‘Je kunt beter geen koolhydraten eten tijdens warm weer’

De aanleiding

Het was vorige week warm. Zo warm, dat donderdag 19 april met een temperatuur van 27,4 graden Celsius de warmste 19de april bleek te zijn sinds 1901. Nu.nl greep de de recordtemperatuur aan om een artikel te publiceren over wat je het beste kunt eten op een zomerse dag. Daarin zegt diëtist Harriet Verkoelen dat mensen tijdens perioden van warmte minder eten omdat ze meer vocht vasthouden en last hebben van een opgeblazen gevoel. „Probeer daarom de koolhydraten achterwege te laten”, zegt Verkoelen. „Koolhydraten versterken dat opgeblazen gevoel.” We checken of je inderdaad beter geen koolhydraten kunt eten bij warm weer.

Waar is het op gebaseerd?

Als we Verkoelen bellen, blijkt dat ze haar uitspraken ruim een half jaar terug deed. Het artikel van 19 april 2018 is een herpublicatie van een artikel dat al op 7 juli 2017 verscheen. Verkoelen stelt dat koolhydraten door het lichaam worden omgezet in glycogeen, dat veel vocht vasthoudt. Dat kan volgens haar in combinatie met hoge temperaturen zorgen voor een opgeblazen gevoel en hogere bloeddruk.

En, klopt het?

We bellen het Voedingscentrum, dat echter laat weten niet te kunnen helpen. „Het komt ons niet bekend voor”, zegt een woordvoerder. „We zouden uit moeten zoeken of dat klopt.” Ons wordt aangeraden een internist te bellen. We bellen er twee: Peter de Leeuw, emeritus hoogleraar interne geneeskunde aan de Universiteit Maastricht, en Frank Visseren, hoogleraar vasculaire geneeskunde aan de Universiteit Utrecht. Ze zijn het roerend eens: dit is onzin. „Het is extreem onwaarschijnlijk dat het eten van koolhydraten bij warm weer leidt tot een hogere bloeddruk”, zegt Visseren. Koolhydraten, zegt hij, worden grotendeels omgezet in glucose, dat wordt opgenomen door de cellen en snel uit het bloed verdwijnt. „Glucose heeft maar voor een paar procent invloed op het osmotisch vermogen [het vermogen vocht aan te trekken en vast te houden, red.] van bloed.” De Leeuw spreekt van „grote flauwekul”. „Koolhydraten houden geen vocht vast”, zegt hij. „En een opgeblazen gevoel kun je overal van krijgen.”

Daarbij is het ook zo, zeggen beide internisten, dat hogere temperaturen er voor zorgen dat je bloedvaten uitzetten en dat je door transpiratie iets meer zout verliest. Het is daarom waarschijnlijker dat je bloeddruk daalt bij warm weer dan stijgt.

Renger Witkamp, hoogleraar Voeding en Farmacologie van de Wageningen Universiteit zegt dat „een heel klein deel van de bewering waar is”. „Koolhydraten worden deels direct verbrand als glucose. Tussendoor slaat je lichaam ze op, voor de korte termijn als glycogeen. Dat houdt water vast. Maar dat gebeurt niet in de bloedbaan en gebeurt bij elke temperatuur.” Witkamp wijst erop dat ook in warme landen veel koolhydraten gegeten worden. „Dat is cultureel zo bepaald. Als dat schadelijk zou zijn, zouden ze het niet doen.”

Waar warm weer wel voor kan zorgen, zegt Witkamp, is een verminderde eetlust. „Zo heb je per saldo minder energie nodig om je lichaamstemperatuur op peil te houden. En het eten van voedsel zorgt voor een temperatuurverhoging. Daarom remt het lichaam de neiging om te eten bij warm weer af, al zijn dit geringe effecten.”

Wat kun je dan het beste eten bij hoge temperaturen? „Je hoeft helemaal niet anders te eten als het warm is”, zegt de woordvoerder van het Voedingscentrum, dat wel aanraadt meer en regelmatiger water te drinken om uitdroging te voorkomen.

Conclusie

Koolhydraten houden geen vocht vast en zorgen niet voor een hogere bloeddruk. Een opgeblazen gevoel kan door van alles worden veroorzaakt. En er is geen voedsel dat je beter wel of niet kunt eten tijdens warm weer. We beoordelen de uitspraak daarom als onwaar.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt

Wat helpt om af te koelen als het buiten bloedheet is? In deze hittegids geeft NRC tips om de dag zo aangenaam mogelijk door te komen bij warm weer.