Noord-Koreaanse toestanden? Niet in Reusel, hoor

Dat de lokale partijen bij de verkiezingen goed hebben gescoord, hebben we in het hele land gezien. Maar zo goed als in Reusel-De Mierden? „We zaten in cultureel centrum De Kei en konden het niet geloven. We werden er stil van”, zegt Peter van de Noort, wethouder en tweede op de lijst van Samenwerking, de enige lokale partij in deze Midden-Brabantse gemeente, tegen de Belgische grens. Lijsttrekker Bert van Laarhoven: „We zaten eerst in de oppositie, met vier zetels. Vervolgens zijn we in de coalitie gestapt, we hadden toen zes zetels. Dan hoop je op stabilisatie.”

Het werd meer dan dat. Samenwerking behaalde 51 procent van de stemmen; 2.696 kiezers stemden op de partij. Dat is goed voor acht van de vijftien zetels, de absolute meerderheid. „Ik werd vanochtend al om zes uur gebeld door Omroep Brabant, die vroegen of we hier Noord-Koreaanse toestanden krijgen”, zegt Van Laarhoven, gepensioneerd hoofd financiën van een school in Eindhoven. Hij lacht. „Daar hoeft niemand bang voor te zijn. We zoeken hoe dan ook een partner. We hebben niet de wijsheid in pacht. We zoeken altijd de samenwerking.”

‘Ik ken er een paar mensen van’

Waarom zo veel mensen op de lokale partij hebben gestemd, is niet moeilijk te verklaren, vindt Jos de Laat (69) uit Reusel, een van de vier kernen van de gemeente. De andere drie zijn Lage Mierde, Hooge Mierde en het kleine dorp Hulsel. De gemeente telt bijna 13.000 inwoners. De Laat: „Ik wilde niet op een landelijke partij stemmen. Het is hier de enige lokale partij. En ik ken er een paar mensen van.”

Gepensioneerd belastingambtenaar Martien Lavrijsen (66) wijst op de aandacht van Samenwerking voor het vitaal houden van de dorpen. De partij is veruit het beste op de hoogte van plaatselijke thema’s. Lavrijsen: „De landelijke partijen zijn veel dogmatischer. Bij de campagne gaan landelijke partijen zich met lokale afdelingen bemoeien. Dat werkt niet. Problemen zijn lokaal.”

Waarnemend burgemeester Jetty Eugster, zelf van CDA-huize, heeft zich „geërgerd” aan de bemoeienis van landelijke kopstukken met de verkiezingen voor de gemeenteraden. „Die kwamen tijdens de campagne op televisie zeggen hoe het allemaal zou moeten. Dat leidt tot een tegenreactie. Kiezers denken: lokale partijen zijn zo gek nog niet, laat ze maar kwekken in Den Haag.”

Lees ook: De zwevende kiezer zweeft maar klein beetje

Veel campagne heeft Samenwerking niet gevoerd. Waar de straten en weilanden nog steeds vol hangen met affiches met slogans en foto’s van kandidaten van CDA, VVD en PvdA, ontbreekt enige informatie over Samenwerking. „Die affiches vonden wij veel te duur”, zegt Bert van Laarhoven. Wel hebben tien partijleden op een middag enkele duizenden folders uitgedeeld: „Een frisse lokale wind door Reusel-De Mierden, gevolgd door een stabiele en aanhoudende zonnige periode.”

De beduusde partijleden denken hard na wat precies het succes heeft veroorzaakt. „Zonder onszelf op de borst te willen kloppen, beschouw ik het als loon naar werken”, zegt partijvoorzitter Cor van der Heijden (60). Er is heel veel geluisterd naar de burger, er is geknokt voor de dorpen. Wethouder Van de Noort, tot twee jaar geleden werkzaam als ambtenaar bij de gemeente Hilvarenbeek, vertelt een verhaal over Hulsel: „Wij hebben de dorpsraad gevraagd hoe zij het plein naast de kerk wilden opfleuren. Veel mensen zeiden dat ze café ’t Drieske graag wilden behouden, ook voor bijvoorbeeld kaartmiddagen van ouderen die een enkele kop koffie drinken. Dat idee hebben we gesteund.” Het café annex gemeenschapshuis is inmiddels dagelijks geopend.

Koffietafel

Misschien wel de belangrijkste verklaring voor het succes van Samenwerking, zeggen de meeste mensen, is dat de partij diep is verankerd in de lokale gemeenschap. Bert van Laarhoven: „Ik ben scheidsrechter bij de voetbalclub. Laatst zaten er vier scheidsrechters in de kleedkamer voor de wedstrijden op zondagochtend – allemaal raadsleden van Samenwerking.” Tijdens de wedstrijden ging het ook wel eens over de verkiezingen. „Dan zeggen de spelers: als je voor dit soort overtredingen fluit, ga ik niet op je stemmen, hoor. Allemaal heel gemoedelijk.”

De partij had kennelijk helemaal geen last van een affaire twee jaar geleden, toen een wethouder van de partij besloot op te stappen nadat er vragen waren gerezen over een regeling waarbij hij op papier wat minder zou gaan werken, om zijn inkomsten uit een nevenfunctie niet te hoeven verrekenen. Het was een pijnlijke kwestie, waarover veel ruzie is gemaakt, en waarover nu niemand graag meer praat.

In de raad van Reusel-De Mierden heeft de PvdA de twee zetels behouden. De andere twee partijen, VVD en CDA, hebben allebei verloren. PvdA-lijsttrekker Fiona Bijl zegt dat kijken in het hoofd van de kiezer „geen wetenschap” is. Bijl vermoedt wel dat Samenwerking heeft gescoord door het „sociale programma” en de aandacht voor leefbaarheid. De partij is volgens haar inderdaad „diep geworteld” in de samenleving. „Dat is wat anders dan wanneer je een partij vormt op basis van een gedeelde ideologische overtuiging.” Of de PvdA in het college wellicht de nieuwe partner van Samenwerking wordt? „Daar staan we voor open. We hebben veel gemeenschappelijk.”