De duizendpoot van Schiphol houdt de luchthaven draaiende

Toen op donderdag 15 april 2010 een aswolk uit IJsland het vliegverkeer stillegde en tienduizenden passagiers op Schiphol vastzaten, toog Cor van Schaik (74) nog diezelfde avond naar de Makro. Die was dicht, maar voor hem gingen ze open; hij kwam de boel leegkopen. Sokken, ondergoed, deodorant, tandpasta - wat hij maar vinden kon. 

Die nacht stopten zijn medewerkers het in duizenden pakketjes en de volgende ochtend kregen gestrande passagiers schoon ondergoed en de kans zich op te frissen naast hun veldbedjes - overigens ook in allerijl neergezet door het bedrijf van Van Schaik, GSA.

Tijdens een crisis zijn ze op hun best, de alvermannekes van Schiphol. Net als de kabouters uit het gelijknamige sprookje zie je de medewerkers van facilitair en logistiek bedrijf GSA zelden, maar achter de schermen zorgen ze voor een soepel functioneren van de luchthaven. Van GSA’s negenhonderd werknemers zijn er vijfhonderd permanent actief op Schiphol. ‘Als je van de bus naar de incheckbalie gaat, loop je onderweg langs minstens zeven van onze mensen,’ zegt Jan de Boer (49), een operationeel manager bij GSA.

Anti-coronaplastic

Die mensen regelen het verkeer, managen passagiersstromen, vervangen luchtfilters, helpen 5G te installeren, transporteren scanners, monteren airconditioning, leggen tapijt, handelen achtergebleven bagage af en verzorgen beveiligingsdiensten. 

Toen de Volkskrant op een donderdag eind maart een werkploeg tegen het lijf liep die bezig was in recordtempo alle 2,5 kilometer aan balie op de luchthaven te bedekken met anti-coronaplastic, bleek die ploeg van GSA. Maandag hoopten ze klaar ze zijn, verklaarde de ploegleider monter, dankzij drie ploegendiensten rond de klok. Inmiddels zijn er plannen om het plastic door bestendiger plexiglas te vervangen.

‘Op Schiphol weten ze al heel lang: als ze Cor bellen, wordt het opgelost.’ Hij zegt het zelf, Cor van Schaik, bij de derde Marlboro-sigaret in zijn ruime kantoor op de achtste verdieping in Schiphol Oost, vanwaar het uitzicht over de Buitenveldertbaan zich tot aan de horizon uitstrekt. 

De geschiedenis van zijn bedrijf ondersteunt zijn verhaal. Van Schaik begon 38 jaar geleden de Gordijnen Service Amstelveen door met zijn vrouw en schoonzus de gordijnen van bedrijven in hun badkuip te wassen. Sindsdien groeide GSA – in hetzelfde koortsachtige tempo als de luchthaven zelf – tot een onmisbare schakel in de keten van aannemers, onderaannemers en onderonderaannemers die leeft van de luchthaven en haar draaiende houdt.

Hosselen

Nooit nee zeggen, is altijd zijn credo geweest. Wist hij het niet, dan zei hij dat hij het kon en zocht later wel uit hoe het moest. Zo had hij het altijd gedaan, een beetje bluffen en vindingrijk zijn. Eind jaren vijftig, hij was veertien of vijftien, stopte Van Schaik met school om net als zijn vader in de Amsterdamse haven te gaan werken. Je kreeg een quotum, moest zoveel balen cacao of koffie laden of lossen, en dan kon je weg. Als hij het schaften oversloeg, was hij om drie uur klaar.

Ergens eind jaren zeventig stapte hij bij zijn broer in het bedrijf – die deed iets in de schoonmaak op Schiphol – maar toen er heibel kwam vertrok Van Schaik en schnabbelde een inkomen bij elkaar door ’s avonds schoon te maken en overdag gordijnen te wassen. Totdat een oude kennis facilitair manager bij Schiphol werd en Van Schaik het contract kreeg voor de gordijnen van de luchthaven. Daarna ging hij tapijt leggen, bedjes zetten voor reizigers als het sneeuwde, jaarlijks vijfhonderd kerstbomen optuigen.

Zeker in de begintijd werden regels weleens opgerekt. Dingetjes opslaan waar dat eigenlijk niet kon, zegt Van Schaik. Of werken in een ruimte die daar niet voor bedoeld was. Lang geleden, in de jaren ’80, nam hij zijn kinderen nog weleens stiekem mee naar Schiphol Oost op zondag, zodat hij geen oppas hoefde te regelen: in de achterbak liggen en stil zijn tot papa door de slagboom is. ‘Dat doen we natuurlijk allang niet meer’, zegt hij. 

Kleine wereld

Maar de manier van werken tekent hen nog steeds, zegt Bob Feskens (45), algemeen directeur van GSA Groep. ‘Flexibel en veelzijdig’. Ze hebben weleens pech – onderschatten een klus of missen een aanbesteding – maar uiteindelijk komt Schiphol vaak toch weer bij hen terug. Ook nu, in de coronacrisis. GSA loopt dit jaar een omzetklap van zeker 5 miljoen euro op, met name in de uitzendtak. Een handvol tijdelijke arbeidscontracten is niet vernieuwd, en zo’n 250 mensen van het eigen uitzendbureau zitten thuis, voorlopig doorbetaald via de NOW-regeling.

‘Maar onder de radar lopen veel klussen door’, zegt Feskens. ‘Onderhoud en beheer, bouwlogistiek en bevoorrading. Sterker nog, veel klussen worden opgeschaald nu er tijd en ruimte is. Of het nou gaat om het transporteren van nieuwe CT-scans, het onderhoud van plafonds, het vervangen van 1.800 televisieschermen – een klus die we net hebben – overal hebben wij een aandeel in.’

‘Er zijn immers maar weinig mensen die hier al bijna veertig jaar rondlopen, en het is een kleine wereld’, verklaart Jan de Boer, operationeel manager van GSA’s bouwlogistieke poot, GSA Active (er is ook een installatiepoot, een elektrapoot, een vloerpoot, een uitzendpoot, en nog vijf andere). ‘Zo hebben de bouwbedrijven BAM en Heijmans net voor de komende negen jaar het onderhoudscontract voor Schiphol gekregen, en die jongens moeten dan weten: wat zijn onze ruimten, hoe komen we aan toegangspassen, waar stallen we onze spullen? Gelukkig kenden wij ze al.’

En de regels buigen, doet Van Schaik senior dat nog weleens? Hij lacht. ‘Daar heb ik nu andere mensen voor.’