Baudet is opnieuw leider, maar van welke partij?

Als verwacht heeft de partijleider zijn leiderschap terug. Alleen: waar is de partij gebleven? Na de vele wendingen in het diepe conflict in de top van de partij, heeft de laatste poging om uit een impasse te komen op het eerste gezicht goed uitgewerkt voor Thierry Baudet. De oprichter en het boegbeeld van Forum voor Democratie werd vrijdagavond in een, niet onomstreden digitale ledenraadpleging herbevestigd in zijn rol als leider van de partij. Met een stevig mandaat.

Volgens het eerste Twitterbericht van het partijbestuur even na 18 uur zou ruim 76 procent van de stemmers leden ‘Ja’ hebben geantwoord op de op de vraag of Baudet „partijleider blijft van FVD”. Het enige alternatieve antwoord was ‘Nee’ – er waren geen tegenkandidaten. Volgens hetzelfde tweetje was de opkomst van de digitale stemming ruim 81 procent.

Meeste prominente leden zijn weg

Dus ja, Baudet die Forum ooit als conservatieve denktank begon en in september 2016 omvormde tot politieke partij, mag zich opnieuw, of nog steeds, de onbetwiste leider noemen. Maar het kader van (lokale) bestuurders en volksvertegenwoordigers van de razendsnel gegroeide partij is in een nog veel hoger tempo leeggelopen. Door de (machts)strijd in de top van FVD, die twee weken geleden aan de oppervlakte kwam, is de meerderheid van leden met een prominente functie afgehaakt. Uit het minutieuze overzicht van afvallers van Forum-volger Chris Aalberts blijkt in elk geval: de gehele gemeenteraadsfractie Amsterdam, de voltallige delegatie in het Europarlement, zes van de tien senatoren, vele tientallen Statenleden, ook het bestuur dreigt nu definitief uiteen te vallen. De meeste volksvertegenwoordigers verklaarden niet langer bij de in hun ogen geradicaliseerde Baudet te willen horen. Ze hebben inmiddels laten weten zelfstandig, of in groepsverband hun zetels te behouden. Dat betekent dat de politieke invloed van FVD, als die er al was, eveneens is weggesmolten.

Van de in oktober nog met veel bombarie gepresenteerde kandidatenlijst voor de Kamerverkiezingen zijn er nog maar twee (van de tien) die Baudet steunen: oud-VVD’er Wybren van Haga en Freek Jansen. Dat is de voorzitter van de omstreden jongerentak JFVD, waar de partijruzie wegens rechts-extermistische uitlatingen – en het niet ingrijpen daarop door Baudet – om was begonnen. Twee belangrijke vertrouwelingen van het eerste uur, Theo Hiddema en Paul Cliteur, hebben de partij (en parlement) ook verlaten, maar lijken Baudet moreel nog wel te steunen. In de provincie is het aantal openlijke steunbetuigingen voor Baudet op twee handen te tellen.

Baudet kan dus maar kort genieten van zijn overwinning van vrijdagavond. Hij staat de komende dagen en weken voor de immense klus om nieuwe mensen aan zich te binden, die politieke verantwoordelijkheid willen en kúnnen dragen. Te beginnen met een nieuwe kandidatenlijst voor de verkiezingen van 17 maart, plus een campagneteam. Eufemistisch zei Baudet daar vrijdagavond zelf over in een eerste reactie: „We nemen afscheid van hen die zich niet in mijn lijn kunnen vinden; maar we blijven openstaan voor verzoenende gesprekken met twijfelaars.”

Gelet op de eerdere conflicten in de top van de partij – dit was het derde in drie jaar tijd – is Baudets beoordelingsvermogen van mensen waar hij duurzaam mee moet samenwerken niet erg hoog gebleken.

Los van zijn acute personeelsproblemen zal Baudet eerst nog een juridisch gevecht moeten voeren. Twee lokale fractieleiders en voormalig Kamerkandidaat Jan Cees Vogelaar kondigden vrijdag een rechtszaak aan omdat zij het uitgeschreven „bindend referendum” over de niet bestaande functie van „partijleider” onrechtmatig achten, en bovendien onzorgvuldig georganiseerd – het ledenbestand zou niet op orde zijn.