Guerrilla gardening: Vergroen de buurt met je eigen clandestiene minituin

Begin klein, adviseert bioloog Cerian van Gestel. Wip een tegel uit de stoep voor je huis, zet er een plantje in en kijk hoe mensen uit de buurt reageren. “Als het aanslaat en je hebt er plezier in, dan kun je beginnen aan een geveltuin, bloembakken op straat zetten of een boomspiegel adopteren en beplanten.”

Van Gestel begon tien jaar geleden de website guerrillagardeners.nl, die inmiddels is uitgegroeid tot een landelijke beweging die ‘grijze buurten wil omtoveren tot groene oases’. In die gemeenschap van tuiniers staat ze bekend als Jenny, afgeleid van haar naam die uit Wales komt en als Kerriejen moet worden uitgesproken. Deze maand verscheen haar boek Guerrilla Gardening – Handboek voor buurtvergroeners.

Vergroeningsacties

De titel refereert, net als die van de website, aan spontane vergroeningsacties in het New York van de jaren zeventig. De Brit Richard Reynolds introduceerde guerrilla gardening ruim tien jaar geleden in Europa. De term lijkt naar illegale acties te verwijzen, maar stiekem is het allang niet meer, zegt Van Gestel. “Veel gemeenten zijn blij met initiatief van onderop. Ik omschrijf het daarom liever als het veroveren van je buurt voor bloemen en bijen. Of tuinieren buiten de grenzen van je eigen tuin.”

Wie de eigen straat of buurt wil vergroenen, doet er goed aan bij de gemeente te informeren wat er kan en mag. “Zeker de grotere steden stimuleren dit eigen initiatief”, weet Van Gestel. “Zoek op de website naar groene adoptie, boomspiegel, geveltuin of bloembak. In de ene gemeente moet je een formulier invullen, in de andere volstaat even bellen.”

Nu hoef je ook weer niet alles aan te melden, zegt Van Gestel. Het hangt ervan af hoe groot je project is. “Wat zaadjes kun je best zo uitstrooien, een paar krokussen lukraak planten. Komt het niet op, dan is dat niet zo erg. Maar als wat je wilt planten onderhoud nodig heeft of geld kost, dan is het jammer als het wordt weggeschoffeld omdat niemand ervan weet. En bij zaaigoed kan het slim zijn om er een al bloeiende tuinplant tussen te zetten.”

Soms is niet de gemeente maar een woningcorporatie of bedrijf eigenaar van de grond. “Bij bedrijven is nog een wereld te winnen”, zegt Van Gestel. “Net als bij winkels. Daar kan vaak heel goed een bloembak staan.”

Nationale Zaaidag

Voor wie met guerrilla gardening wil beginnen is donderdag 22 april een mooi moment, adviseert Van Gestel. “Dan is het nationale zaaidag, een actie van de Bijenstichting. Je kunt zaadjes ophalen bij de zaadbanken van The Pollinators, die zich inzetten voor een goede leefomgeving voor bestuivers. Biodiversiteit is ook ons hoofddoel, die willen we in de steden en dorpen verhogen met bloemen die bijen aantrekken. Er zijn meer dan 350 soorten bijen, waarvan zeker de helft is bedreigd in zijn voortbestaan.”

Zo legt Van Gestel op de website en in haar boek uit hoe je bloembommen maakt. “Gebruik alleen inheemse zaden. We willen niet bijdragen aan floravervalsing.”

Tweede leven voor uitgebloeide bollen

Een klassieke manier van guerrilla gardening is herplanten van uitgebloeide bollen. “Die hoeven niet in de groenbak en al helemaal niet in de vuilnisbak”, legt Van Gestel uit. “Geef ze een tweede leven in openbaar groen. Dat geldt trouwens ook voor overtollige tuinplanten; die kunnen ook bijdragen aan het groen in de buurt.”

Tuinieren buiten je eigen tuin sluit mooi aan op initiatieven om huis en tuin klimaatadaptief en diervriendelijk te maken, zegt Van Gestel. “Het levert een heel scala aan voordelen op. Het helpt tegen verdroging en het zorgt voor extra opvang van water en is daarmee een middel tegen de hittestress in de stad. En het draagt bij aan sociale cohesie in de buurt. Probeer van je buurt een ontmoetingsplek te maken. Ik hoor steeds meer van dit soort initiatieven, en wij geven tips voor de planning van grotere projecten, zoals het vergroenen van een buurtplein. Juist nu in de coronatijd ontdekken mensen hun buurt én hun buren.

Guerrilla Gardening – Handboek voor buurtvergroeners, Cerian ‘Jenny’ van Gestel, KNNV Uitgeverij, € 22,50

Lees ook: 

Hoe wilder de tuin, hoe diverser de natuur

In de tuin en op het balkon kunnen we zelf de natuur een handje helpen. Hoe meer bomen, planten en vijvers, hoe beter voor vogels, vlinders en bijen. Op het biodiversiteitsdashboard houdt Intratuin de score bij, met steun van Naturalis.

Moeilijk? Nee hoor! Waarom iedereen volgens Raymond Landegent (34) nu meteen een geveltuin moet aanleggen

Wip een tegel uit de stoep en plant je eigen 900 cm2 aan groen geluk, is de oproep van 1000 Geveltuinen.