Direct naar artikelinhoud
Fieldlabs

Het Oranjefeest in Breda was niet meer houdbaar

Burgemeester Paul Depla legt uit waarom hij geen vergunning geeft voor het evenement 538 Oranjedag in de stad.Beeld ANP

De maatschappelijke onrust is sterker gebleken dan het onderzoeksbelang. De gemeente Breda verleent geen vergunning voor het veelbesproken Oranjefeest van Radio 538. Tienduizend mensen met een kaartje krijgen hun geld terug.

Het voelt voor Paul Depla een beetje als een nederlaag. Voor het eerst in zijn zes jaar als burgemeester van Breda wijst hij een vergunningsaanvraag af vanwege een negatief politieadvies. Het Oranjefeest van Radio 538, het testevenement met tienduizend bezoekers waar hij zo achter stond, gaat zaterdag niet door. “We hadden graag een bijdrage geleverd om als samenleving op een gezonde manier uit de crisis te komen. Maar de maatschappelijke druk liep steeds verder op.”

Op het Bredase Chasséveld zijn al veel voorbereidingen getroffen. Het terrein is afgesloten, de tenten staan, het podium is klaar om te worden opgebouwd. Het hoeft allemaal niet meer. Aan de overkant van de weg legt Depla uit dat het zaterdag wel eens in een chaos had kunnen eindigen. “Een groep die tegen de testsamenleving is, heeft officieel een demonstratieverzoek bij ons ingediend. Maar we kregen signalen dat het evenement een aanzuigende werking had op allerlei groepen. Voorstanders en tegenstanders. Dit evenement is symbool gaan staan voor de tegenstellingen in de samenleving. Veel mensen spraken er schande van. Het risico werd gewoon te groot.”

‘Voor jongeren was zo’n feest echt nodig’

Sanne Geijs (23), Tilburg

“De stress was de afgelopen dagen al niet normaal. Het was zo spannend of het zou doorgaan. Nu baal ik heel erg. Een deel van de commotie snap ik heus wel. Vooral vanuit het ziekenhuis en de vraag of die 925 miljoen euro voor de speciale teststraten niet beter naar de zorg kan. Maar het is ook tijd om dingen te gaan doen. Zelf ben ik het afgelopen jaar in een depressie geraakt. Mijn werk in de horeca viel weg, mijn afstudeerrichting in de evenementensector is een hele onzekere geworden.

Ik zou het bizar hebben gevonden om ineens weer met zoveel mensen dicht bij elkaar te staan en had zeker een traantje weggepinkt. Dat het niet doorgaat vind ik verschrikkelijk. We waren met zijn achten en zouden helemaal uit ons dak zijn gegaan. Mensen kunnen zeggen wat ze willen, voor veel jongeren was zo’n feest echt nodig. Ik kan nu nog geen begrip opbrengen voor dit besluit.”

In het weekend stond de burgemeester nog volledig achter het muziekevenement. Sterker: niet meewerken was eigenlijk geen optie. Daar deed een petitie van een chirurg van het Amphia ziekenhuis – inmiddels ruim 370.000 keer ondertekend – niets aan af. “En ik sta nog steeds achter het plan. Fieldlab is een belangrijk onderzoeksprogramma om de samenleving weer te kunnen heropenen. Ik heb Jaap van Dissel gesproken, hij vond dat dit evenement onder bepaalde voorwaarden moest kunnen. Ook OMT-lid Andreas Voss vond het nog steeds acceptabel om het te laten plaatsvinden.”

Ondertussen kreeg de gemeente Breda tientallen boze reacties van inwoners. De uitgestelde raadsvergadering van maandagavond dreigde een hete te worden. Het ongenoegen op sociale media nam massale vormen aan en zwelde volgens politiechef Frederiek Schouwenaar nog steeds aan. Zo erg, dat de veiligheid zaterdag in het geding kwam. “Het risico op onaangekondigde demonstaties werd te groot, uit het hele land verschenen oproepen om naar Breda te komen. Het kwam uit alle hoeken: voorstanders van het beleid, tegenstanders, mensen die de horeca steunen, particuliere groeperingen. Te onoverzichtelijk gewoon.”

‘Het zou een leuke, positieve dag zijn’

Nikki Beek (22), Utrecht

“We waren door het dolle heen toen we van de organisatie een sms’je kregen dat we onze kaarten konden bestellen. Na anderhalf jaar niets doen was het wel leuk geweest om er een dag uit te zijn. Volgens mij had het een leuke, positieve dag kunnen zijn. Een mooi evenement als start van een periode van hoop. Het leek misschien alsof het met 10.000 mensen alleen lang leve de lol zou zijn, maar er waren – afhankelijk van de bubbel waarin de bezoekers zouden zitten – ook regels waaraan we ons moesten houden. Al hadden we met zijn allen wel veel gedronken, denk ik.

Ik had al afgesproken dat ik de hele week zou thuiswerken, om vooral niet positief te kunnen testen vlak voor het feest. Maar helaas. Door de commotie van de afgelopen dagen had ik er al een hard hoofd in. Het is echt megajammer, ook omdat dit soort testen nodig zijn om de volgende stap te kunnen zetten. Een voetbalwedstrijd met 7500 man kan zondag blijkbaar wel.”

Een gevalletje verkeerd ingeschat dus, achteraf bezien? “De maatschappelijke onrust heeft me wel verrast”, zegt Depla. “Tot nu toe zijn mensen altijd enthousiast geweest over evenementen van Fieldlab. Over het publiek bij Nederland-Letland hoorde ik alleen maar positieve dingen. We willen straks toch allemaal een Jazz Festival of weer carnaval kunnen vieren? Ik betreur het daarom echt dat we geen vergunning kunnen verlenen. Het feest had gepast bij het lef dat we in Breda hebben.”

De massale ophef heeft inmiddels ook de organisatie van het Startschotgala in Lichtenvoorde, een proefevenement voor eveneens 10.000 bezoekers dat op 1 mei zou plaatsvinden, tot dezelfde beslissing gedwongen. Ook dat gaat niet door.

Veel testevenementen gaan nog wel door

Het Oranjefeest van 538 is geschrapt, maar er staan nog flink wat testevenementen op stapel. Acht van deze ‘fieldlabs’ zijn er al achter de rug. De reeks begon in februari met een congres en een theatervoorstelling in Utrecht, met 500 deelnemers die vooraf allemaal een coronatest hadden gedaan. Daarna werden de evenementen steeds groter, oplopend tot de 5000 bezoekers van de wedstrijd Nederland-Letland op 27 maart. Rond de 80 procent van de bezoekers laat zich na afloop testen. In totaal zijn daarbij 23 mensen gevonden die mogelijk besmet zijn geraakt tijdens een van die tests.

De testdag in de Efteling in Kaatsheuvel, op 24 april met 8000 bezoekers, gaat vooralsnog wel door. Daarnaast zijn er verspreid over de maand april 450 pilots in onder andere musea, attractieparken en casino’s, met plek voor in totaal ruim 230.000 deelnemers. Bij die pilots vindt geen wetenschappelijk onderzoek plaats: het gaat om het uitproberen in de praktijk.

Als dat goed werkt, wil het kabinet in mei meer evenementen met toegangstest toestaan. Die maand zijn er ook nog acht wetenschappelijke proefevenementen gepland.

Lees ook:

Weer naar een evenement of café, is dat verantwoord?

‘Ik weet niet wat er van de pilots geleerd moet worden’