Als met de nieuwe btw-regels mensen bij ontvangst nog extra geld moeten betalen, wordt het moeilijk om een webshop nog in de lucht te houden, verwacht Goedhart. ‘Die kosten moet je zelf absorberen. Nu gebeurde het al wel eens dat mensen grotere bestellingen plaatsten, waardoor de pakketwaarde boven de 22 euro uitkwam. In de chaos bij de douane kwamen er niet veel naheffingen, maar als er extra kosten bijkomen moet je die zelf incasseren.’

Goedhart zegt het lastig te vinden echt te stoppen met dropshipping. ‘Een duurzaam merk opbouwen duurt zo een jaar, en het levert je in die tijd geen cent op.’ Maar mochten de nieuwe regels zijn verdienmodel om zeep helpen, dan komt hij er wel uit. ‘Ik heb vooral freelancers in dienst. Wel probeer ik mijn nieuwe businessmodel zo snel mogelijk winstgevend te krijgen. De overstap moet een keer gebeuren.’

Cybercriminelen liggen op de loer

Aliexpress kiest ervoor de btw zelf al in de prijs te verwerken. In dit geval komen er na het afrekenen geen kosten bij. Als webshops dit niet doen, moet de pakketbezorger het pakketje aangeven bij de douane, die daarvoor administratiekosten in rekening brengt. De ontvanger moet bovenop die kosten de btw alsnog betalen voor hij het pakketje in ontvangst kan nemen.

Om het ondernemingen van buiten de EU makkelijker te maken om de btw al direct in de prijs te verwerken, heeft de Europese Commissie een zogenoemd éénloketsysteem ontwikkeld. Hier kan de ondernemer een btw-nummer aanvragen bij een EU-land, bijvoorbeeld Nederland. De ondernemer draagt in Nederland alle btw af over producten die ze in heel Europa verkopen, en Nederland verdeelt de btw later zelf over de andere lidstaten waar producten zijn verkocht. Zo hoeft de consument als de pakketbezorger op de stoep staat niks extra’s meer te betalen. Er zijn ook ondernemers die niets regelen en de invoer overlaten aan de consument. Pakketbezorgers brengen uiteenlopende administratiekosten in rekening voor de aangifte bij de douane, die niet op elke site makkelijk terug te vinden zijn.

Los van de onduidelijkheid over de hoogte van de administratiekosten voorziet btw-expert Feen een ander probleem: cybercriminelen. Nu pakketvervoerders vaker betaallinks gaan versturen om btw te innen, zullen internetcriminelen daar zeker misbruik van maken, verwacht hij. De Fraudehelpdesk, een organisatie die online-fraude bestrijdt, kreeg in mei al zo’n vierduizend meldingen van nep-sms’jes van koeriersbedrijven die mensen vragen een app te installeren. Door de app te installeren, halen mensen een virus op hun telefoon binnen dat onder meer wachtwoorden en bankinformatie probeert te stelen.

Bij het versturen van namaak-betaallinks wordt mensen gevraagd in te loggen op een omgeving die precies lijkt op die van hun eigen bank en een betaling te doen van een paar euro, legt Tanya Wijngaarde, woordvoerder van de Fraudehelpdesk uit. ‘In werkelijkheid loggen mensen in op de site van de oplichters, die vervolgens de gegevens binnenhalen. Dat betekent nog niet direct dat ze ook iemands bankrekening leeg kunnen plukken, maar ze krijgen wel toegang tot zulke persoonlijke informatie dat ze zich vervolgens aan de telefoon makkelijk voor kunnen doen als een bankmedewerker die zegt dat je geld naar een bepaalde rekening moet overmaken.’

Het Verenigd Koninkrijk heeft er al kennis mee gemaakt. De Britse krant The Guardian beschrijft hoe verwarring over nieuwe tarieven sinds de Brexit het internetcriminelen een stuk makkelijker maakte om mensen met een nepbetaling van een paar pond in te palmen. Tussen juni 2020 en januari 2021 zouden bijna drieduizend slachtoffers van oplichters die zich voordeden als een koeriersbedrijf collectief voor 3,4 miljoen pond zijn opgelicht.

PostNL zegt bewust geen betaallinks te versturen via sms of e-mail, maar alleen btw te innen via de track & trace-pagina. Om hier te komen moet de ontvanger van het pakket eerst inloggen met de barcode van het pakketje. Andere vervoerders, zoals DPD, bieden wel directe betaallinks aan,  maar raden mensen aan altijd via track & trace het pakketnummer te controleren om zeker te zijn dat het om een echt pakketje gaat.

Administratiekosten vaak ondoorgrondelijk

PostNL vermeldt de administratiekosten duidelijk op de website: wie online betaalt voor een pakketje met een waarde lager dan 150 euro, moet op 4 euro aan afhandelingskosten rekenen. Betalen kan ook bij een PostNL-punt, maar dan kost het 7 euro. Bij een pakket dat meer dan 150 euro kost, komt er online 10 euro bovenop, bij een PostNL-punt 13 euro. Bij DPD betaal je 5,95 euro exclusief btw aan administratiekosten, maar op de site is die informatie niet snel gevonden. Bij UPS is de informatie op de site onvindbaar, navraag bij een woordvoerder levert een linkje op naar zeven verschillende PDF-documenten met tientallen pagina’s vol jargon en onbegrijpelijke tabellen. Een medewerker van de klantenservice is vriendelijk, maar weet het ook niet precies. Het zou 6,30 euro moeten zijn in Nederland. ‘En dan komt er volgens mij nog 2,5 procent bij, ik denk over het totaalbedrag van het pakket.’ Volgens de site van DHL rekent het bedrijf 2 procent administratiekosten, met een minimumtarief van een verbazingwekkende 14,50 euro. Ondanks herhaalde pogingen is er geen woordvoerder beschikbaar om dit tarief toe te lichten. Het zijn niet de enige extra kosten die een ontvanger betaalt. Bij pakketten die meer dan 150 euro waard zijn moeten namelijk ook nog invoerrechten betaald worden.