De werkelijkheid van televisie wijkt nogal af van die in het stemlokaal

Het is warm in de machinekamer van de democratie en het wordt almaar warmer. Truien uit. We knielen voor een stapel stembiljetten. Dit werk gebeurt op de grond, het is als wroeten in de aarde. Het schikken van de formulieren, het uit- en opvouwen, het noteren van de resultaten op een geeltje. Het hertellen. Het spitten naar een stem op een schijnbaar blanco formulier.

Twee e-mails zijn genoeg om benoemd te worden tot Teller - de gemeente gebruikt een hoofdletter, en terecht. Nu ben ik officieel een 'bestuursorgaan', staat in de brief. Toegewezen aan stembureau 655 in openbare basisschool De Vijf Sterren aan de Markengouw.

Daar loopt het stemmen net ten einde als ik arriveer. De bemanning van het stembureau telt mee, plus vier vrijwilligers, dat maakt tien. Rob heeft al gezien dat de opkomst meevalt, misschien zijn we klaar voor middernacht.

We kennen elkaar niet, we komen overal vandaan, maar nemen wel de moeite. We werken in een prettige kalmte, alsof we collega's zijn. Alles in de wereld is geautomatiseerd, behalve dit. Khalil was vorig jaar pas klaar om drie uur 's nachts.

Meteen maar aan de slag.

Het telproces omvat zes stappen, van A naar F. Tussen het legen van de kliko's (stap A) en het wegbrengen van de oogst (stap F) liggen drie uur zonder pauze. Even vraag ik me af waarom we kliko's gebruiken voor de stembiljetten en geen goudbeslagen stembussen van koninklijke kwaliteit. Het moet eenvoudig blijven, is het beste antwoord, stemmen moet vanzelfsprekend zijn. Er is niets hooghartigs aan.

Pieter kantelt de kliko, stemmen stromen over de koude tegelvloer. We vouwen ze open en sorteren naar lijst. We praten over dingen, niet over politiek. Als de avond vordert neemt de stilte toe. Ook komen er rekenmachines op tafel.

Er is geen catering behalve oude koffie. Democratie is geen luxe en dat moet het ook niet worden. Pieter was vanochtend om kwart over vijf op het stadsdeelkantoor, als voorzitter, en gaat door 'tot sluit'. Daar staat niets tegenover, behalve het gevoel dat iedereen op onze resultaten zit te wachten.

We tellen volgens protocol en tellen opnieuw. Op de vloer ontstaan nu heuveltjes papier. Elk stembiljet is z'n eigen schilderij. De aandacht waarmee ze zijn ingekleurd: bijna niemand tekent buiten de lijnen. Van de 456 stemmen zijn er maar twee ongeldig. Zes blanco. Zes. Pieter belt het alvast door.

De stapel van lijst 9 torent boven de andere uit. Meer dan een kwart stemt hier op Denk. De nummer 5 heeft zijn best gedaan, die is van de buurt, hij krijgt meer stemmen dan de nummer 1.

Op de grond liggen tien Sylvana's en één Thierry. Baudet, de man die zoveel gratis zendtijd krijgt, elke dag en overal, mag met twee of drie zeteltjes in een lokale gemeenteraad. Simons verovert er ternauwernood één. Maar krijgt wel een nationale cameraploeg op haar verkiezingsavond en een hoop andere journalisten.

De werkelijkheid van televisie wijkt nogal af van die in het stemlokaal. Buiten onze machinekamer vieren politici hun nederlagen als een overwinning. Het Parool schrijft hoe D66'ers van de 'manager' opdracht krijgen hun teleurstelling te verbergen. Zo ver zijn ze afgedreven van de democratie die hier door onze handen gaat.

De vanzelfsprekende nederigheid die hoort bij het stemmentellen, zie je bij politici amper terug.

Wij werken door. De cijfers moeten kloppen. Elk kloppend cijfer is een overwinning.

Maar Thierry vertrouwt ons niet. Hij is een politicus die anderen de maat neemt, nooit zichzelf. Eerst roept hij in een mailtje zijn partijleden op zich aan te melden als stemmenteller. Vervolgens roept hij ze op de stembureaus langs te gaan als 'waarnemer', alsof we Russen zijn. Ten slotte valt hij 's nachts met bozige partijgenoten het stadhuis binnen, corpsballen op zoek naar een late shoarma, om te vragen waar de stemmen worden geteld.

Hier dus, op de tegelvloer van een basisschool, het hart van de stad.

Ik worstel met lijst twee, kom steeds uit op 42 stemmen. Het moeten er 41 zijn. Een waarnemer had het misschien verdacht gevonden, maar tellen is soms ingewikkelder dan het lijkt. En wij kunnen geen fouten maken.

Ook dat komt goed. De biljetten gaan in witte zakken. De kliko's gaan op slot. Maar we missen nog vier stemmen. Er zijn vier stempassen te veel. Als alles opnieuw is nageteld is er maar één conclusie: die mensen zijn met biljet en al naar buiten gelopen. Ook dat gebeurt.

Op de lijst vult Pieter 'onverklaarbaar' in, wij tekenen het proces-verbaal. Het is middernacht. De oogst gaat in twee sporttassen naar het stadhuis, waar ze nog een dag nodig hebben om alles opnieuw te tellen.

En daarna doen de politici er maar mee wat ze willen.