Fors lijf, verbaal sterk, geboren leider; dit is de nieuwe aanvoerder van het Nederlands elftal

Virgil van Dijk, die nooit actief was voor een Nederlandse topclub, is voor bondscoach Ronald Koeman het symbool voor nieuwe, andere tijden. De verdediger is benoemd tot aanvoerder van het Nederlands elftal, dat het succes weer wil aanraken door allereerst te leunen op een solide defensie.

Zijn stem is diep, donker en rustgevend. Als hij op een zonnige middag in Zeist naast Justin Kluivert staat, is het maxi tegen mini. Hij gaf in januari meteen leiding aan de defensie van Liverpool, tijdens zijn eerste wedstrijd als duurste verdediger ter wereld.

De benoeming van Virgil van Dijk (26) tot aanvoerder van Oranje is logisch en ook weer niet. Hij vertrok in 2013 van FC Groningen naar Celtic, mede omdat Nederlandse topclubs geen interesse toonden, en hij was bij bondscoach Louis van Gaal nooit serieus in beeld als international voor het WK van 2014. Pas onder Danny Blind maakte hij zijn debuut in het Nederlands elftal, op 10 oktober 2015 tegen Kazachstan.

Tweeënhalf jaar later, bij de aftrap van weer een nieuwe episode, gunt Ronald Koeman de zestienvoudig international het aanvoerderschap, als bondscoach met wie Van Dijk sowieso een sterke band heeft. Zelfde positie als voetballer. Centraal achterin. Nieuwe tijd, zonder Robben en Sneijder, zonder voetballers uit de absolute topklasse van het wereldvoetbal. Bovendien gaf Koeman de loopbaan van Van Dijk al eerder een impuls, door de transfer naar Southampton. 'Het is geweldig hoe het loopt', zei Van Dijk begin deze week. 'Dat is ook te danken aan de bondscoach, die me de kans gaf mezelf te laten zien in de Premier League. Nu, na de transfer naar Liverpool, speel ik elke week met topspelers en is de druk veel groter. Dat maakt je beter, in alle opzichten.'

Donderdag, tijdens de laatste persbijeenkomst voor het oefenduel met Engeland in Amsterdam vrijdag, zat Van Dijk naast Koeman, die vindt dat bij een nieuwe start een andere aanvoerder hoort. Als reserves zijn meer ervaren internationals aangewezen: Wijnaldum, Blind en Strootman. Koeman: 'Virgil heeft de goede leeftijd en hij zit bij de goede club. Hij moet nu nog meer verantwoordelijkheid nemen.'

Van Dijk appte het nieuws meteen naar vrouw en familie, die hij altijd nadrukkelijk betrekt in het succes. 'Het is een geweldige eer', zei hij bedaard. Virgil van Dijk, geboren in Breda, is 1,93 meter. Zo bouwde hij ook zijn loopbaan op. Van Groningen naar Celtic, waar hij wende aan het Britse voetbal. Daarna Southampton en Liverpool. Zijn lijf is fors. Sikje. Glad, zwart haar, in de nek bijeen in een knotje. Mooie lach. Hij is een uitmuntende kopper en heeft een fijne pass. Hij is organisator pur sang.

Oranje speelt vrijdag met drie centrale verdedigers, in het nieuwe systeem van Koeman: 5-3-2, of 3-5-2 ('Ik noem het geen 4-3-3', aldus Koeman). Van Dijk kan op alle drie posities uit de voeten. In zijn algemeenheid speelt hij liever tegen gestaltes zoals hijzelf dan tegen kleine, snelle spitsen.

Aan het prijskaartje van bijna 85 miljoen euro, dat van hem in de laatste transferperiode de duurste verdediger aller tijden maakte, hoefde hij niet te wennen. 'Ik weet dondersgoed dat ik daarop geen invloed heb. Ik had nog een langdurig contract bij Southampton en dan kan het dat de club zo'n bedrag vraagt.' Hij lachte op de vraag wat zijn methode is om rustig te blijven. 'Het gaat erom hoe ik ben. Ik weet dat in het leven heel veel dingen belangrijker zijn dan zo'n transfer. Dat maakt het makkelijker, als je er zo naar kijkt.'

Van Dijk was ook al aanvoerder bij Southampton. 'Ik werkte al heel fijn met de bondscoach tijdens een goed seizoen bij Southampton, waarin we Europees voetbal bereikten. Koeman is heel direct, hij draait er niet omheen.'

Nederland zal vrijdag wat afwachtend acteren, terwijl zijn club Liverpool meestal met veel pressie naar voren voetbalt. Dat laatste is best moeilijk. 'Dan moet je zorgen dat je in de juiste positie staat. Compact blijven, met de ploeg. Altijd aansluiten, met veel ruimte achter de verdediging. Ik denk dat ik na vier wedstrijden bij Liverpool was gewend.'

Ook zijn collega's bij Oranje loven de leiderschapskwaliteiten van Van Dijk. Georginio Wijnaldum, ploeggenoot bij Liverpool: 'Ik zie hoe hij bij Liverpool bezig is in de kleedkamer en op het veld. Maar dat is niets nieuws. Virgil laat zich horen, hoewel hij pas kort bij Liverpool is. Hij maakt het team beter en is constant bezig met teamgenoten, met mensen naast hem en voor hem. Het is lekker als je met hem achter je speelt. Hij coacht constant. Hij is meer een prater dan ik. Ja, hij wordt ook weleens kwaad. Het is ook iets heel anders: een interview geven of een wedstrijd spelen, met alle emoties. In een wedstrijd zie je andere emoties.'

Een Engelse verslaggever merkt donderdag op dat het een goede start van het jaar is voor Van Dijk. Toptransfer. Aanvoerder. Van Dijk glimlacht. 'Ik probeer het maximale uit mezelf te halen. Ik wil geen spijt hebben, als ik aan het einde van mijn loopbaan als voetballer ben.'

Aanvoerders Oranje met aantal duels als captain / totaal aantal caps

1. Frank de Boer 71 /112 

2. Ruud Krol 45/83

3. Ruud Gullit 41 /66

4. Harry Dénis 37/56

5. Edwin van der Sar 36/130

6. Johan Cruijff 34/48

7. Ronald Koeman 33/78

8. Giovanni van Bronckhorst 33/106

9. Puck van Heel 29/64

10. Cor van der Hart 26/44