HILVERSUM - Jan-Peter Balkenende is de nieuwe lijsttrekker en voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van het CDA. De rol van 'couppleger' Marnix van Rij, de ex-voorzitter van het CDA, is definitief uitgespeeld.

Het CDA-partijbestuur heeft gisteravond in een poging de totale crisis in de partij te bezweren de 45-jarige politicus Balkenende aangewezen als opvolger van de vertrokken kandidaat-lijsttrekker Jaap de Hoop Scheffer.

Balkenende aanvaardde het unanieme verzoek van het partijbestuur, nadat Van Rij zich had teruggetrokken uit de race. Hij riep op tot verzoening. "De stap die vanavond is gezet is het begin van herstel van vertrouwen in onze partij. De wonden zullen niet snel geheeld worden. Het CDA kan wel gaan werken aan een betere toekomst", aldus de kersverse lijsttrekker. "We moeten nu uit de slangenkuil komen."

Met de uitverkiezing van Balkenende komt een eind aan het koningsdrama dat door ex-voorzitter Marnix van Rij en het dagelijks bestuur van het CDA in gang is gezet. De belastingadviseur trok zich gisteravond voorafgaande aan het crisisberaad al terug voor een lagere plaats op de lijst. Daarnaast stelde Van Rij dat hij alleen nog beschikbaar was als lijsttrekker als er een meerdere CDA'ers zouden gaan strijden om de eerste plaats.

Na drie uur vergaderen in het Hilversumse hotel-restaurant Lapershoek werd duidelijk dat het partijbestuur een dergelijke, meervoudige voordracht afwees. Daardoor kwam er een einde aan de torenhoge ambities van Van Rij, die uit was op het politiek leiderschap bij het CDA.

Waarnemend-voorzitter Kerkhof-Mos benadrukte dat de gelederen in het CDA gesloten moesten worden. De bestuurster toonde geen enkele spijt voor de gebeurtenissen van de afgelopen dagen en achtte zich niet verantwoordelijk voor het sneuvelen van de CDA-kopstukken De Hoop Scheffer en Van Rij. "Balkenende heeft parlementaire ervaring, is een uitstekende debater en is een vernieuwer van het christen-democratische gedachtegoed," aldus Kerkhof-Mos.

De nieuwe grote man binnen het CDA, Jan-Peter Balkenende, die gisterochtend al door de CDA-fractie unaniem tot fractievoorzitter werd gekozen, zei na afloop van het beraad dat het "allemaal heel snel is gegaan". "Het ging de afgelopen weken niet meer waarover het zou moeten gaan. Na weken van ellende moeten we een nieuwe start maken."

In de CDA-fractie wordt Van Rij gezien als de kwade genius, die de christen-democraten in een diep ravijn heeft gestort door zeven maanden voor de verkiezingen aan de poten van de stoel van Jaap de Hoop Scheffer te zijn gaan zagen.

Van Rij bestrijdt dat: "Mijn intenties zijn altijd oprecht en zuiver geweest teneinde de voorwaarden te creëren voor een zo goed mogelijk verkiezingsresultaat voor het CDA. Daarbij ben ik de periode gedurende mijn voorzitterschap tot het uiterste gegaan om Jaap de Hoop Scheffer te ondersteunen."

Het dramatische vertrek van De Hoop Scheffer en de interne strijd van de afgelopen weken in de partijtop over de politieke leiding heeft diepe wonden geslagen in het CDA. Het merendeel van de fractie vindt dat het dagelijks bestuur van de partij naar huis moet worden gestuurd. "Nu moeten die amateurs nog naar huis", aldus een strijdlustig Kamerlid.

De christen-democraten willen nu zo snel mogelijk de gelederen sluiten. De slachting in de partij is enorm. Behalve het vertrek van ex-fractievoorzitter De Hoop Scheffer, die overigens wel in de Kamer blijft, het aftreden van Van Rij, die tot voor kort toch als aankomend talent werd gezien, slaat de crisis diepe wonden in de top van de partij.

Voor Balkenende komt zijn uitverkiezing onverwacht. "Ik ben niet iemand die wegloopt voor verantwoordelijkheden die op mijn wegkomen. Zelfs na al het trammelant van de afgelopen dagen is de christen-democratie een krachtige beweging die wel een stootje kan hebben", aldus Balkenende. "We gaan samen aan de slag."

Balkenende is getrouwd is vader van een dochtertje van tweeënhalf.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 2 oktober 2001