Direct naar artikelinhoud
ReportageWK-viering

Na jaren angst en neerslachtigheid waren de Fransen wel toe aan een feestje. En dat kregen ze

Voor de Fransen, van wie velen angstig en neerslachtig waren na de terroristische aanslagen van 2015 en 2016, kwam de zege van Les Bleus op het WK als geroepen. Eindelijk weer reden voor feest.

Straaljagers begroeten, net als vele Fransen, de Franse voetbalploeg na hun terugkomst in ParijsBeeld AFP

De Parijse student Kingsley Gustave staat in zijn eentje boven metrostation Champs Élysées-Clemenceau, door stadsvervoerder RATP voor de gelegenheid omgedoopt tot Deschamps Élysées, naar de naam van de Franse bondscoach. Gustave heeft de Franse vlag als een cape om zijn schouders gedrapeerd. Hij is getooid met een hanekampruik in de Franse driekleur. ‘Dit is ons ’98-moment’, zegt hij.

Toen Les Bleus twintig jaar geleden voor het eerst wereldkampioen werden, was Gustave 2 jaar oud. Dit WK voelt als zijn kampioenschap. Dat een groot deel van de spelers ongeveer even oud is als hij, versterkt dat gevoel.

Gustave is niet de enige die maandag al vroeg naar de Champs Élysées is gekomen. Scholiere Laura Hardy is samen met haar tante en twee vriendinnen vanuit Straatsburg naar Parijs gereden. Ze zijn om twee uur ’s nachts vertrokken en hebben niet geslapen. Maakt niet uit, zegt Hardy, het is toch vakantie.

De meiden zijn naar de hoofdstad gekomen om de Franse voetbalhelden toe te juichen. Maandagmiddag rijden Les Bleus in een open bus door de bekendste straat van Parijs en na dat défilé op de Champs Élysées ontvangen president Macron en zijn vrouw Brigitte de spelers en trainers in het Élysée, het presidentiële paleis. 

Feest op de Champs ÉlyséesBeeld AFP

Hardy is hier eigenlijk voor één speler in het bijzonder, vertelt haar tante: Olivier Giroud. ‘Misschien moeten we vast een ambulance bellen. Ik denk dat Laura flauwvalt als ze hem ziet.’

De WK-winst komt voor de Fransen als geroepen. ‘We waren hier echt aan toe’, zegt de tante van Hardy. Gustave, die gisteravond met vrienden over de Périphérique, de ringweg van Parijs reed, heeft ‘nog nooit zo’n gekkenhuis’ gezien. ‘Mensen stonden op auto’s met vlaggen te zwaaien. Op de snelweg! Echt een ongelofelijk feest.’

Frankrijk leefde de afgelopen jaren onder hoogspanning. De grootschalige terroristische aanslagen in 2015 en 2016 veroorzaakten een angstige en neerslachtige stemming bij veel Fransen – van huis uit al niet bepaald de meest optimistische inwoners van Europa. De massale blijdschap om de Franse overwinning kan dan ook niet los worden gezien van de sociale en politieke situatie in het land.

Schaduwkant

Het feest heeft ook een schaduwkant. Enkele tientallen relschoppers vernielden zondagavond winkels op de Champs Élysées. Pas toen de politie traangas en waterkanonnen had ingezet, keerde de rust terug. Marine Le Pen, politiek leider van de uiterst rechtse populistische partij Rassemblement National, liet op Twitter weten dat er wat haar betreft ‘uiterst streng’ moet worden opgetreden tegen deze ‘anti-Franse acties.’ 

De Parijse politie zet waterkanonnen in om relschoppers uiteen te drijvenBeeld AFP

In totaal werden in Frankrijk tijdens en na de WK-finale 292 mensen opgepakt. Een dag voor de finale, op de nationale feestdag quatorze juillet, waren dat er meer. De Franse politie rekende die dag 508 mensen in.

Sommige winkeliers nemen maandagochtend het zekere voor het onzekere. Aannemer Kamel Tahar is met een boormachine in de weer. Hij bouwt een constructie van houten schotten tegen de glazen pui van een parfumwinkel. Al twee dagen is Tahar bezig met het dichttimmeren van winkelruiten. Het is zijn werk, maar hij vindt het wel treurig dat het nodig is.

Al ruim voor het middaguur houden verkeersagenten driftig fluitend iedere automobilist tegen die de Champs op wil rijden. Mannen in fluorescerende hesjes takelen betonblokken van een grote oplegger. De ‘blocstops’, 150 in totaal, moeten de menigte beschermen tegen mogelijke aanslagen.

Niet politiseren

Politici en journalisten doen sinds de finale in Moskou hun uiterste best de overwinning zo min mogelijk te politiseren. Een les die men geleerd heeft uit het verleden: in 1998 greep toenmalig president Chirac de Franse overwinning aan om het multiculturele karakter van het moderne Frankrijk te benadrukken. In de jaren die volgden werd pijnlijk duidelijk dat het succes van een gemêleerde voetbalploeg weinig zegt over de maatschappelijke positie en emancipatie van Fransen met een migratieachtergrond.

President Macron noemde de Franse spelers zondagavond een voorbeeld voor het hele land. De president is een echte voetballiefhebber, dat helpt. ‘Chirac speelde een supporter’, zegt Gustave. ‘Daarom geloofde niemand zijn verhaal over het Franse elftal als voorbeeld voor de samenleving. Macron is fan van Olympique Marseille. Als hij iets zegt over de rol van voetballers in de maatschappij, is het geloofwaardiger.’

De bus met de Franse nationale ploeg in ParijsBeeld AFP

‘Hysterisch’

Op het terras van een café aan Boulevard Haussmann, bestelt Philippe Bonney zijn tweede biertje. ‘Begrijp me niet verkeerd’, zegt de gepensioneerde bouwvakker. ‘Ik ben blij met de overwinning. Die jonge gastjes hebben het prima gedaan.’

Het gaat Bonney, een zestiger met een driedagenbaardje en een gouden ring door z’n oorlel, om de reactie van de Franse fans. Die is volgens hem, op zijn zachtst gezegd, nogal overdreven. ‘Hysterisch’, noemt hij zijn landgenoten. ‘Het enthousiasme is buiten alle proporties. Kennelijk zaten we zo diep in de put, dat we een enorme behoefte hebben aan erkenning.’

Bonney heeft daar een hard hoofd in. ‘Hartstikke leuk hoor, zo’n WK’, zegt hij terwijl hij nog een sigaret opsteekt. ‘Maar als ik ’s morgens opsta, heb ik nog steeds dezelfde problemen met de bank, dezelfde problemen met mijn kinderen, en dezelfde problemen met mijn vrouw.’