Direct naar artikelinhoud
REPORTAGE

Verkoop van huizen voor 1 euro leidt tot tekort aan bouwvakkers in Siciliaans dorp

Het Siciliaanse dorp Sambuca. De gemeente begon in 2019 huizen voor 1 euro te verkopen.Beeld Giulio Piscitelli

Om leegloop en verval tegen te gaan, zette het Siciliaanse dorp Sambuca vervallen huizen te koop voor 1 euro. Nu hebben kopers zelfs moeite bouwvakkers te vinden voor de broodnodige renovaties.   

Een drietal grijze mannen kijkt op de ochtendmarkt in Sambuca di Sicilia verwonderd toe als Maria Mariano (53) voorbij loopt. Haar naam mag dan Italiaans klinken, haar blond geverfde haar en tijgerprintgympen verraden direct dat de kapsalonhouder uit Florida een buitenstaander is.

De Amerikaanse van Colombiaanse komaf is ook nog eens deel van een wonderlijke optocht. Voor haar uit loopt burgemeester Leonardo Ciaccio, achter haar architect Domenico Carì. Eromheen drentelt viceburgemeester Giuseppe Cacioppo, stukjes Siciliaanse schapenkaas uitdelend die hij net gekocht heeft bij de zuivelkraam.

Mariano ondertekent vandaag haar koopcontract. Ze is daarmee een van de ongeveer honderd buitenlandse huizenkopers die de afgelopen jaren naar Sambuca trokken. In 2019 begon de gemeente huizen voor 1 euro te verkopen, om leegloop en verval tegen te gaan. De bevolking van het eiland krimpt met zo’n 7 procent per jaar, terwijl de gemiddelde leeftijd er hard stijgt.

Sambuca’s huizenproject haalde CNN. De dag erna stroomden er tienduizenden e-mails binnen van over de hele wereld, herinnert de burgemeester zich. ‘Er was hier niemand die Engels sprak.’ Een paar maanden later kreeg hij een telefoontje van de autoverhuurder op het vliegveld van Palermo, die maar niet begreep waarom al zijn klanten opeens naar het tamelijk onbeduidende Sambuca wilden.

Injectie voor lokale economie

De 1-eurostunt werd in 2008 bedacht in het Siciliaanse Salemi, maar was toen niet direct een doorslaand succes: een paar jaar later nam de overheid een deel van de huizen in beslag vanwege instortingsgevaar en moest de burgemeester die het project bedacht aftreden.

Maar sinds 2016 hebben in Italië al meer dan dertig gemeenten 1-euro-projecten opgezet en de stunt werd ook in Spanje, Frankrijk, Portugal en Griekenland herhaald. Net als in Salemi zaten er mislukkingen tussen, doordat kopers uiteindelijk toch niet doorzetten of na aankoop niet naar het huis omkijken, maar in Sambuca kwam het project wel goed van de grond. Alleen al de huizenverkoop zelf heeft de afgelopen twee jaar een injectie van zo’n 2,5 miljoen euro aan de lokale economie gegeven, schat burgemeester Ciaccio.

De 1-eurohuizen waren eigendom van de gemeente en gingen uiteindelijk vaak voor een paar duizend euro weg, nadat geïnteresseerden in een blinde veiling een bod uitbrachten. Maar door alle aandacht voor Sambuca vonden particuliere verkopers plotseling ook kopers, vaak mensen die buiten de 1-euro-boot waren gevallen, voor iets duurdere huizen. Zo betaalt Mariano voor haar herenhuis van 270 vierkante meter 26 duizend euro. 

Maria Mariano in het herenhuis van 270 vierkante meter dat zij kocht voor 26 duizend euro.Beeld Giulio Piscitelli

Het echt grote geld zit in de renovaties van de compleet vervallen huizen, die al snel ver in de tienduizenden euro’s lopen. Er is in Sambuca geen verplicht minimumbedrag zoals op sommige andere plekken, maar om de huizen bewoonbaar te maken is fors investeren nodig. ‘Hier komt een pizzaoven, daar een thuisbioscoop voor de kinderen’, legt Mariano uit, terwijl ze voorgaat in een vochtige kelder met een vloer vol gruis en takken. Oude, houten wijnvaten staan er weg te rotten. Een verdieping hoger hangt nog een kalender uit 2002, de voorraadkast is volgepakt met honderden lege tomatensaus potten.

Het makelaarscliché dat je ‘er doorheen moet kijken’ krijgt hier een nieuwe betekenis, maar Mariano, die het huis voordat ze het kocht alleen op foto’s gezien had, slaagt er glansrijk in. Ze fantaseert hardop over de houtzolder. Het is nu een donker hok waar poepende duiven zitten te koeren onder een instortend dak, maar straks een met glas overdekte slaapkamer die uitkomt op een terras.

Realityshow 

De buitenlandse kopers leveren veel werk op, vertelt architect Domenico Carì. Vooral de Amerikaanse klanten willen luxe, zoals vloerverwarming of een lift. Er is nu zelfs een tekort aan bouwvakkers, waardoor de wachttijden oplopen. Ook viceburgemeester Cacioppo is als architect betrokken bij verschillende 1-eurohuisrenovaties.

Het project bracht naast geld ook onverwachte roem, want Carì mocht figureren in een realityshow van actrice Lorraine Bracco. De ster uit Goodfellas en The Sopranos kocht een 1-eurohuis dat ze onder het oog van camera’s liet opknappen. Een heel nieuwe ervaring, vertelt de schuchtere architect, terwijl hij het wit gestuukte huis aanwijst, dat opvalt tussen de zandstenen buren.

De Amerikaanse huizenkoper Maria Mariano (midden) overlegt met enkele ambtenaren van Sambuca.Beeld Giulio Piscitelli

Bracco kocht, zoals veel 1-eurokopers, ook het aangrenzende huis. Dat ligt nu klaar om gerenoveerd te worden tijdens het tweede seizoen van My Big Italian Adventure. Naast de deur hangt een informatiebord met de verwachte kosten: 82.027 euro en 41 cent.

Begin 20ste eeuw vertrokken zo’n vier miljoen arme Italianen naar de Verenigde Staten, op zoek naar een beter leven. Een groot deel van hen kwam van Sicilië, onder wie de voorouders van Bracco. Een andere Amerikaanse koper kwam er, nadat ze haar 1-eurohuis had gekocht, zelfs achter dat haar overgrootvader uit Sambuca kwam. Zo keren de nakomelingen van migranten ruim een eeuw later terug, met een welkome zak Amerikaans geld. De bevolking ontvangt hen als verloren kinderen, ook al blijven ze vaak alleen voor vakantie.

Zo ook Antonella Murgia, die Mariano bij het voorbijgaan een visitekaartje in de hand drukt. Zij en haar echtgenoot produceren olijfolie en wijn, Mariano belooft op hun boerderij langs te komen. Als haar drukke programma het tenminste toelaat, want behalve het tekenen van het contract en regelen van de verbouwing wil ze ook andere huizen bekijken, voor geïnteresseerde vrienden en familieleden in Florida. 

Hoe duurzaam de economische impuls achter de 1-eurohuizen is moet blijken, maar voorlopig draait de carrousel in volle gang. De burgemeester werkt ondertussen al aan een nieuwe advertentie, dit keer voor 2-euro-huizen. Er verschijnen ook weer ‘te koop’-borden in het straatbeeld. Vroeger had dat geen enkele zin, legt Ciaccio uit, omdat je in Sambuca toch geen huis verkocht kreeg. ‘Nu is er een markt.’