Luister naar

De draai van de Batavia

Nieuws
Het omdraaien van de Batavia, die 57 meter lange reconstructie van een VOC-schip in Lelystad, blijkt uiteindelijk toch nog centimeterwerk. Vanaf de kant kijkt Henk Zonderop (74) toe. Als er wat is met de Batavia, is hij erbij.
Rien van den Berg Rien van den Berg
maandag 16 juli 2018 om 15:53
Sleepboten verplaatsen in de haven van Lelystad het VOC-schip de Batavia voor groot onderhoud.
Sleepboten verplaatsen in de haven van Lelystad het VOC-schip de Batavia voor groot onderhoud. anp / Olaf Kraak en nd

Lelystad

Elke twee jaar moet de Batavia – het nagebouwde retourschip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) gedraaid worden, maar nu lag het schip al op dezelfde positie sinds 2014. In dat jaar was het schip nog het IJsselmeer op geweest, voor de opnames van een film over Michiel de Ruyter. In april vorig jaar zou het imposante schip door twee sleepboten gedraaid worden – maar die poging mislukte: de Batavia lag vast in het slib.

Inmiddels is de haven uitgebaggerd. Dus als de slepers Cornelis uit Urk en Vlieter uit Makkum de schroeven laten draaien, en het water schuimend onder de achterstevens vandaan spuit, komt het gevaarte redelijk vlot van zijn plaats. Toch vergt het omdraaien meer dan gedacht: de Batavia wordt tegen de middag in zijn nieuwe positie eerst aan de Markermeer-kant van de steiger gelegd. Daarna maken de beide sleepboten zich vast aan elkaar en aan een meerpaal, en laten een uur lang hun schroeven stevig draaien. Zo maken ze een soort rivierstroming in het water, die nog meer slib moet laten wegdrijven. Het zou niet voor niets blijken.

Aan de kant, leunend over het stuur van zijn fiets, staat Henk Zonderop. Zijn accent verraadt Zuid-Holland, maar dan kun je nog best een ‘ouwe’ Lelystedeling zijn. En dat blijkt. ‘Ik kom uit Leiden’, zegt Zonderop. ‘Ik ben hier in 1979 heen gekomen. Mijn baas vroeg me of ik mee wilde, een nieuwe Peugeotgarage opstarten. Maar toen ik hier kwam was er niets. Ik heb eerst jaren van hieruit in Amsterdam gewerkt.’

Zonderop zwaait met zijn arm naar de landkant, waar op de werf een nieuw scheepsbouwproject gestalte begint te krijgen. ‘In 1986 was ik hier ook. Toen lag hier de kiel van de Batavia. Wij hebben met ons bedrijf nog een deel van de boegspriet gesponsord.’

Zonderop veranderde nog een paar keer van baan, maar bleef in Lelystad hangen. Met de Batavia heeft hij een band. Altijd als er wat is, komt hij kijken. ‘Vorig jaar ook, toen het mislukte. Er lag te veel slib.’

Hij wijst naar de verweerde rechterflank van het schip, die nu vanaf de wal weer te zien is. Over een lengte van drie geschutspoorten is het verfwerk bijna helemaal afgebladderd. ‘Zie je wat het weer doet met verfwerk? Dat zal nog heel wat onderhoud vergen.’

Natuurlijk helpen de sleepboten. En natuurlijk gaat de communicatie aan boord en met de wal een stuk handiger dankzij mobiele telefoons. Maar het aanmeren gaat nog klassiek: een medewerker gooit een gewichtje naar de kant, dat aan een touw is vastgemaakt. Het andere einde van dat touw is om de tros geknoopt. Degene aan de wal die het gewichtje vangt, trekt het touw aan, en zo trekt hij de tros aan land.

Bij de achtertros blijkt dat nog eendkunststukje. Je kunt immers niet vanuit het lage trosgat een gewicht met een touw eraan naar de wal werpen. Dat moet van grotere hoogte. Daarom klimt een man langs de buitenkant van de spiegel, hoog boven het trosgat, met een touw. Hij kan het trosgat vanaf zijn positie niet zien, en moet dus gokken dat hij het touw zo zwaait, dat de man beneden, die zijn arm uit het trosgat steekt, het kan vangen. Na wat vergeefse pogingen lukt dat. Als binnen het touw aan de tros is vastgemaakt, gooit de man boven het touw met het gewicht naar de wal. Even later komt de dikke tros uit de buik van de Batavia tevoorschijn.

gekwetter

Nog altijd zijn de sleepboten in de weer om de Batavia dichter naar de wal te krijgen. Dat valt niet mee. Het uur dat ze genomen hebben om ‘stroming te maken’ heeft kennelijk niet genoeg slib weg doen stromen. Maar een laatste duw tegen de flank van de Batavia, in een werveling van grauwgrijs water, doet voldoende.

Als de Batavia tot rust komt, is er ineens gekwetter te horen. Even later is het een drukte van belang rondom het schip. De zwaluwen, die hun nesten aan boord hadden verlaten vanwege al dat gedoe, keren terug naar huis. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.

Anniek Pheiher leidt een trainingssessie voor activistische beleggers bij The Field in Leiden.

Klimaatactivistische beleggers trainen voor de confrontatie met CEO's: 'Ik wil ja of nee horen'

In de aanloop naar het aandeelhoudersseizoen stoomt Milieudefensie honderden klimaatactivisten klaar om een duurzamer beleid af te dwingen bij bedrijven. Actrice Anniek Pheifer traint de activistische beleggers.